Logo image
Logo image

Żuk gnojowy - co o nim wiesz?

2 min.
Żuk gnojowy zawsze szuka bardzo konkretnych znalezisk. Chcesz wiedzieć dlaczego?
Żuk gnojowy - co o nim wiesz?
Alejandro Rodríguez

Napisane i zweryfikowane przez biotechnologa Alejandro Rodríguez

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Zwierzę, którym się dzisiaj zajmiemy jest dobrze znane na całym świecie. Jest to żuk gnojowy. Oprócz nazwy i zaskakującego „ładunku” istnieje wiele faktów dotyczących tego zwierzęcia, które opiszemy w tym artykule. Przeczytaj go, jeśli chcesz poznać wszystkie tajemnice żuka.

Żuk gnojowy – co to takiego?

Termin „żuk gnojowy” odnosi się do bardzo szczególnej grupy owadów. Należą do rzędu Coleoptera, który skupia około 375,000 różnych gatunków. Najbardziej znane chrząszcze o tej nazwie należą do rodzaju Scarabeus (między innymi), gdzie S. viettei i S. laticollis są jego dwoma głównymi przedstawicielami.

Morfologicznie mówimy o owadach średniej wielkości i z silnymi nogami. Żuk gnojowy używa tych nóg zarówno do chodzenia, kopania, jak i formowania kuli gnojowej.

Zazwyczaj ich ciało ma intensywny metaliczny czarny kolor, chociaż mogą również mieć odcienie niebieskiego, zielonego, a nawet żółtego.

Jednak najbardziej charakterystyczną cechą tego chrząszcza jest jego zachowanie koprofagiczne: czyli fakt, że żywią się odchodami. Ale to nie jedyny sposób, w jaki te ekskrementy wykorzystują.

Do czego żuk używa zwierzęcych odchodów?

Po wykryciu obecności odchodów, zwierzęta te lecą do nich w dużych rojach. Łącząc się w grupy mogą spłaszczyć dużą ilość odchodów w formie góry wyprodukowaną przez duże zwierzę, takie jak  Słoń– do cienkiej warstwy z niestrawionego włóknistego materiału.

Some figure

W tym momencie żuk gnojowy odrywa część materiału i zaczyna kształtować go w kulę przednimi nogami. Następnie przenosi ją do gniazda, które wcześniej zakopał.

Sposób transportu kuli odchodów jest bardzo interesujący. Żuk opiera przednie nogi na ziemi, a tylnymi toczy kulę do gniazda. Czasami w transporcie pomaga mu inny żuk. Innym razem kopią korytarze bezpośrednio pod obornikiem, aby nie musieli go transportować.

Gdy mają już jedną lub więcej kul wydobywają z nich płyn bogaty w składniki odżywcze i mikroorganizmy i żywią się nim. Ale kule pełnią również ważną rolę w przechowywaniu larw. Gdy zgromadzą wystarczającą ilość chrząszcze dzielą tę kulkę na małe części. Samica wkłada w nie pokładełko i składa jaja.

Some figure
Te małe kule są następnie polerowane, a fermentacja obornika zapewnia larwom idealne środowisko do rozwoju. Po zakończeniu procesu rozwoju i metamorfozy wychodzą na powierzchnię w swojej dorosłej formie.

Żuk gnojowy używa Drogi Mlecznej do orientacji w terenie

Brzmi to zaskakująco, ale ostatnie badania z Lund University w Szwecji to potwierdziły. Aby dostać się do korytarzy, zwierzęta wspinają się na kulę i zaczynają się obracać we wszystkich kierunkach.

Za pomocą swoich małych oczu robią „migawki” pozycji ciał niebieskich i gwiazd oraz przechowują informacje w mózgu, co umożliwia im niezawodną nawigację i dotarcie do celu.

Chociaż podobne zachowanie było już znane u innych owadów, to w ich przypadku po raz pierwszy udało się wykazać istnienie tych migawek. Jak dotąd jedynym owadem zdolnym do tego jest żuk gnojowy. Bez wątpienia jest to wyjątkowe odkrycie.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


El Jundi, B., Foster, J. J., Khaldy, L., Byrne, M. J., Dacke, M., & Baird, E. (2016). A snapshot-based mechanism for celestial orientation. Current biology26(11), 1456-1462.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.