Wróbel zwyczajny: czy jest zagrożony wyginięciem?

Napisane i zweryfikowane przez biochemiczkę Luz Eduviges Thomas-Romero

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Wróbel zwyczajny, choć pochodzi z Eurazji i Afryki Północnej, żyje teraz w umiarkowanych strefach miejskich na całym świecie. Wróbel domowy (Passer domesticus) jest jednym z najbardziej znanych ptaków miejskich. Znajdziesz go w parkach, na tarasach, na chodnikach czy wszędzie tam, gdzie na ziemię spadnie okruch chleba.

Pewność siebie tych ptaków pozwala im bez strachu podchodzić do zatłoczonych miejsc. Będą nawet jeść z Twojej ręki, jeśli zaoferujesz im trochę jedzenia na dłoni. Oczywiście, gdy tylko dostaną to, czego chcą, odlatują na bezpieczną odległość.

Jak rozpoznać wróbla zwyczajnego

Długość ciała wróbla wynosi około 16 do 18 cm, a jego budowa jest mocna. Zarówno samce, jak i samice mają różowe nogi. Istnieją jednak inne cechy, które odróżniają samców od samic.

Samiec:

• Samiec ma szare ciemię otoczone brązowymi plamami. Te łaty sięgają do bladoszarych policzków i szyi. Dodatkowo między dziobem a oczami znajdują się czarne paski, które wyglądem przypominają maskę.
• Ich grube dzioby są szaro-czarne, a nogi bladobrązow.
• W okresie zalotów dziób samca staje się całkowicie czarny. Jednak jesienią wraca do bardziej brązowawego koloru.
  

Samica:

• Samica wróbla domowego ma szare, niejednolite upierzenie. Jej skrzydła, dziób i ogon mają brązowy odcień.
• Ponadto samica ma jaśniejszy pasek między brązowym ciemieniem a innym brązowym paskiem. Jej dziób zawsze jest szarawy na czubku, ale żółtawy u podstawy.

Czy wróbel zwyczajny jest szkodnikiem?

Wróble domowe, ponieważ żywią się tym, co znajdą, wykorzystują śmieci wytwarzane przez ludzi. Na przykład, na niektórych obszarach żywią się prawie wyłącznie odpadkami. W wyniku uzależnienia od działalności człowieka ptaki te nie są powszechne w niezamieszkanych miejscach.

Przede wszystkim ich dieta składa się z nasion, zarówno dzikich, jak i uprawnych. Na obszarach wiejskich ptaki te mają tendencję do kradzieży paszy zwierzętom gospodarskim. W rezultacie nie są popularne wśród rolników.

W ciepłe dni ptaki te żywią się owadami, głównie szarańczą i konikami polnymi. Wróbel jest ekspertem w znajdowaniu tych owadów. Dodatkowo wykorzystują te owady do karmienia swoich piskląt.

Jednak wróbel odgrywa ważną rolę ekologiczną. Mówiąc prosto, ptak ten pomaga środowisku poprzez zmienianie tego, co je. Z jednej strony zimą jedzą owoce, suszone jagody i nasiona. Z drugiej, latem polują na bezkręgowce. Na przykład, jedzą chrząszcze, cykady, koniki polne, świerszcze, mszyce, pająki, muchy oraz ćmy.

Wróbel zwyczajny, ekspert w adaptacji do życia w mieście

Wróble domowe łączą się w pary na całe życie. Są oddanymi towarzyszami i rodzicami. Dodatkowo przystosowały się do życia i gniazdowania w każdym możliwym zakątku miasta.

Mogą mieszkać niemal wszędzie, czy to na latarni ulicznej, nad klimatyzatorami, w pęknięciach budynków, czy na metalowych kratach okiennych. W tych nieoczekiwanych zakamarkach budują gniazda z suszonych liści, piór i kawałków sznurka.

Niezwykłym zachowaniem wróbli domowych jest kąpanie się w zakurzonej glebie i piasku. Zwykle robią to w dużych grupach. Każdy ptak tworzy małą dziurę w ziemi. Następnie rzuca kurz na swoje pióra. Ma to na celu pozbycie się wszelkich pasożytów. Jednak wygląda to podobnie do kąpieli w kurzu, jaką urządzają sobie słonie.

Wróble pochodzące z Afryki, rozwinęły tę adaptację kąpieli w kurzu zamiast w wodzie.

Wróbel zwyczajny jako ptasi model do badań naukowych

Wróbel zwyczajny stał się „ptasim modelem” do badań behawioralnych i ekologicznych drugiej połowy XX wieku. Wynika to przede wszystkim z obfitości tego typu ptaków. Ponadto łatwo rozmnażają się w niewoli. W badaniach naukowcy wykorzystują również inne gatunki, takie jak zeberka, gołąb skalny i epoletnik krasnoskrzydły.

Obecnie wróbel zwyczajny jest nadal na tyle pospolity, że stanowi przedmiot różnych programów badawczych w Ameryce Północnej i Europie.

Czy spada populacja wróbla zwyczajnego?

W Hiszpanii, na przykład, wróbel zwyczajny jest nadal bardzo rozpowszechniony w środowiskach miejskich w całym kraju. Ogólnie rzecz biorąc, najczęściej występuje w temperaturach wiosennych w miejscach na małej wysokości i na niektórych glebach rolniczych w pobliżu.

Z drugiej strony eksperci przyjrzeli się gwałtownemu spadkowi populacji wróbli w Wielkiej Brytanii.

Eksperci uważają, że spadek wynika z różnych przyczyn. Jednym z powodów są zmiany w praktykach rolniczych, które zmniejszają dostępność żywności. Dodatkowo może to być również efekt rywalizacji z innymi ptakami, utraty miejsc gniazdowych w miastach oraz problemów z pestycydami.