Jak porozumiewają się robaki: poznaj ich tajemnice

Powoli zaczynamy zdawać sobie sprawę z tego, że różnice między ludźmi a zwierzętami wcale nie są aż tak znaczące jak nam się wcześniej wydawało. Dowiadujemy się tego głównie dzięki badaniom nad zwierzęcą komunikacją. Ale czy uważasz, że komunikacja to cecha, która dotyczy jedynie istot żyjących o złożonych umysłach? A może na przykład zastanawiałaś się nad tym w jaki sposób porozumiewają się robaki?

W dalszej części tekstu zamieściliśmy informacje na temat kilku sposobów komunikacji wykorzystywanych przez te bezkręgowce. Zapewne zaskoczy Cię to jak skuteczny jest język niewerbalny wykorzystywany w świecie zwierząt.

Czym są robaki?

To z pozoru bardzo proste pytanie. Jednak słowo “robak” jest bardzo ogólne i zazwyczaj używamy go w sposób kolokwialny. Najczęściej za robaka uznajemy stworzenie o podłużnym kształcie, które się czołga, ma miękkie ciało i nie ma kończyn (albo ma bardzo małe odnóża). Pod względem taksonomicznym wyróżniamy trzy grupy robaków:

• Pierścienice: Żyją w wilgotnych miejscach lub w morzu. Ich ciało jest posegmentowane na symetrycznie ukształtowane pierścienie. Zaliczamy do nich między innymi dżdżownice lub pijawki.
• Nicienie: O cylindrycznym kształcie, bez pierścieni i symetryczne. Możesz znać na przykład Anisakis, pasożyty występujące u ryb.
• Robaki płaskie: Są spłaszczone i symetryczne, co sprawia, że z wyglądu przypominają wstążkę. Większość z nich to pasożyty, jak choćby tasiemce.

W dzisiejszym artykule przyjrzymy się kilku konkretnym przykładom komunikacji rozgrywającej się w wyżej wymienionych taksonach, ponieważ liczba gatunków robaków jest praktycznie niezliczona. Poniższe informacje z pewnością mogą stanowić początek fascynującej rozmowy.

Jak porozumiewają się robaki?

Na poziomie ogólnym bezkręgowce tego rodzaju porozumiewają się ze pomocą feromonów i dotyku. Jednak zaskoczy Cię to, co dzieje się z tą komunikacją. Oto dwa przykłady.

1. Dżdżownice są kierowane przez pocieranie się

Zazwyczaj zamieszkują wilgotne miejsca i są potomkami wodnych dżdżownic. Najczęściej można natknąć się na nie pod ziemią. To właśnie tam żywią się żywą i martwą materią organiczną. Dlatego przystosowały się zarówno do środowiska wodnego, oddychając przez skórę i uciekając się do bezruchu, aby uniknąć wyschnięcia, jak i do warunków lądowych.

Kilka lat temu grupa naukowców zaobserwowała podczas eksperymentów, że dżdżownice mają tendencję do gromadzenia się w celu udania się na powierzchnię podłoża. To samo działo się w warunkach laboratoryjnych. Co więcej, zazwyczaj wybierały trasę, która prowadziła je do pożywienia. Ale jak to robiły?

Badacze odkryli, że takie zachowanie wiąże się ze zmysłem dotyku. Mówiąc dokładniej, z kontaktem z innymi osobnikami. Dżdżownice kierowały się nawzajem do wspomnianych wyżej miejsc. Takie zachowanie, poza czynnikiem komunikacyjnym, pełni funkcję ochronną, ponieważ robaki często grupowały się razem tworząc kulę.

Jednocześnie robaki wydzielają płyny antybakteryjne, które chronią je przez czynnikami zakaźnymi. To sprawia, że kontakt zachodzący między przedstawicielami tego gatunku zwiększy ilość płynów ochronnych, co wpłynie na dodatkowe wzmocnienie funkcji ochronnej.

Podczas opisanego badania – ludziom udało się po raz pierwszy zaobserwować zachowania społeczne u tego rodzaju robaków.

2. Caenorhabditis elegans, nicień, który otworzył drzwi do komunikacji w swoim podkrólestwie

Kiedy Frank C. Schroeder i jego zespół odkryli, że ten gatunek nicieni porozumiewa się poprzez sygnały chemiczne, nie mogli uwierzyć własnym oczom. Taka forma komunikacji okazała się bardzo złożona, a różne połączenia substancji chemicznych tworzyły swego rodzaju składnię.

W tym momencie pojawiło się pytanie: czy właśnie tak wygląda typowa komunikacja u nicieni? Paul Sternberg zastanawiał się czy można ją odnieść do całego podkrólestwa nicieni. I, co ciekawe, całkiem możliwe, że wszystkie nicienie wydzielają cząsteczki, które w połączeniu z innymi pełnią funkcje podobne do słów. To pewien rodzaj uniwersalnego języka.

Widzisz więc, że komunikacja, w tym zachowania społeczne, przestają być związane wyłącznie z najbardziej zaawansowanymi pod względem ewolucyjnym zwierzętami.

Takie odkrycia otwierają wiele drzwi, które prowadzą nie tylko do zrozumienia tego w jaki sposób porozumiewają się robaki, ale również do opracowania bardziej zrównoważonych technik medycznych i biologicznych służących do kontrolowania niektórych plag bezkręgowców.