Orangutan borneański - w jaki sposób jest chroniony?

Orangutan borneański został oficjalnie uznany za zagrożony wyginięciem w raporcie IUCN (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody). Niestety, ale oznacza to, że wysiłki na rzecz ich ochrony w ciągu ostatnich 50 lat nie były w stanie temu zapobiec.

Najnowsze dane opublikowane przez zespół 38 międzynarodowych instytucji sugerują, że w latach 1999-2015 całkowita liczba orangutanów spadła o ponad 100 000. W konsekwencji oznacza to, że gatunek ginie szybciej niż sądzili eksperci.

Niezależnie od pozytywnych rezultatów wcześniejszych działań ochronnych, jedyny znaczący cel nie został osiągnięty: ustabilizowanie lub zwiększenie populacji. Wręcz przeciwnie, smutna rzeczywistość jest taka, że niewiele można zrobić, aby uniknąć ich całkowitego wyginięcia.

Orangutan borneański: przyczyny wyginięcia

Według badań przeprowadzonych przez IUCN w 2010 tylko 59.6% z lasów deszczowych Borneo nadal było odpowiednich dla orangutanów. Ponadto, podczas gdy znaczna część tej ziemi jest technicznie chroniona przez rządy Indonezji, Malezji i Brunei, zagrożenia dla tego gatunku pozostają.

Oczywiście wynika to głównie z działalności człowieka. Oto niektóre przykłady:

• Intensywne nielegalne pozyskiwanie drewna
• Przekształcanie lasów w rozległe plantacje palmy olejowej
• Operacje wydobywcze
• Zniszczenie niektórych obszarów leśnych pod budowę dróg

Ochrona

Siedlisko orangutana borneańskiego jest również niszczone przez ogromne pożary, będące konsekwencją zjawiska pogodowego El Niño. Ponadto nielegalny handel zwierzętami wpływa na spadek liczebności tego gatunku. Oprócz tego okazy te są źródłem pożywienia dla niektórych lokalnych plemion.

Alarmujące straty

W przeszłości istniały setki tysięcy orangutanów borneańskich. Jednak według obecnych szacunków łączna liczba zmniejszyła się o 50%. (Najnowsze i dokładne dane są dostępne na stronie internetowej IUCN).

Czerwona księga gatunków zagrożonych IUCN pokazuje, że obecnie żyje około 14 600 orangutanów sumatrzańskich. Z kolei populacja orangutanów borneańskich liczy obecnie około 104 700 okazów.

Znaczna utrata siedlisk na obu wyspach sugeruje, że obecne liczby są w rzeczywistości niższe niż liczby podane w Czerwonej księdze IUCN. W przybliżeniu, w ciągu ostatnich czterech dekad co roku ginęło od 2000 do 3000 orangutanów borneańskich.

Orangutan borneański jest gatunkiem adaptacyjnym

Orangutany to ogólnie bardzo wrażliwy gatunek, który może przetrwać tylko w najbardziej nieskazitelnych warunkach ekologicznych. Im więcej badacze wiedzą o tym gatunku, tym bardziej zdają sobie sprawę, że te stworzenia są w stanie przystosować się do nowego środowiska.

Na przykład, orangutan borneański chodzi po ziemi częściej niż wcześniej sądziliśmy. Co więcej, może również jeść rośliny, które nie były częścią jego naturalnej diety, takie jak akacja lub palma olejowa.

Takie zachowanie może pozwolić im przetrwać w podzielonych krajobrazach i w znacznie mniejszych lokalizacjach leśnych, niż wcześniej uważano za możliwe. Nie są jednak w stanie nadrobić obserwowanego dzisiaj wysokiego wskaźnika zgonów.

Orangutan borneański to gatunek, który bardzo powoli się rozmnaża. Ponadto samica jest w stanie mieć młode tylko raz na sześć lub osiem lat. To sprawia, że jest to najdłuższy odstęp wśród ssaków lądowych między miotami i dodatkowo utrudnia odbudowę populacji.

Prognozy niższych liczb

Na Borneo, części Malezji i w niektórych większych parkach narodowych w Indonezji znajdują się chronione populacje. Uniemożliwi to wyginięcie borneańskiego orangutana w najbliższej przyszłości. Mimo to istnieje pilna potrzeba zapobiegania dalszym zgonom.

Obecnie około 10 000 orangutanów zamieszkuje obszary przeznaczone do hodowli palmy olejowej. Obrońcy zwierząt muszą zająć się polowaniem oraz zabijaniem orangutanów przez tubylców i traktowaniem orangutanów jak zwierząt domowych.

Ułatwiłoby to rozwiązywanie konfliktów w społecznościach i zastosowanie przepisów prawa. Jeśli chodzi o ochronę przyrody, niezbędne jest opracowanie odpowiednich strategii, które naprawdę zajmą się spadkiem populacji orangutanów. Ponadto potrzebne są dalsze badania w tym zakresie.