Ptak Dodo - historia wymarłego gatunku
Napisane i zweryfikowane przez biologa Ana Díaz Maqueda
Przez wieki ludzie wiele napisali o ptakach dodo (Raphus cucullatus). Niestety większość danych, które posiadamy, pochodzi z legend i ilustracji, które, choć bardzo interesujące, w rzeczywistości wprowadziły nas w błąd. Nadal nie wiemy, jakim naprawdę zwierzęciem był ptak dodo, ani jak doszło do jego wymarcia.
Wygląd ptaków dodo
Dodo był nielotem z rodziny gołębiowatych, gatunkiem endemicznym na Mauritiusie, na wschód od Madagaskaru, położonym na Oceanie Indyjskim. Choć pozostały po nich tylko ich szkielety, znaleziono wiele rysunków i opowieści o nich.
Na podstawie zebranych danych naukowcy uważają, że ptaki dodo były duże i ciężkie: miały około 91 cm 8 cm wysokości i ważyły od 10 do 18 kilogramów. Ich kości udowe, piszczelowe i stępu były długie, więc dodo musiały mieć raczej muskularne nogi. Natomiast kości skrzydeł ujawniają, że kończyny te były bardzo małe i że zwierzęta nie mogły latać.
Pozostałości szkieletowe pokazują również, że ptaki dodo miały duży dziób o długości około 20 cm. Jego kształt pokazuje, że dodo były głównie ptakami ziarnożernymi. To znaczy, że jadły duże nasiona i owoce. Jest bardzo prawdopodobne, że ich ulubionym pokarmem były nasiona drzewa tambalacoque, znanego również jako drzewo dodo (Sideroxylon grandiflorum).
Badanie opublikowane przez Zoological Journal of the Linnean Society twierdziło, że ptaki dodo miały wysoce rozwiniętą opuszkę węchową. W rezultacie uważa się teraz, że ptaki miały wysoce rozwinięty zmysł węchu. Węch prawdopodobnie był używany do znajdowania nasion zakopanych głęboko w ziemi. Być może wykopywały je również silnymi nogami.
Jak i dlaczego wymarł ptak dodo?
Położenie kresu ptakom dodo zajęło ludziom mniej niż 100 lat. Od czasu przybycia na wyspę Mauritius w XVI wieku ludzie polowali na te i inne ptaki, które w tym czasie nie miały innych drapieżników. Częściowo z tego powodu nie potrafiły się bronić.
Wygląda na to, że dodo były raczej cichymi ptakami. Łatwo było je schwytać i nie bały się nowych mieszkańców wyspy. Dlatego żeglarzom łatwo przychodziło zabijanie ich, co szybko doprowadziło do ich wyginięcia.
Ostatnia wiarygodna zarejestrowana obserwacja pochodzi z 1662 r. Następnie pojawiły się inne doniesienia, które mogą jednak dotyczyć podobnego ptaka, którego można łatwo pomylić z dodo. Ptak ten to chruścielowiec rdzawy (Aphanapteryx bonasia).
Mimo to, techniki statystyczne służące do przewidywania prawdopodobieństwa wyginięcia gatunku, opublikowane w czasopiśmie Science, wskazują, że jest bardzo prawdopodobne, że ptaki dodo żyły jeszcze w latach 1690-tych.
Inne ptaki w tej samej sytuacji
Dodos nie są jedynymi gatunkami nielotów, które wymarły z powodu ludzi. W rzeczywistości lista ptaków, które zniknęły z powierzchni Ziemi w okresie krótszym niż 100 lat od momentu spotkania ludzi, zawiera ponad sto gatunków.
Oto lista:
- Chruścielowiec rdzawy (Aphanapteryx bonasia)
- Mamutak (Aepyornis maximus)
- Dinornis robustus
- Euryapteryx curtus
- Kiwi brunatny (Apteryx australis)
- Dromaius novaehollandiae ater
- Dromaius baudinianus
- Struś syryjski (Struthio camelus syriacus)
- Rożeniec krótkodzioby (Anas marecula)
- Cnemiornis gracilis
- Alka olbrzymia (Pinguinus impennis)
- Aptornis otidiformis
- Wodnik krzywodzioby (Diaphorapteryx hawkinsi)
- Aphanocrex podarces
Wymarcie gatunku jest nie tylko szkodliwe dla zaangażowanego organizmu. Jakkolwiek mały, każdy gatunek odgrywa fundamentalną rolę w globalnej ekologii. Konsekwencje tak licznych wyginięć mogą dotknąć każdą istotę zamieszkującą planetę.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- BirdLife International 2016. Raphus cucullatus. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22690059A93259513.
- Gold, M. E. L., Bourdon, E., & Norell, M. A. (2016). The first endocast of the extinct dodo (Raphus cucullatus) and an anatomical comparison amongst close relatives (Aves, Columbiformes). Zoological Journal of the Linnean Society, 177(4), 950-963.
- Hume, J. P. (2006). The history of the Dodo Raphus cucullatus and the penguin of Mauritius. Historical Biology, 18(2), 69-93.
- Livezey, B. C. (1993). An ecomorphological review of the dodo (Raphus cucullatus) and solitaire (Pezophaps solitaria), flightless Columbiformes of the Mascarene Islands. Journal of Zoology, 230(2), 247-292.
Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.