Almikowate - żywe skamieliny wśród ssaków

Jest to ssak endemiczny dla Republiki Dominikańskiej i Haiti, a także dla Kuby. Almikowate bardzo często spotykane są na plantacjach, tak jak i almik haitański właśnie. Co interesujące, są to zwierzęta, które przetrwały wymieranie kredowe.

To świadczy o niezwykłej sile i predyspozycjach tego zwierzęcia. Dowiedz się więcej na ich temat.

Jest to gatunek panchroniczny, ponieważ prawie nie zmienił się od około 60 milionów lat. Dlatego bardzo często nazywa się je “żywą skamieliną”. Almikowate to też inne dwa gatunki, które niestety wyginęły na przestrzeni ostatnich lat.

Almik haitański należy do samej rodziny almikowatych z rzędu ryjówkokształtnych, ale jest od nich znacznie większy.

Solenodon paradoxus, czyli fachowa nazwa tego ssaka nawiązuje do rowkowanych, żłobkowanych zębów.

Almikowate i almik haitański – charakterystyka i siedlisko

Jest to gatunek unikalny, pochodzący z kontynentu amerykańskiego. Żyje głównie na Karaibach, na Kubie czy Haiti właśnie. Na ogól spotykamy go na obszarach zalesionych, gdzie buduje swoje nory wśród korzeni drzew czy pod skałami.

Najważniejsze cechy ssaków almikowatych

• Jeśli chodzi o główne cechy charakterystyczne –  to cechuje go ciemnobrązowy płaszcz, czasami nawet czarny.
• Jego pysk i górna część pleców zaś obfitują w białe, czasami żółtawe plamki (mniejsze lub większe).
• Łapy, ale i ogon, a także końcówki uszu są pozbawione włosów. Jego głowa charakteryzuje się długim pyskiem, jak u ryjówki. Ma małe i jasne oczy.
• Może osiągnąć maksymalną długość 60 centymetrów i ważyć do dwóch kilogramów. Kończyny ma bardzo silne i pięciopalcowe z pazurami. Zwierzęta te używają ich do kopania. Uzbrojony jest aż w 40 imponujących zębów, które są dość ostre i mocne.
• Prowadzi zdecydowanie nocny tryb życia, a w ciągu dnia odsypia nocne harce. Jest jednak raczej nieuchwytnym samotnikiem.
• Można powiedzieć, że niezgrabnie porusza się w slalomie, ale robi to niezwykle szybko. Nie stanowi więc łatwej zdobyczy dla wszystkich drapieżników. Niestety szybkość nie zawsze gwarantuje mu bezpieczeństwo.

• Ich nory mogą zawierać wiele komór i tuneli i są zwykle zamieszkiwane przez dorosłą parę w towarzystwie maksymalnie sześciu młodszych członków rodziny.
• Emitują do siebie specyficzne dźwięki, przez które komunikują się szczególnie w czasie zagrożenia. Nie widzą najlepiej, ale mają wyczulony zmysł węchu, który pomaga im przemieszczać się na swoich codziennych szlakach.
• W pobliżu ich ogona znajdziemy dwa gruczoły sutkowe. Mają też gruczoły w pachach i pachwinach, z których wydobywa się nieprzyjemny zapach, chroniący ich przed innymi drapieżnikami.
• Co niezwykle interesujące, są jednymi z naprawdę nielicznych jadowitych ssaków na naszej Ziemi. Mają błyszczące siekacze po obu stronach szczęki i rowek połączony gruczołem, z którego wydobywa się jadowity płyn. Używają go do pozyskiwania pokarmu i ochrony przed wrogami.
• Substancja ta jest też trująca dla ludzi. Badania naukowe nad naturą śliny ssaków wykazały, że jest bardzo podobny do neurotoksycznego jadu niektórych węży

Dieta i rozmnażanie się

Almikowate są jadowitymi ssakami, odżywiającymi się owadami. Są owadożerne. Czasami jednak skuszą się na małe płazy i gazdy czy inne bezkręgowce. Aby zdobyć swoją ofiarę, tak jak już wspomnieliśmy używają specyficznego zapachu, zębów i pazurów.

Samce wiele ryzykują zbliżając się do samicy almika. Po zakończeniu okresu ciąży (około 90 dni) rodzi się do trzech młodych w miocie. Zazwyczaj niestety tylko dwójka z potomstwa przeżyje. Samica ma bowiem niewiele gruczołów. 

Młode rodzą się ślepe i bezwłose, ważące od 40 do 55 g (1,4 do 1,9 uncji). Są one noszone przez matkę przez pierwsze dwa miesiące życia. Mniej więcej przez kolejne 75 dni żywią się pokarmem z piersi matki, później usamodzielniając się.

Czy almikowate są gatunkami zagrożonymi?

Zarówno almik haitański, jak i almik kubański (o którym myślano, że wyginął aż do 2003 roku) są uznane za Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody – IUCN – za owadożerców zagrożonych wyginięciem. Jest to konsekwencją zniszczenia ich siedliska naturalnego i zmniejszonego tempa rozrodu.

Dziś naukowcy wciąż szukają innych gatunków almikowatych, licząc, że tak jak dwa ostałe gatunki – odnajdą się po latach w najmniej oczekiwanym momencie i miejscu. 

Największe zagrożenie (oprócz ludzi) stanowią dla nich drapieżne azjatyckie mangusty. W czasach kolonialnych wprowadzone zostały do polowania na węże i szczury, a także dzikich kotów i psów.

Co więcej pojawiły się psy, fretki czy drapieżne koty czy drapieżne koty, które także dołożyły swoją cegiełkę do zmniejszenia populacji tych zwierząt.

W 2009 wprowadzono nawet projekty ochrony tych ssaków, finansowany przez Darwin Initiative (Wielka Brytania), w ramach którego prowadzone są badania nad tym gatunkiem w celu jego ochrony właśnie.

Nie zapominajmy jednak, że parki narodowe zarówno na Haiti, jak i w Republice Dominikańskiej są zagrożone wylesianiem, wkraczaniem na tereny rolnicze i produkcją węgla drzewnego.

Amerykańska Agencja Rozwoju Międzynarodowego i Ochrony Przyrody współpracuje z lokalnymi organizacjami pozarządowymi w celu poprawy ochrony i wdrożenia planów zarządzania tymi parkami.