Krokodyl gawialowy – dowiedz się wszystkiego o tym bardzo osobliwym gadzie

Napisane i zweryfikowane przez psychologa Sara González Juárez

Napisany przez Sara González Juárez

Ostatnia aktualizacja: 22 października, 2022

Pomimo wyglądu nie jest to krokodyl, ani nawet prawdziwy gawial (Gavialis gangeticus). To krokodyl gawialowy lub fałszywy gawial, ogromny gad, który żyje w rzekach i ma naprawdę wąski pysk. Jest to jego najbardziej rzucająca się w oczy cecha, więc prawdopodobnie rozpoznasz go, gdy go zobaczysz.

Ten zauropsydy to kolejne z tych zwierząt, które są praktycznie nieznane i których pobyt na tej planecie jest zagrożony. Tutaj więc można lepiej poznać ją i jej okoliczności. Nie przegap niczego, bo to naprawdę wyjątkowe zwierzę, od głowy do ogona.

Taksonomia i opis

Krokodyl gawialowy (Tomistoma schlegelii) to gatunek zauropsyda należący do rzędu krokodyli i rodziny gawialowatych. Gawialidy powstały w eocenie, 48 milionów lat temu, i składają się z 15 rodzajów, choć tylko 2 z nich przetrwały wymarcie do dnia dzisiejszego.

Przez wiele lat uważano, że krokodyl gawialowy jest podobny do prawdziwego gawiala w wyniku zbieżności ewolucyjnej, ale później okazało się, że należą do tej samej rodziny.

Gady te charakteryzują się długim, wąskim pyskiem, na którym znajdują się 76-84 ostre zęby. Dorastają do 4 metrów długości i ważą prawie 100 kilogramów, choć odnotowano nawet większe osobniki. Samce są większe i cięższe od samic.

Ich skóra ma ciemne, zielonobrązowe zabarwienie, czasem z ciemnymi plamami. Można też dostrzec czarną wstęgę biegnącą wzdłuż ogona i brzucha, choć brzuch jest jaśniejszy, kremowy lub biały.

Siedlisko krokodyla gawialowego

Krokodyl gawialowy występuje w Indonezji, a konkretnie na Kalimantanie, Sumatrze, Jawie i Borneo. Zamieszkuje również Malezję i Brunei, a także część Wietnamu i Sulawesi (w Indonezji).

Dawniej widziano je w Tajlandii, ale zostały wytępione i nie znaleziono ich od 1970 roku.

Ich siedliskiem są słodkie wody rzek płynących przez lasy bagienne, lasy zalewowe, torfowiska, jeziora i strumienie. Można je również zobaczyć na obrzeżach lasów tropikalnych, gdzie wody są wolne. W rzeczywistości preferują obszary z płytką, mulistą wodą, gdzie mogą się lepiej ukryć i gdzie mają brzeg do odpoczynku i wygrzewania się.

Krokodyl gawialowy jest drapieżny. Ich sposób żerowania jest oportunistyczny, często żerują na zwierzętach, które zbliżają się do brzegu, aby się napić, niezależnie od gatunku. Widziano je, jak łapały makaki, jelenie, psy, wydry, ryby, ptaki, węże i tym podobne.

Ich zwykłą strategią jest czekanie w kamuflażu blisko brzegu, ponieważ ich oczy i nozdrza są umieszczone na czubku głowy, dzięki czemu mogą widzieć i oddychać bez wypływania na powierzchnię. Kiedy ofiara zbliża się do nich, szybko ją łapią i nurkują lub powalają na ziemię.

Rzadko zdarza się, że polują na ofiary większe niż jeleń. Ich pysk jest tak wąski, że istnieje duże ryzyko złamania, jeśli rozpoczną walkę z dużą zdobyczą.

Zachowanie krokodyli gawialowych

Chociaż brakuje badań nad etologią tego gatunku, wiadomo, że są aktywne przez cały dzień i ucinają sobie krótkie drzemki kilka razy w ciągu doby. Krokodyl gawialowy jest gadem samotnikiem i zbliża się do innych tylko w celu odbycia godów.

Oprócz zachowań łowieckich i godowych niewiele wiadomo o tym, jak się komunikują. Zakłada się, że odbywa się to za pomocą dotyku i węchu, ponieważ wzrok i słuch są ograniczone przez mętne wody, w których przywykły się poruszać.

Co więcej, gody odbywają się bezgłośnie, bez wokalnych głosów, które mogłyby przyciągnąć drugą osobę.

Rozmnażanie

Większość informacji o rozmnażaniu krokodyli gawialowych pochodzi z hodowli w niewoli. Do godów i składania jaj dochodzi w porze deszczowej, kiedy samiec i samica kopulują kilka razy przez około tydzień.

Samice budują gniazdo w ziemi, zwykle w cieniu, wykorzystując piasek i otaczającą roślinność. Składają w sumie 20-60 jaj, które są dość duże (6,2-9,5 cm), a następnie pokrywają je większą ilością roślinności.

Dojrzałość płciowa jest bardzo późna: 20 lat. Choć stanowi to problem w kontekście ochrony, jest logiczne w przypadku gatunku, który może osiągnąć 80 lat.

Status ochronny krokodyli gawialowych

Ten gatunek ma obecnie status narażony na wyginięcie (VU), a jego populacja zmniejsza się od kilku lat. Zagrożeniem dla nich jest oczywiście nasz gatunek, ponieważ ich terytorium jest coraz bardziej naruszane przez rolnictwo i akwakulturę, a także wylesianie.

Czasami poluje się na nie również w celu spożycia przez ludzi i wykorzystania ich części ciała. Działania podejmowane w celu przeciwdziałania tym zagrożeniom obejmują różne programy ochrony środowiska i podnoszenia świadomości.

Trudno jest znaleźć empatię dla dużych drapieżników, zwłaszcza w rejonach, gdzie ludność zmaga się z ubóstwem i jest narażona na niebezpieczeństwo ze strony zwierząt, takich jak krokodyl gawialowy. Mimo to, podobnie jak wszyscy naturalni łowcy, odgrywają niezbędną rolę w ekosystemie i nigdy nie należy zapominać, że mają takie samo prawo do życia jak każda inna żywa istota.