10 ciekawostek ogórka morskiego

Napisane i zweryfikowane przez biologa Samuel Sanchez

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Ciekawostek ogórka morskiego jest wiele, ale bardzo niewiele osób spotka się z nim w swoim życiu. Te szkarłupnie występują w podłożach morskich na całym świecie. W wielu przypadkach konieczne jest założenie maski i zanurkowanie w wodach przybrzeżnych, aby zobaczyć okaz. Jednak jego dziwna fizjologia sprawia, że jest wart tego wysiłku.

Ponieważ nie wszyscy ludzie mają do dyspozycji plażę, czasami musimy zadowolić się poznaniem majestatu niektórych żywych istot poprzez słowa. Czytaj dalej, bo poniżej przedstawiamy 10 ciekawostek ogórka morskiego, które Cię zaskoczą.

1. Ogórek morski to szkarłupnia

Termin „ogórek morski” nie odnosi się do pojedynczego gatunku, ale do grupy szkarłupni z klasy Holothuroidea. Ze względu na ich klasyfikację taksonomiczną uważa się je za bliskich krewnych rozgwiazd, jeżowców i wężowideł. Jak zobaczymy w kolejnej części, ich anatomia uzasadnia to pokrewieństwo.

Liczba gatunków ogórków i strzykw, które istnieją na świecie, wynosi około 1700, a największą różnorodność można znaleźć w regionie morskim azjatyckiego Pacyfiku. Z kolei klasa Holothuroidea dzieli się na 6 rzędów i 160 różnych rodzajów, a więc jest uważana za dość zróżnicowany takson na poziomie genetycznym.

2. Swoim kształtem zasługuje na swoją nazwę!

Morskie ogórki mają swoją wspólną nazwę z bardzo konkretnego powodu. Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie strzykwy mają wydłużony kształt i ogórkowatą (robakowata) sylwetkę, ale zachowują typową pięciopromieniową symetrię szkarłupni. Oznacza to, że ich ciało można podzielić na 5 równych części, zaczynając od otworu gębowego.

Jak wskazuje portal Animal Diversity Web, w zależności od gatunku, ogórek morski może mieć kształt od cylindrycznego do kulistego. Przednia część zwierzęcia zawiera jamę gębową i odpowiada biegunowi ustnemu jeżowców, natomiast odbyt jest częścią aboralną innych szkarłupni. Można więc powiedzieć, że ogórki morskie żyją „na boku”.

3. Ciekawostki morskiego ogórka: fascynujące zwierzęta każdej wielkości

Średnia wielkość ogórków morskich waha się od 10 do 30 centymetrów, ale istnieje pewna zmienność. Holothuria thomasi to największy gatunek w swojej grupie, o imponującej rozpiętości skrzydeł wynoszącej 2 metry. Jednak tak dobrze kamufluje się na dnie morskim, że został odkryty przez ludzi dopiero w 1980 roku.

Inne gatunki ogórków morskich (np. Thyonina bijui) są znacznie mniejsze i osiągają maksymalną wielkość 2 cm.

4. Bardzo prymitywne nawyki żywieniowe

Jedną z ciekawostek dotyczących ogórka morskiego są jego zwyczaje żywieniowe. Wszystkie gatunki w tej grupie są filtratorami lub detrytusożercami, co oznacza, że żywią się wolną materią organiczną obecną w słupie wody lub na dnie morskim.

W swojej siedzącej formie niektóre strzykwy „wyciągają” specjalne macki z otworu gębowego, za pomocą których wychwytują zawieszone w wodzie mikrocząsteczki i plankton. Niektóre z nich są strategicznie rozmieszczone w obszarach z prądami, maksymalizując w ten sposób przepływ wody przez ich macki przy minimalnym wysiłku.

Na niektórych obszarach skoncentrowanych jest tak wiele ogórków morskich, że mogą one przefiltrować 190 kg materii organicznej na metr kwadratowy w ciągu roku.

5. Ich układ trawienny jest prosty

Teraz już wiesz, że ogórki morskie mają szereg ustnych macek, które w normalnych sytuacjach są schowane, ale reszta ich układu pokarmowego pozostaje do odkrycia. Za otworem gębowym znajduje się gardło z płytkami wapiennymi i w wielu przypadkach jest to jedyna twarda część ciała, która umożliwia wprowadzenie mięśni.

Poza tym ich układ pokarmowy jest bardzo prymitywny. Niektóre ogórki morskie mają przełyk i żołądek, ale inne opróżniają zawartość gardła bezpośrednio do sieci jelitowej. Jest ze sobą związana i prowadzi do bardzo prostego otworu analnego.

6. Ogórek morski nie ma mózgu

Jedną z najbardziej fascynujących ciekawostek ogórka morskiego jest brak mózgu i złożonego układu nerwowego. Jak wskazują badania, jego sieć czuciowa składa się z pierścienia nerwowego wokół otworu gębowego i 5 nerwów promieniowych pod każdym z obszarów ambulakralnych, co nawiązuje do opisanej wcześniej symetrii promienistej.

Jeśli centralny pierścień nerwowy ogórka morskiego zostanie uszkodzony, jest on nadal w stanie utrzymać koordynację i autonomię. Oznacza to, że nie ma obszaru, w którym ich system nerwowy jest scentralizowany, jak to ma miejsce u zdecydowanej większości istot żywych (mózgowie lub mózg).

7. Jak poruszają się ogórki morskie?

Pomimo archaicznego kształtu i braku kończyn, wiele ogórków morskich porusza się stosunkowo sprawnie po dnie morskim. Aby „pełzać” w osadzie, używają serii nóżek ambulakralnych, rozgałęzień układu ambulakralnego (wodnego)

Poza tymi strukturami, niektóre gatunki wykorzystują przykurcze mięśniowe do poruszania się, a inne (z rzędu Elasipodida) „wyskakują” ponad 1000 metrów ponad dno morskie dzięki swojej gęstości porównywalnej z gęstością otaczającej je wody. Ponadto ich strukturę skóry można modyfikować w zależności od potrzeb, dzięki czemu mogą zmieścić się w bardzo ciasnych przestrzeniach.

8. Ciekawa reprodukcja

Kolejną ciekawostką morskiego ogórka jest jego układ rozrodczy. Wszystkie strzykwy mają jedną gonadę, a ich system jest zwykle dwupienny, to znaczy, że osobniki są albo samcami, albo samicami (ale nie obojnakami jednocześnie). W wielu przypadkach osobniki rozmnażające się uwalniają jaja i plemniki do środowiska wodnego, czekając aż rozproszą się one z prądami oceanicznymi.

Kiedy osobnik płci przeciwnej znajdzie gametę (plemnik lub jajo), chwyta ją mackami i zapładnia bez dalszych komplikacji.

9. Czy potrafią wyrzucić swoje wnętrzności, by się bronić?

Jeśli wiedziałeś cokolwiek o ogórkach morskich, to fakt ten prawdopodobnie odnosił się do ich zdolności do obrony. Nic dziwnego, że zwierzęta te wyróżniają się spośród innych z powodu ich ciekawej metody unikania drapieżników. Te bezkręgowce potrafią wystrzykiwać przez odbyt swoje nitkowate i pokryte lepką trucizną narządy wewnętrzne – organy Cuviera wraz z tylną częścią przewodu pokarmowego oraz częścią płuc, aby odstraszyć napastników, gdy są w niebezpieczeństwie.

Ta archaiczna metoda obrony jest skuteczna i stanowi umiarkowany koszt dla ogórka morskiego, ponieważ jest w stanie szybko się zregenerować. Jak można sobie wyobrazić, jego możliwości są badane w dziedzinie medycyny, aby dostarczyć odpowiedzi na pytania w dziedzinie implantów tkankowych (i wiele więcej).

10. Są istotami, które warto chronić

Jako ostatnią z ciekawostek ogórka morskiego należy zauważyć, że wiele gatunków jest zagrożonych przełowieniem. Te szkarłupnie są uważane za przysmak w wielu regionach, w których występują endemiczne. Dlatego też poluje się na nie masowo, aby przyrządzać potrawy dostępne tylko dla nielicznych.

Ogórki morskie lub strzykwy przetwarzają materię organiczną z dna morskiego i stanowią ważny element diety wielu ryb, dlatego nie można pozwolić, by zniknęły. Stanowią one istotną część morskiego ekosystemu, która zasługuje na ochronę.