Samogłów (Mola mola) - najcięższa ryba na świecie
Napisane i zweryfikowane przez biologa Ana Díaz Maqueda
Samogłów jest uważany za najcięższą znaną rybę kostnoszkieletową na świecie. Jak zdobył ten tytuł?
Samogłów, znany również jako Mola mola, to nie tylko niezwykle przyciągająca wzrok ryba. Jest to również najcięższa znana ryba kostnoszkieletowa na świecie. Ryby kostnoszkieletowe to kręgowce, które mają całkowicie zwapnione szkielety. Jednak ryby te wciąż mogą mieć pewne części chrzęstne.
Ryby kostne bardzo różnią się od ryb chrzęstnych, takich jak rekiny czy płaszczki. Ryby chrzęstnoszkieletowe mają szkielet wykonany z chrząstki, z wyjątkiem szczęki, która jest wykonana z kości. W rezultacie znaleźliśmy tylko szczęki prehistorycznych rekinów, a nie jakiekolwiek inne części ciała.
W poprzednich stuleciach rybacy intensywnie łowili samogłowy. Ich mięso uznawano za przysmak. Na szczęście dziś ryba spożywana jest tylko w niektórych regionach Azji Wschodniej. Dodatkowo jej połowy i spożywanie są całkowicie zabronione w Unii Europejskiej, a także w innych krajach.
Mimo to na całym świecie spada liczba samogłowów. W rezultacie, samogłów jest gatunkiem narażonym na wyginięcie według IUCN (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody).
Anatomia samogłowa
Anatomia samogłowa jest bardzo wyjątkowa. Ich ciała są spłaszczone po bokach po osiągnięciu dojrzałości. Brakuje im również trzona ogonowego (lub płetwy ogonowej). Zamiast tego mają coś, co nazywa się clavus. Jest to trochę jak ogon, który nadaje rybom opływowy wygląd.
Z drugiej strony płetwy grzbietowe i odbytowe samogłowa są wyjątkowo rozwinięte. Kiedy płetwy te rozszerzają się, ryba jest równie szeroka, co długa.
Podobnie jak prawie wszystkie ryby, ryba morska ma ciemniejszy obszar grzbietowy i jaśniejsze podbrzusze. Zmiany koloru służą jako kamuflaż. Na przykład, jeśli drapieżnik patrzy na rybę z góry, samogłów wtapia się w ciemność głębin poniżej. Jeśli zaś drapieżnik patrzy na nie od dołu, wtapiają się w światło powierzchni wody.
Innym ciekawym faktem dotyczącym samogłowa jest to, że może zmienić kolor, jeśli czuje się zagrożony lub jest atakowany.
Dlaczego samogłów jest taki duży?
Posiadamy informacje o niektórych połowach samogłowów. Rybacy znaleźli naprawdę ogromne okazy!
W roku 1910 u wschodniego wybrzeża Afryki, niedaleko Wysp Kanaryjskich, rybak złowił samogłowa, który ważył ponad 3300 funtów. Czyli trochę ponad półtorej tony! Od tego czasu rybacy złowili jeszcze większe okazy. Niektóre ważyły ponad 6610 funtów (3,3 tony).
W czasopiśmie GigaScience opublikowano niedawno badanie pokazujące, że samogłowy osiągają ogromne rozmiary ze względu na szybkie tempo wzrostu. Szybkie tempo spowodowane jest szeregiem genów, które powodują nadprodukcję hormonu wzrostu.
W niewoli naukowcy zaobserwowali, że samogłów rośnie prawie 0,9 kg dziennie przez 15 miesięcy. To łącznie 400 kg w nieco ponad rok! Jeśli porównamy to z tempem wzrostu innych ryb – od 0,01 do 0,450 kg dziennie – można zobaczyć, jak niesamowicie szybko rośnie samogłów.
Zagrożenia dla samogłowów
Na wolności słoneczniki nie mają wielu drapieżników. Ich jedynymi drapieżnikami są duże rekiny, orki i lwy morskie. Jednak prawdziwym zagrożeniem dla tych zwierząt są ludzie.
Chociaż wiele krajów zabrania połowów samogłowów, nadal istnieje wiele przypadków przypadkowych połowów. Rybacy czasami przypadkowo łapią samogłowy w sieci rybackie, choć nie jest to ich cel.
Dzieje się tak zwykle w przypadku sieci skrzelowych lub włoków, które są nielegalne w wielu krajach. Sieci te prawie spowodowały zniknięcie wielu innych gatunków, takich jak morświn kalifornijski.
Chociaż samogłów nie jest rybą do sprzedaży, jest ważny dla targów rybnych w Japonii i na Tajwanie. W tych krajach na targach rybnych sprzedaje się od 20 do 50 ton mięsa z samogłowów. Połowy samców występują na zachodnim Pacyfiku i na południowym Atlantyku.
Mamy jednak nadzieję, że w niedalekiej przyszłości połowy samogłowów ustaną, a ludzie przestaną je spożywać. Te wspaniałe ryby są ważne dla oceanu i dla wyobraźni wielu ludzi.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Adeney, R. J., & Hughes, G. M. (1977). Some observations on the gills of the oceanic sunfish, Mola mola. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 57(3), 825-837.
- Gudger, E. W. (1928). Capture of an ocean sunfish. The Scientific Monthly, 26(3), 257-261.
- Liu, J., Zapfe, G., Shao, K.-T., Leis, J.L., Matsuura, K., Hardy, G., Liu, M., Robertson, R. & Tyler, J. 2015. Mola mola (errata version published in 2016).
Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.