Skowronki: jak pomóc zachować ten gatunek?

Napisane i zweryfikowane przez biochemiczkę Luz Eduviges Thomas-Romero

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Skowronki odnotowują spadek populacji o 4% rocznie od co najmniej 10 lat. To sprawiło, że znalazły się one w centrum uwagi.

Skowronki są jednym z 26 gatunków stepowych ptaków iberyjskich. Ta grupa charakteryzuje się formowaniem gniazd w ziemi, poruszaniem się po terenie i tajemniczym kolorem ułatwiającym wtopienie się w otoczenie.

Najbardziej znanym przykładem jest skowrończyk sierpodzioby (Chersophilus duponti), ponieważ cała jego europejska populacja mieszka w Hiszpanii.

Znani autorzy, tacy jak Chaucer i Szekspir opisali tego małego ptaka w swoich dziełach, głównie ze względu na poranny śpiew symbolizujący wschód słońca. W tym artykule dowiemy się więcej o życiu i zagrożeniach, przed którymi stoi ten mały śpiewak.

Skowronki – cechy ogólne

Skowrończyk należy do rodziny ptaków zwanych Alaudidae, które z kolei należą do wróblowych lub ptaków śpiewających. Są małe, mierzą około 11 centymetrów, co wraz z ich brązowawym upierzeniem pomaga im pozostać niezauważonymi.

W rzeczywistości ich kamuflaż jest tak skuteczny, że wśród obserwatorów ptaków są znane jako „duchy pustkowia”. Skowronek preferuje otwarte przestrzenie, wielkie równiny w suchych i półsuchych środowiskach.

W Hiszpanii znajdziemy go głównie na wrzosowisku Layna lub w dolinie rzeki Ebro, ale także w Rincón de Ademuz i wszędzie tam, gdzie są rośnie rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis).

Śpiew

Skowronek jest porannym śpiewakiem, który zaczyna swoją pieśń jeszcze przed wschodem słońca. Jego tryl jest bardzo melodyjny i śpiewa z wielką siłą. Zróżnicowana wokalizacja obejmuje wezwania alarmowe i stresowe. Ale najczęściej wykorzystywane do ich znajdowania są pieśni i roszczenia terytorialne.

Czym się żywią skowronki?

Ten ptaszek jest wszystkożerny i je, gdy znajduje się na ziemi. Jego ulubionym pożywieniem są wszelkiego rodzaju owady. Zjada także nasiona, trawy, liście, pędy, owoce i kwiaty.

Gniazdo i rozmnażanie

Jak wspomnieliśmy wcześniej skowronek buduje gniazda w ziemi. Wybierają miejsca, które chronią zarośla, kępki trawy, grudki ziemi lub kamienie. Gniazdo ma kształt miseczki.

Jeśli chodzi o liczbę jaj wiadomo, że waha się od trzech do pięciu, a samica wysiaduje je samodzielnie. Chociaż informacje na temat inkubacji są ograniczone, szacuje się, że może trwać 12 dni. Ponadto pisklęta opuszczają gniazdo po upływie 8 dni.

Sezon lęgowy tego gatunku trwa od końca marca do początku lipca. Ptaki te pozostają w obszarach  lęgowych przez cały rok.

Interesujące jest to, że dla tego gatunku wskaźnik drapieżnictwa – ataki drapieżników – w gnieździe wynosi od 46% do 84%.

Skowronki zagrożone wyginięciem

Gatunek odnotowuje spadek populacji o 4% rocznie od co najmniej 10 ostatnich lat, więc jest to gatunek priorytetowej uwagi.

Na poziomie krajowym skowronek jest klasyfikowany jako gatunek zagrożony w Czerwonej Księdze Ptaków Hiszpanii. Kryteria zastosowane do klasyfikacji obejmują wielkość populacji i powierzchnię jej rozmieszczenia.

Ponadto został sklasyfikowany jako gatunek wrażliwy w hiszpańskim katalogu gatunków zagrożonych. Na poziomie europejskim jest włączony do załącznika I do dyrektywy ptasiej (reż. 79/409 / CEE) jako gatunek podlegający środkom ochrony.

Co zagraża skowronkom?

Eksperci uważają grupę ptaków stepowych za grupę najbardziej zagrożoną w Europie i najbardziej zagrożoną zniknięciem w nadchodzących dziesięcioleciach. Wśród nich skowrończyk sierpodzioby jest ptakiem, którego populacja zmniejszyła się najbardziej w ostatnich latach. 

Nie można zaprzeczyć, że zmiana warunków pogodowych działa na niekorzyść tego ptaka. Innymi, równie ważnymi przyczynami są oczywiście brak żywności i niszczenie siedlisk.

Aktywność ludzka poprzez intensyfikację rolnictwa zniszczyła siedliska skowrończyka w całej Europie. W rezultacie step uległ pogorszeniu i zmniejszyła się jego powierzchnia.

Wyraźny spadek populacji skowronka oznacza pilną potrzebę opracowania strategii ochrony na poziomie krajowym. Strategia obejmuje środki mające na celu ochronę populacji i zapewnienie jej żywotności.

Strategia ochrony skowrończyka obejmuje ochronę obszarów zamieszkiwanych przez gatunek, unikanie nowych oddziaływań na tych obszarach oraz zarządzanie siedliskami. Ponadto uważa się za niezbędne uruchomienie programu monitorowania opartego na skutecznych metodach spisu populacji.

Zarządzanie siedliskami to nasz obowiązek

Eksperci podkreślają obowiązek ochrony, na ile to możliwe, szeregu potencjalnych miejsc siedliskowych, które mogłyby pełnić rolę naturalnych korytarzy między pozostałymi populacjami i pozwalać na rekolonizację.

Eksperci oceniają, że 200 hektarów jest minimalnym pożądanym rozszerzeniem miejsc siedliskowych, w których żyją populacje skowrończyka. Ostatnio statusowi tego zagrożonego ptaka sprzyja rządowy program badań i ochrony tego gatunku.