Substrat do akwarium: 4 najpopularniejsze rodzaje

5 min.

Napisane i zweryfikowane przez biologa Ana Díaz Maqueda

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Wybrany substrat do akwarium determinuje w znacznej mierze cechy fizykochemiczne całego ekosystemu. Dobór właściwego substratu zależy od gatunków zamieszkujących zbiornik.

Wiele osób tworząc i projektując akwarium dla ryb zastanawia nad tym jak dobrać właściwy substrat. Jaki substrat do akwarium jest najlepszy? Czy zatka system filtrujący? Czy rośliny będą w stanie w nim przeżyć? I czy będzie szkodliwy dla ryb? A może substrat wcale nie jest konieczny?

Te i inne pytania mogą pojawić się podczas wybierania najlepszego rodzaju substratu do akwarium. Czytając dzisiejszy artykuł poznasz najpopularniejsze rodzaje substratów. Wyjaśnimy również ich wykorzystanie oraz problemy, które mogą się pojawić w przypadku stosowania każdego z nich.

1. Piaskowy substrat do akwarium

Piaskowy substrat do akwarium to jeden z najpowszechniej stosowanych substratów, zwłaszcza w połączeniu ze żwirem, kamyczkami lub dużymi skałkami. Możesz kupić go w sklepie w opakowaniach o różnych rozmiarach. Niestety jego bardzo drobne odmiany mogą mieć kilka wad

Łatwo się zbijają, co może doprowadzić do powstania małych kieszonek pozbawionych tlenu, w których będą rozwijać się bakterie anaerobowe hamujące rozwój ryb.
Duża tendencja do zbijania się uniemożliwia wykształcenie się korzeni u żywych roślin. Poza tym wszystkie rodzaje piasku są ubogie w wartości odżywcze, więc żaden substrat piaskowy nie jest dobry dla roślin.
Jeśli ryba wzbije bardzo drobny piasek, pozostanie on na długo zawieszony w wodzie z powodu jego niewielkiej wagi.
Jeśli nie masz zwierząt, które mogłyby poruszyć piasek, należy robić to ręcznie, aby nie dopuścić do powstania kieszeni bez tlenu.

Jedna z największych zalet piasku to fakt, że gdy się zbije, nie pozwala na to, aby pośród substratu zagubiły się odpady lub resztki niezjedzonego pokarmu. Wszystko pozostaje na powierzchni.

Jednocześnie istnieją ryby, które potrzebują piaszczystego substratu. Na przykład kiryski mają bardzo delikatną skórę i uwielbiają poszukiwać pożywienia na dnie akwarium. Z tego powodu zbiornik, w którym się znajdują, musi być wypełniony substratem z piasku lub żwiru bez jakichkolwiek ostrych krawędzi.

2. Żwir lub kamyczki

Żwir to zapewne najczęściej używany rodzaj substratu w świecie akwariów. Jest dostępny w wielu rozmiarach i kolorach, od fosforyzującego po bardziej naturalne odcienie.

Wybrany kolor w niczym nie przeszkadza, jeśli zadba się o zachowanie wszystkich parametrów wody w optymalnym zakresie, a ryby będą właściwie karmione.

Podobnie jak w przypadku piasku, rozmiar kamyczków również może być zróżnicowany. Wybór rozmiaru zależy wyłącznie od rodzaju ryb żyjących w akwarium.

Na przykład złote rybki mają tendencję do skubania substratu, a jeśli kawałki żwiru są tak duże jaki ich otwory gębowe, mogą połknąć je przez przypadek i zadławić się. To sprawi, że rybka umrze.

Z kolei małe rybki, które spędzają czas na poszukiwaniu pożywienia i resztek na dnie, mogą uszkodzić swoje ciało o ostre krawędzie. W rany może wdać się infekcja, która będzie zagrażała życiu zwierzęcia.

Nie oznacza to, że żwir wpływa negatywnie na akwarium. Wprost przeciwnie. Po prostu należy dobrać jego właściwy rodzaj, biorąc pod uwagę mieszkańców akwarium. W tym celu musisz dowiedzieć się jaki sposób życia prowadzą gatunki zwierząt, które chcesz wprowadzić do zbiornika.

Żwir, w przeciwieństwie do piasku, to dobry substrat dla niektórych rodzajów roślin, które mogą z łatwością przylegać do kamyczków. Poza tym, chociaż w przerwach między kamieniami gromadzą się resztki, to żwir jest łatwy do czyszczenia.

Najlepiej jest zaopatrzyć się w odkurzacz do żwiru i od czasu do czasu porządnie odkurzyć dno. Dzięki temu unikniesz namnażania się potencjalnie szkodliwych bakterii.

3. Specjalistyczny substrat do akwarium

Substraty, które opisaliśmy do tej pory, piasek i żwir, są bierne. Oznacza to, że nie modyfikują cech fizykochemicznych wody w akwarium. Z kolei specjalistyczne substraty to takie, które mają określone cechy pomagające je modyfikować. Pośród takich substratów znajdziemy:

Aragonit: Ten rodzaj substratu może zapobiegać powstaniu zmian w pH wody lub je regulować. Poza tym sprawia, że woda staje się twardsza, dlatego też jest polecany jedynie do akwariów ze słonawą wodą lub dla afrykańskich pielęgnicowatych.
Wermikulit: Ten substrat będzie właściwy, gdy chcesz mieć akwarium z wieloma żywymi roślinami, ponieważ jest bogaty w potas i magnez.
Torf: Ten substrat w znaczący sposób obniża pH akwarium, więc ryby, które w nim mieszkają, powinny radzić sobie dobrze w kwaśnej wodzie. To bardzo dobry substrat dla roślin, ale uwalnia dużo azotu, który jest trujący dla ryb, i sprawia, że woda jest bardzo brudna.

Specjalistyczne substraty są najlepsze dla doświadczonych miłośników akwariów, którzy chcą osiągnąć określone rezultaty w akwarium. Najlepiej jest zacząć od substratów biernych lub bez nie stosować żadnego substratu.

4. Akwarium z gołym spodem

Ależ tak! Możesz stworzyć akwarium bez jakiegokolwiek substratu. Zbiornik bez substratu, podobnie jak zbiorniki z każdym rodzajem podłoża, ma swoje zalety i wady. Na przykład jego główną wadą jest fakt, że nie możesz wprowadzić do akwarium żadnych ryb ani zwierząt, które lubią poruszać się po dnie akwarium.

Brak substratu przekłada się na o wiele łatwiejsze ręczne czyszczenie dna. Jednak w akwarium nie będą namnażały się korzystne bakterie, a wszystkie parametry trzeba będzie dostosowywać manualnie.

To prawda, że większość korzystnych bakterii namnaża się w filtrze. Jednak ich znacząca część również zasiedla dno akwarium. Brak substratu sprawia, że nie jest to możliwe.

Jednocześnie akwaria z dnem, które nie zostało niczym przykryte, są zazwyczaj mniej atrakcyjne. Dodatkowo wiele ryb może się zdenerwować widząc swoje odbicia w dnie. Ogólnie rzecz biorąc, ten rodzaj akwarium jest zarezerwowany dla hodowli lub obszarów hospitalizacyjnych, gdy ryby mają jakiś problem zdrowotny i muszą przyjmować leki.

Wszystkie substraty, jak również brak substratu, mają swoje wady i zalety. Aby wybrać jak najlepszy rodzaj substratu, musisz dowiedzieć się więcej na temat zwierząt, które będą żyły w akwarium. Jeśli pozyskasz odpowiednie informacje, nie popełnisz błędów.