Jelonek czubaty: poznaj jelenia z kłami

Napisane i zweryfikowane przez biologa Ana Díaz Maqueda

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Jelonek czubaty (Elaphodus Cephalophus) to zwierzę, które wygląda, jakby pochodziło ze średniowiecznej sagi fantasy. Jednak ten gatunek rzeczywiście istnieje.

Ten mały jeleń ma zęby podobne do kłów, co jest bardzo dziwne, ponieważ, podobnie jak wszystkie jelenie, jelonek czubaty jest roślinożercą.

Poniżej opowiemy więcej o tym osobliwym gatunku z Azji Środkowej. Poznasz jego główne cechy i dlaczego naukowcy nadal badają jego siedlisko, mimo że trochę już o nim wiedzą.

Jelonek czubaty: osobliwy, ale prawdziwy

Zanim przejdziemy do cech jelonka czubatego, należy pamiętać o jednym ważnym szczególe.

W przeszłości wszystkie jelenie były stosunkowo małe i posiadały zarówno poroże, jak i zęby podobne do kłów. Jednak dzięki presji ewolucji i doborze naturalnym – jelenie podzieliły się na dwie duże grupy.

Pierwsza grupa składała się z jeleni z rogami, które były większe. Z drugiej strony znalazły się jeleń z kłami, które były mniejsze. Wśród tej ostatniej grupy znajdziemy również mundżaki, piżmowce syberyjskie i jelonkowce błotne.

Jak już wspomnieliśmy, najbardziej niezwykłą cechą tych małych zwierząt kopytnych są dwa podobne do kłów zęby, które wychodzą z ich pysków. Te zęby mogą być bardzo długie, ostre i szerokie. Jednak występują tylko u samców tego gatunku.

Według badań, kły te pomagają im walczyć z innymi samcami podczas rytualnych walk, które mają miejsce podczas zalotów. Co więcej, czasami samo pokazanie kłów może doprowadzić do ucieczki innych samców.

Nie ma dowodów na to, że zęby te służą jakiemukolwiek celowi, jeśli chodzi o dietę jelonków. W rzeczywistości ich dieta składa się z roślin zielnych, owoców i bambusa. Dlatego jelenie te są zwierzętami roślinożernymi.

Samice tego gatunku nie mają kłów. Eksperci uważają, że samce mają je, aby walczyć z konkurentami podczas zalotów.

Kły i inne specyficzne cechy

Jelonki czubate są małych rozmiarów, od około 50 do 70 cm wysokości w kłębie. Jednak są większe niż reszta gatunku w swojej grupie. Są smukłe i szczupłe, z dużym zróżnicowaniem wagi między jednym okazem a drugim. Jelonek czubaty może ważyć od 17 do 50 kilogramów.

Ich futro jest grube, składa się z krótkich i sztywnych włosów, które zimą są bardzo ciemnobrązowe, a latem nieco jaśniejsze. Na czubku głowy mają kępkę dłuższych włosów, skąd bierze się ich nazwa.

Kępka ma kształt podkowy i jest ciemniejsza niż włosy na reszcie ciała.

Chociaż trudno to stwierdzić, ze względu na ich grzywę, samce jelonków mają również małe rogi na czubkach głów.

Jelonek czubaty: rozmnażanie

Samice jelonka czubatego osiągają dojrzałość płciową w wieku 9 lub 10 miesięcy. W tym czasie samice wchodzą w okres rui, zwykle pod koniec jesieni.

To wtedy samce rozpoczynają proces zalotów, na który składają się dźwięki podobne do szczekania i rytualne walki między samcami.

Pierwsze porody mają zwykle miejsce, gdy jelenie mają około półtora roku. Po średnio 180-dniowej ciąży cielęta rodzą się pod koniec wiosny lub na początku lata. Zwykle mają tylko jedno cielę, ale czasami mają dwa.

Inne ciekawostki o jelonku czubatym

Jelonki raczej są samotnikami. Mogą jednak czasami poruszać się parami – i to nie tylko w okresie godowym.

Jednocześnie, zwierzęta te mają zwyczaje nocne. Dlatego są znacznie bardziej aktywne, gdy na niebie jest tylko niewielka ilość światła. Na przykład, gdy słońce zachodzi wieczorem lub tuż przed świtem.

Ich terytoria są dobrze określone i dlatego przyzwyczaiły się wędrować tymi samymi ścieżkami. Co więcej, krążą po tych samych miejscach, pozostawiając bardzo wyraźne ślady. To niestety sprawia, że łatwo wpadają w pułapki zastawione na nich przez ludzi.

Naukowcy nadal badają preferowane siedlisko jelonka czubatego. Mimo to wiemy, że zwierzęta te preferują lasy deszczowe o szerokich liściach. Utrzymują swoje terytorium w pobliżu dróg wodnych i tam, gdzie mogą znaleźć żywność.

Wiemy, że gatunek ten pochodzi z Chin i że obecnie zamieszkuje centrum i południe kraju. Istnieją jednak zapisy o ich istnieniu w Birmie.

Jednak eksperci nie byli w stanie znaleźć żadnego żyjącego tam osobnika. Może to być spowodowane tym, że zajmują bardzo ograniczony, odizolowany region na dużej wysokości.