Wodny łańcuch pokarmowy: co musisz wiedzieć

W zależności od badanego środowiska, relacje między istotami żywymi a ekosystemem mogą się różnić. Wodny łańcuch pokarmowy, pod pewnymi względami różni się od tego lądowego, dlatego w tym artykule poznasz wszystkie jego podstawy.

Badanie tych wzajemnych powiązań wymaga wiedzy o tym, kto kogo zjada. Synekologia, czyli nauka o powiązaniach między gatunkami, pokazuje, że odżywianie się jest nie tylko kwestią przetrwania poszczególnych osobników, ale także sposobem na zrównoważenie ekosystemu w dłuższej perspektywie.

Wodny łańcuch pokarmowy

Łańcuch pokarmowy jest reprezentacją tego, jak materia i energia poruszają się w ekosystemie przez różne organizmy. Przybiera ona postać liniową i jednokierunkową, zawsze zaczynając od autotroficznej istoty żywej: producenta pierwotnego.

Łańcucha pokarmowego nie należy mylić z siecią troficzną, która jest zbiorem połączonych łańcuchów pokarmowych.

Po pierwotnych producentach pojawiają się konsumenci, którzy żywią się ogniwami przed swoimi własnymi i przeznaczają część energii na syntezę własnej materii organicznej (tj. na wzrost i pozostawienie potomstwa). Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje na temat wszystkich poziomów wodnego łańcucha pokarmowego, więc nie przegap.

Producenci pierwotni

Producenci pierwotni są podstawą wodnego łańcucha pokarmowego. Organizmy te pozyskują własną energię bez potrzeby jedzenia, dlatego nazywane są autotrofami. Generalnie wykorzystują fotosyntezę (wykorzystanie światła słonecznego jako źródła energii) i chemosyntezę (wykorzystanie reakcji chemicznych) do generowania materii organicznej z nieorganicznej.

W wodnym łańcuchu pokarmowym głównymi producentami są algi, bakterie i fitoplankton. Najbardziej powszechne są gromady Glaucophyta, Rhodophyta, Chlorophyta i Heterokonta. Cyjanobakterie, które fotosyntetyzują, są również zaliczane do producentów pierwotnych.

Pierwotni konsumenci

Konsumenci pierwotni to ci, którzy żywią się bezpośrednio od producentów surowców. Są to na ogół zwierzęta roślinożerne, które zjadają makro- lub mikroskopijne glony poprzez filtrowanie, zeskrobywanie skał lub odrywanie kawałków samego glonu.

W środowisku wodnym przykładami tych organizmów są zooplankton i niektóre małe ryby roślinożerne, a także skorupiaki i filtratory (takie jak gąbki).

Odbiorcy wtórni lub pośredni

Na tym poziomie znajdują się zwierzęta mięsożerne. Żywią się one istotami roślinożernymi, czyli podstawowymi konsumentami. Są to zazwyczaj większe ryby, ssaki morskie, a nawet ptaki wodne.

Trzeciorzędni konsumenci

Trzeciorzędni konsumenci są znani jako supermięsożercy, mięsożerne zwierzęta, które żywią się innymi mięsożercami. Gatunki z tej kategorii również nie mają drapieżników. Najbardziej znane przykłady z tej grupy to wieloryby zabójcy, rekiny i foki lamparcie.

Oportuniści

Istnieje szczególny rodzaj konsumentów, którzy żywią się tym, co mają w zasięgu, nie czyniąc żadnego rozróżnienia: oportuniści. Zwierzęta te można podzielić na kategorie na różnych poziomach łańcucha pokarmowego, a nawet zjadają się nawzajem. Niektóre ptaki morskie (takie jak mewy) doskonale ilustrują ten termin.

Reducenci

A co ze szczątkami ofiar drapieżników i zwierząt, które giną? Cała materia, która nie została zjedzona przez drapieżniki, służy jako pokarm dla organizmów zwanych reducentami. Funkcjonowanie tych żywych istot ma zasadnicze znaczenie dla równowagi ekosystemów, ponieważ przekształcają one odpady organiczne w nieorganiczne.

Materia nieorganiczna wytworzona przez reducentów służy z kolei jako pokarm dla producentów, zamykając w ten sposób wodny łańcuch pokarmowy. Za wykorzystywanie martwych ciał zwierząt morskich odpowiedzialne są padlinożercy, a później bakterie.

Różnice między wodnym i lądowym łańcuchem pokarmowym

Wodny łańcuch pokarmowy różni się od lądowego łańcucha pokarmowego w pewnych kluczowych punktach. Ich zrozumienie pozwala lepiej zrozumieć, w jaki sposób środowisko wpływa na relacje między organizmami, które je zamieszkują. Oto najważniejsze różnice pomiędzy wodnym i lądowym łańcuchem pokarmowym:

• Łańcuchy pokarmowe w środowisku wodnym są dłuższe niż łańcuchy pokarmowe w środowisku lądowym.
• Producenci łańcuchów lądowych są znacznie więksi niż ci obecni w wodnych: wystarczy porównać krowę z fitoplanktonem.
• W wodnym łańcuchu pokarmowym producenci są w pełni konsumowani, natomiast w lądowym łańcuchu pokarmowym są konsumowani tylko częściowo: podczas gdy gąbka filtruje fitoplankton w całości, żyrafa zjada tylko liście drzewa, a nie jego pień i korzenie.
• Ogólnie rzecz biorąc, w środowiskach wodnych drapieżniki połykają swoje ofiary w całości. Zwierzęta lądowe często muszą zarżnąć swoją zdobycz, aby ją skonsumować, więc pozostawiają więcej szczątków dostępnych do odżywiania gleby.
• W lądowych łańcuchach pokarmowych, drapieżniki mogą być mniejsze od ofiar, jak w przypadku lwa i wołu. Z kolei, u drapieżników wodnych drapieżnik jest zawsze większy (ponieważ musi być w stanie połknąć ofiarę w całości).

Wodne łańcuchy pokarmowe wymagają konserwacji

Łańcuch pokarmowy widziany jako diagram na papierze może wydawać się prosty: duża ryba zjada małą. W rzeczywistości jednak zależności te są o wiele bardziej złożone, ponieważ w ekosystemie istnieje kilka łańcuchów, które oddziałują na siebie nawzajem, tworząc we wszystkich punktach wzajemnie powiązaną sieć pokarmową.

Dlatego, biorąc pod uwagę niemożność ogarnięcia ogromnej złożoności natury przez pojedynczy ludzki umysł, ogólnym zaleceniem jest próba wpływania na ekosystem tylko w takim stopniu, w jakim jest to konieczne. Kiedy dochodzi do zachwiania równowagi, konsekwencje są często trudne do przewidzenia i odwrócenia, dlatego dbajmy o nasz dom i procesy w nim zachodzące