Kultura szympansów zanika - alarmują naukowcy

Napisane i zweryfikowane przez weterynarza Eugenio Fernández Suárez

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

W królestwie zwierząt naczelne są szczególnie interesującą grupą, która ma unikalne zachowania i cechy kulturowe. Kultura szympansów zasługuje na szczególne zainteresowanie tym bardziej, że według najnowszych badań grozi jej wyginięcie.

Co jednak mamy na myśli, kiedy słyszymy pojęcie “kultura szympansów”? Ten artykuł odpowie na to pytanie.

Kultura zwierząt, w tym szympansów

Na naszej planecie istnieje niestety wiele gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem. Rzadko jednak skupiano się na innych stratach towarzyszących zanikaniu tych gatunków, takich jak ich kultura. To, że zwierzęta mają unikalne cechy kulturowe, jest niezaprzeczalnym faktem.

Dowodzą tego choćby takie rewelacje jak to, że małpy “dotarły do ​​epoki kamienia”. Potwierdzają to również inne fakty, takie jak różne dialekty gatunków papug, albo różne techniki polowania orek.

Oczywiście, nie ma wątpliwości, że kultura większości zwierząt jest daleka od ludzkiej. Jednak we wszystkich z nich obserwuje się unikalne zachowania konkretnej populacji. Te z kolei są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Takie kulturowe dziedzictwo jest czymś, co jest wspólne dla organizmów na wyższym stopniu rozwoju. I to zarówno człowieka jak i wielu przedstawicieli królestwa zwierząt.

Ale to, że kultura zwierząt jest zagrożona wyginięciem, jest faktem, o którym niewiele się mówi. Dlatego też badanie opublikowane w czasopiśmie Nature jest tak ważne, aby zwrócić uwagę na ten problem. Dziedzictwo kulturowe innych gatunków jest również zagrożone, a wraz z nim korzyści ekologiczne, które nam przynosi.

Chodzi bowiem o to, że wiele gatunków nie mogłoby wykorzystywać zasobów przyrody bez swoich zwyczajowych kulturowych zachowań. To z kolei wiąże się z faktem eksploatowania siedlisk zwierząt przez człowieka.

Badanie ostrzega, że kultura ​​szympansów zanika

Zespół, kierowany przez naukowców z Instytutu Maxa Plancka, koordynował prace terenowe w 46 lokalizacjach i 15 krajach. To pozwoliło przeanalizować 31 zachowań 144 różnych społeczności zwierząt podczas ponad dziewięciu lat badań.

Fakt, że szympansy mają unikalne kultury, był już wielokrotnie badany przez naukowców. Nigdy wcześniej jednak nie analizowano, jaki wpływ ma działalność człowieka na te zwierzęta.

Do pomiaru stopnia degradacji spowodowanej obecnością człowieka stosuje się niektóre wymierne parametry. Są to na przykład liczba osób mieszkających na danym obszarze, ilość infrastruktury lub lasów. W wyniku tych badań potwierdzono, że ponad 88% zachowań kulturowych szympansów ginie w obszarach o dużym wpływie działalności człowieka.

Jak można się więc spodziewać, szympansy najbardziej oddalone od populacji ludzkiej nie podlegają badanej utracie kulturowych zachowań. Jednakże zupełnie inaczej jest w przypadku ciekawych szympansów z trójkąta Goualougo. Te, które mieszkają na obszarach o większych populacjach ludzkich, nie mają już niestety takiego szczęścia.

Oczywiście, już fakt, że sam gatunek zanika, ma oczywisty wpływ na recesję kultury szympansów. Wynika to z tego, że istnieje mniej jednostek, a zatem mniej okazji do przekazywania tych niewiarygodnych zachowań. Widzimy wiec, że zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio człowiek jest odpowiedzialny za utratę dziedzictwa kulturowego szympansów.

Dlatego naukowcy wskazują na potrzebę nie tylko ochrony zwierząt jako istot żywych o funkcjach ekologicznych, ale także podtrzymania ich zachowań i kultury. W rzeczywistości istnieje kilka konwencji dotyczących ochrony przyrody, które wymagają całkowitej ochrony różnorodności biologicznej, w tym również na poziomie zachowania zwierząt.

Stworzenie obszarów chroniących dziedzictwo kulturowe szympansów i innych gatunków może być przedmiotem wielkiego zainteresowania, którego coraz bardziej domaga się społeczność naukowa.