Szympans i bonobo: 5 najważniejszych różnic

Naczelne to zwierzęta pod wieloma względami najbliższe człowiekowi. Jednak przy tak wielu rodzajach znajdujemy większą różnorodność niż u naszego własnego gatunku. Istnieje ponad sto różnych gatunków, a wśród nich szympans i bonobo, z którymi mamy wspólny kod genetyczny.

To według naukowców nasi najbliżsi żyjący krewni.

Szympans i bonobo należą do tego samego rodzaju, Pan, i zamieszkują regiony Afryki Środkowej i Zachodniej, oddzielone rzeką Kongo. Są bardzo podobnymi gatunkami, w rzeczywistości krzyżowały się dwukrotnie w swojej ewolucyjnej historii.

Mają jednak pewne cechy fizyczne, które odróżniają je od siebie. Co więcej, ich zachowania i postępowanie są znacznie różne. Poniżej pokażemy Ci najważniejsze różnice między nimi.

1. Szympans i bonobo, a między nimi rzeka

Zasięg występowania obu naczelnych jest dokładnie określony: szympansy żyją na północnym brzegu rzeki Kongo, a bonobo na południowej stronie.

Eksperci uważają, że ukształtowanie się tej cechy geograficznej było kluczowym czynnikiem, który zapoczątkował podział gatunku. Innymi słowy, doprowadziło to do izolacji reprodukcyjnej okazów po obu stronach rzeki.

Szympansy zajmują szerszy obszar mapy Afryki. W rzeczywistości zamieszkują aż 21 różnych krajów kontynentu, od Senegalu na zachodzie, po Tanzanię na wschodzie. Dlatego żyją w bardzo zróżnicowanych ekosystemach: lasach tropikalnych, lasach górskich, bagnach i sawannach.

Ta wielka różnorodność siedlisk wskazuje na ich zdolność do adaptacji. Ich siedliska wahają się od najbardziej bujnych i wilgotnych do najbardziej suchych, z nagłymi zmianami temperatury i wilgotności w ciągu roku oraz długimi okresami suszy.

Z drugiej strony bonobo mają bardziej ograniczone rozmieszczenie i rzadko spotyka się je poza ich środowiskiem naturalnym.

2. Bonobo są mniejsze i smuklejsze

Bonobo są mniejsze niż szympansy. Co więcej, ich kończyny są dłuższe i smuklejsze, nie tak umięśnione jak u ich krewnych. Młode rodzą się z czarną twarzą, w przeciwieństwie do szympansa, u którego jest ona różowa i stopniowo ciemnieje.

Chociaż oba gatunki naczelnych potrafią stać na nogach i chodzić prosto, tylko bonobo robią to najczęściej podczas poruszania się. Jak widać, nie tylko różnią się one fizjologią, ale także zachowują się inaczej podczas ruchu.

3. Szympansy są agresywne i terytorialne

Oba gatunki żyją w grupach społecznych. Jednak szympansy są znacznie bardziej agresywne niż bonobo, ponieważ są świetnymi obrońcami swojego terytorium.

Wojny między różnymi plemionami szympansów są powszechne. Z drugiej strony bonobo są pokojowe i zwykle nie ma walki o terytorium między grupami.

4. Matriarchalne społeczeństwo bonobo

W przeciwieństwie do wielu gatunków zwierząt, bonobo żyją w społecznościach prowadzonych przez samice. Ich organizacja społeczna bardzo różni się od grup społecznych szympansów, w których istnieją różne statusy społeczne, a samce alfa dominują nad wszystkimi pozostałymi, zarówno samcami, jak i samicami.

W grupach bonobo wpływ samic jest tak duży, że matki pomagają nawet swoim dzieciom w prokreacji (dotyczy to tylko samców). W rezultacie prawdopodobieństwo kopulacji u samców jest nawet trzykrotnie większe.

Matki towarzyszą potomstwu w miejscach, w których mogą znaleźć płodne samice. Następnie interweniują, jeśli ich potomstwo ma konkurentów, a jeśli to konieczne, mogą nawet przeganiać rywalizujące samce.

Młode samce bonobo pozostają z matką do dorosłości. Jednak u szympansów tak nie jest. Przeciwnie, samce zwykle odłączają się w wieku czterech lub pięciu lat i są niezależne w wieku dziewięciu lat.

Rola matki jest kluczem do przetrwania potomstwa. Szympansy zawsze utrzymują więź macierzyńską, ale związek ten jest inny niż w przypadku bonobo. Ponadto młode samce mogą tworzyć ze sobą koalicje i rzucać wyzwanie samcom alfa w swojej grupie.

5. Szympans i bonobo: wykorzystanie seksu w celu uniknięcia przemocy i zmniejszenia stresu

Bez wątpienia jedną z cech, która sprawia, że spokojne bonobo są sławne i odróżnia je od innych naczelnych, jest seks. Relacje seksualne mają bardzo duże znaczenie w społecznościach bonobo. Jest tak, ponieważ jest to bardziej interakcja społeczna lub komunikacyjna niż tylko sposób reprodukcji.

U bonobo dochodzi do kopulacji między przedstawicielami różnych płci, a także przedstawicieli tej samej płci. W związku z tym nierzadko zdarza się, że kopulują dwa samce lub dwie samice bonobo.

Co więcej, wykazują szeroki repertuar czynności seksualnych, takich jak całowanie, seks oralny, pocieranie genitaliów i wiele innych.

Szympansy i bonobo to dwa bardzo podobne gatunki naczelnych. Jednak różnice, zwłaszcza w zachowaniu, są uderzające. Dlatego ci odlegli krewni to dwa wyjątkowe gatunki, które musimy chronić, aby zapewnić im przetrwanie.