Paź królowej - poznaj tego zachwycającego motyla

Ten niezwykły owad zaskakuje swoim pokaźnym rozmiarem i ekstrawaganckim wyglądem. W innych językach nazwa motyla nawiązuje do podobizny jego tylnych skrzydeł do ogona jaskółki.

Paź królowej, po łacińsku Papilio cresphontes to zaskakujący motyl. Ma piękny, egzotyczny wygląd i zamieszkuje Azję, Amerykę, Europę i północą Afrykę. Dorosły paź królowej jest mile widzianym gościem w ogrodach, na plantacjach i w plenerze.

Larwy motyla żywią się między innymi liśćmi cytrusów, dlatego czasami uważa się ję za prawdziwą plagę. Larwy szybko pozbawiają liści młode drzewka i krzewy, osłabiając je lub powodując ich obumarcie. Nie szkodzą jednak pokaźnych rozmiarów drzewom.

Pozwól, że opowiemy Ci nieco więcej o tym gatunku motyla.

Paź królowej i miejsca jego występowania

Malowniczy i egzotycznie wyglądający motyl paź królowej zamieszkuje między innym kontynent północnoamerykański. Można go znaleźć od południowej części Nowej Anglii, przez północne stany Wielkich Jezior do Ontario aż do południowych części Centralnych Równin oraz do Gór Skalistych.

Gatunek rozprzestrzenia się na południe aż do Karaibów, na południowy zachód od Stanów Zjednoczonych przez Meksyk aż do Ameryki Środkowej i Południowej. Paź królowej jest szczególnie popularny na Florydzie.

Morfologia motyla

Samiec motyla w wieku dorosłym może dojść do długości aż 14 centymetrów. Samica natomiast może mierzyć aż 14,7 centymetrów długości. Grzbietowa powierzchnia skrzydeł motyla jest czarna z charakterystycznym żółtym pasem na przednich skrzydłach.

Spodnia powierzchnia skrzydła z kolei jest głównie żółta. Charakterystyczny ogon motyla przypominający ogon jaskółki może różnić się kolorem w zależności od położenia geograficznego owada. Niektóre motyle mają żółte ogony, inne mogą się poszczycić jaskrawoczerwonymi plamkami umiejscowionymi między niebieskimi liniami na tylnej części skrzydeł.

Larwy w swoich pięciu stadiach rozwoju różnią się od siebie wyglądem, ale wszystkie mają coś wspólnego – przypominają nieco odchody ptaków. Mniejsze larwy są jeszcze bardziej łudząco podobne z racji swojej formy i niewielkich rozmiarów. Wszystko to ma na celu kamuflaż i przetrwanie.

Dojrzałe larwy zwykle spoczywają na łodygach lub spodach liści. Młodsze z kolei widać gołym okiem na samych powierzchniach liści. Są one zwykle czarne lub brązowe z białym paskiem i wyraźnie widocznymi “włoskami”.

Paź królowej i jego cykl życia

Dorosłe osobniki motyla paź królowej żywią się nektarem wielu kwiatów. Chętnie odwiedzają ogrody gdzie występuje azalia, bugenwilla, wiciolrzew japoński, nawłoć i bagno zwyczajne. Co ciekawe, motyl bez przeszkód może również żywić się płynem z obornika.

Dorosłe samce w poszukiwaniu samic przemierzają długie szlaki migracyjne przez lasy sosnowe oraz sady owocowe. Lot jest intensywny i przerywany odpoczynkami, dzięki czemu motyle są w stanie migrować na bardzo długie dystanse. Zaloty i kopulacja odbywają się w godzinach popołudniowych.

Zapłodnione samice generalnie składają swoje jajka na zewnętrznej płaszczyźnie liści roślin – gospodarzy. Jajka mają okrągłą formę i osiągają wielkość  1 – 1,5 mm. Są koloru beżowo – brązowego. Zwykle są pokryte pomarańczową wydzieliną przypominającą swoim wyglądem skórkę pomarańczową.

Larwy mogą przejść swoją metamorfozę na małych gałązkach rośliny – gospodarza lub przemieścić się na niewielką odległość po powierzchni skierowanej pionowo, na przykład po samej roślinie lub ogrodzeniu.

Brązowawe poczwarki są zwykle skierowane pod kątem 45 stopni w stosunku do podłoża, do którego są przytwierdzone. Każdego roku na Florydzie rozwijają się dwa a czasami nawet trzy pokolenia motyli.

Znaczenie kontroli biologicznej

Larwa motyla paź królowej uważana jest czasami za plagę drzew pomarańczowych. Rośliny pełniące rolę gospodarza larw obejmują członków rodziny cytrusów, białego sapote i innych tropikalnych owoców.

Poczwarki są nieruchome i bezbronne wobec pasożytniczych owadów. Stadia larwalne wydają się być bardziej chronione przed wrogami niż stadium poczwarki. Larwy bronią się przed drapieżnikami – zarówno owadami, jak i bezkręgowcami oraz przed pasożytami ponieważ są one znacznie mniej widoczne dzięki swojemu zabarwieniu i maskującym kolorom. Doskonałym kamuflażem okazał się fakt, że przypominają one ptasie odchody.

Co więcej, w razie ataku małych drapieżników, larwa dysponuje mechanizmem ochronnym – gruczołem znajdującym się tuż za jego głową. W momencie ataku gruczoł wydziela silnie drażniącą, piekącą substancję o silnym zapachu przypominającym zjełczałe masło. Działa ona odstraszająco i jest żrąca przez co chroni larwy między innymi przed mrówkami i pająkami.