Szkaradnica - prawie niewidoczny mieszkaniec rafy

Nawet, jeśli można ją pomylić z kamieniem, gwarantujemy Wam, że szkaradnica jest żywym stworzeniem, które po prostu przebiera formę kamienia. Może zranić ponad wszelkie nasze oczekiwania.

Szkaradnica, choć niechlubnie nazywana, jest zdecydowanie wyjątkowym stworzeniem – drapieżną rybą morską, z rodziny skorpenowatych. W tym artykule wspólnie prześledzimy jej charakterystykę. Dowiedz się więcej na jej temat.

Jej możliwości kamuflażu przechodzą ludzkie pojęcie. W jednej chwili przybiera formę szarawych czy brązowawych skał. 

Szkaradnica – najważniejsze informacje

Kiedy ludzie pływają na otwartym morzu, często mylą je ze skałami, nadeptują ją a to prowadzić może do sytuacji zagrażającej życiu. Dotykanie tej ryby jest szczególnie niebezpieczne, bowiem wywierana na nie presja powoduje rozwinięcie kręgosłupa i uwolnienie bardzo silnej trucizny.

Toksyna powoduje niezwykle nieznośny ból i paraliż. Jeśli osoba poszkodowana nie otrzyma pomocy lekarskiej na czas, może to prowadzić nawet do jej śmierci. Co istotne jednak, szkaradnica nie jest agresywna i nie atakuje, chyba że zostanie przez nas sprowokowana.

Wówczas gdy zostanie przypadkowo nadepnięta, najzwyczajniej –jej mechanizm obronny jest aktywowany. Nie bez powodu uważana jest za jedno z najbardziej jadowitych zwierząt morskich. Ukłucia mogą być śmiertelne dla człowieka.

Charakterystyka jej wyglądu

Wierna swojej nazwie, kamienna ryba wygląda jak parchata skała lub kawałek gruzu na dnie morza. Ale jeśli przyjrzeć się uważnie, można znaleźć kilka ciekawych cech.

• Większość szkaradnic jest brązowa lub szara z żółtymi, pomarańczowymi lub czerwonymi plamami na swoich ciałach.
• Stonefish estuarine jest zwykle brązowy lub czerwono-brązowy. Pomarańczowe porosty, jak gąbki znalezione na niektórych z tych zwierząt, mogą sprawić, że będzie wyglądać jak kawałek szczątków na rafie koralowej.
• Zazwyczaj mają one do 35 centymetrów długości, chociaż istnieją zapisy dotyczące osobników mierzących 50 centymetrów. Szkaradnica może ważyć nawet do 2,5 kilograma.
• Ma paradoksalnie ogromne oczy. Ich umieszczenie może pomóc odróżnić gatunki rafowe od innych. Są wysoko umiejscowione i oddzielone grzbietem. W przypadku szkaradnicy verrucosa oczy oddzielone są głębokim wgłębieniem.
• Jedną z najważniejszych cech tego gatunku morskiego jest zmodyfikowana płetwa grzbietowa w kształcie igły, u podstawy której znajdują się wrażliwe na nacisk gruczoły trujące.
• Ma 13 ostrych kręgów na grzbietowej płetwie, a gdy tylko poczuje się zagrożony, podnosi je, by się bronić.

Wraz z 13 kręgami płetwy grzbietowej ma dwa kręgi miednicowe i trzy odbytnicze, ale pozostają one zatopione w skórze. Ryba ta nie ma łusek, jej inkrustowana skóra nadaje jej wygląd szorstkiej skały.

Szkaradnica – jej siedlisko i rozmnażanie

Tzw. kamienna ryba (z ang. stonefish) występuje w regionach przybrzeżnych Oceanu Indyjskiego i Spokojnego oraz w wodach północnej Australii. Jej głównym siedliskiem są rafy koralowe. Jednak można je również znaleźć w pobliżu i pod skałami, mułem lub piaskiem, przy wejściach pływowych.

Mimo że szkaradnice w większości przypadków to ryby morskie – mogą też występować w rzekach. Każdy z rodzajów wykazuje ten sam wzór rozmnażania.

• Samica nosi w sobie niezapłodnione jaja, które uwalniane są na dnie morza lub na platformie skalnej.
• Kiedy samiec ryby dotrze do tego miejsca, spreparuje jaja swoim nasieniem. Po zapłodnieniu, jaja wylęgują się w ciągu trzech dni. Noworodki są zazwyczaj łatwym żerem dla innych ryb, więc tylko kilka z nich przetrwa i osiągnie dorosłość.

Dziś ryby te hoduje się też w akwariach.

Szkaradnica i inne interesujące ciekawostki

Ta drapieżna ryba żywi się głównie innymi małymi rybami i krewetkami, czy też skorupiakami. Ten gatunek jest cierpliwym myśliwym, który potrafi czekać godzinami, aż ofiara znajdzie się w ich zasięgu i weźmie ją z zaskoczenia.

Czasami zakopuje się w piasku w taki sposób, że odsłania się tylko czubek głowy i kolce. Jeśli ofiara znajduje się za głową, podnosi swój trujący grzbiet, aby przestraszyć ją i zacisnąć w obszarze ataku.

Gruczoły jadowe u podstawy tych kręgów zawierają neurotoksyny. Ukąszenie może spowodować silny ból i obrzęk. Ostatecznie mogą one spowodować śmierć tkanek i paraliż, w zależności od głębokości penetracji i liczby ukąszeń.

Co ciekawe, po wypuszczeniu jadu, gruczoły w kolcach potrzebują kilku tygodni na ponowne napełnienie się. Ilość wydalanego jadu jest proporcjonalna do stopnia zastosowanego do nich ciśnienia. Jad szkaradnicy może być śmiertelny w dawce zaledwie 18 mg, którą ryba jest w stanie wypuścić, mając tylko sześć z trzynastu grzbietów.

Duża dawka może być śmiertelna dla ludzi, na ogół małych dzieci, osób starszych i tych z osłabionym układem odpornościowym. Pierwsza pomoc obejmuje zanurzenie dotkniętej kończyny w gorącej wodzie; uważa się, że pomaga to w denaturacji białek zawartych w jadzie.

Na zakończenie

Pewnie zastanawiasz się, czy człowiek wpadł już na pomysł jakiejkolwiek eksploatacji tej ryby? Wykorzystuje się ją głównie jako atrakcję w akwarium. Sprzedaje się ją też na lokalnych rynkach w celach konsumpcyjnych na mięso, np. w Hongkongu. Spożywa się ją również na Filipinach – zwłaszcza w tamtejszych chińskich restauracjach czy Japonii.

Podsumowując:

Szkaradnica nie atakuje ludzi i większość przypadków zranienia są spowodowane przypadkowym zetknięciem się z rybą. Mimo tego warto jednak trzymać się od niej z daleka, a jeśli kiedyś będziecie mieć sposobność spróbowania jej mięsa, podobno uznawana jest za przysmak.