Pasożyty i zwierzęta domowe: jednokomórkowe pasożyty

Napisane i zweryfikowane przez weterynarza Érica Terrón González

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Często słowo “pasożyt” kojarzy się nam z pchłami, kleszczami i wszami. Istnieje jednak również wiele znacznie mniejszych pasożytów, które mogą zarazić nasze zwierzęta. Czy mówi Ci coś pojęcie “jednokomórkowe pasożyty”? Występują znacznie częściej, niż mogłoby się wydawać.

Królestwo Protozoa: jednokomórkowe pasożyty

Pierwotniaki to mikroskopijne organizmy, które składają się tylko z jednej komórki. W wielu przypadkach pierwotniaki te są pasożytami, wchodzą do ciał bardziej złożonych organizmów i wykorzystują tych żywicieli do przetrwania. U zwierząt domowych dosyć często występują następujące pierwotniaki:

Leishmania

Ten pasożyt wywołuje leiszmaniozę, która dotyka głównie ssaki i gady. Muchy i komary działają jako wektory choroby, przenosząc ją z jednego zwierzęcia na drugie.

Komary zjadają pierwotniaki podczas pożywiania się na zakażonym zwierzęciu, zanim zakażą inne, wcześniej zdrowe zwierzę, przy następnym karmieniu.

Istnieją trzy różne typy leiszmaniozy: niektóre wpływają na skórę i śluz, a inne na jelita. Leiszmanioza trzewna powoduje powiększenie śledziony, objaw, który weterynarze mogą wykorzystać, aby pomóc im zdiagnozować chorobę.

Jednokomórkowe pasożyty – świdrowiec

Świdrowiec nagany i świdrowiec amerykański to pasożyty wywołujące trypanosomatozę, czyli śpiączkę afrykańską. Głównym wektorem tej choroby jest mucha tse-tse, która połyka larwy pierwotniaka podczas żerowania na zakażonym zwierzęciu i przekazuje je następnemu żywicielowi.

Larwy wnikają do nowego organizmu przez małe rany w skórze, przemieszczając się przez krwiobieg, aż dotrą do mięśnia sercowego.

Z drugiej strony mamy świdrowca Evansa, który powoduje chorobę znaną jako „surra”. Atakuje ona konie, wielbłądy, woły i bawoły, powodując uogólniony obrzęk i znaczną utratę wagi.

Giardia i rzęsistek: jednokomórkowe pasożyty – wiciowce

Większość tych pierwotniaków stanowi część flory jelitowej zwierząt. Niektóre żyją również w skrzelach lub drogach moczowo-płciowych ryb, często w postaci szkodliwych cyst.

Czasami jednak pierwotniaki te działają jak pasożyty, Giardii. Jest to najpowszechniejszy typ wiciowców u ptaków i ssaków, który żyje w ścianach jelita. Rzęsistki są kolejnym przykładem tego typu pasożytów i często atakują zwierzęta domowe.

Histomonas

Histomonas meleagridis atakuje głównie drób. Ten jednokomórkowy pasożyt wywołuje histomonozę, która jest przenoszona drogą pokarmową, gdy ptak wchodzi w kontakt z zakażonym kałem.

Po znalezieniu się w jelitach, larwy wyłaniają się, atakując ścianę jelita, a nawet docierając do wątroby.

Ameba

Ameby to pierwotniaki, które mogą żyć zarówno na wolności, jak i jako pasożyty. Najczęstszymi amebami pasożytniczymi są Entamoeba, które są przenoszone, gdy zwierzę wchodzi w kontakt z odchodami zakażonego zwierzęcia.

W kale znajdują się cysty, które po spożyciu uwalniają do jelita trofozoity; w niektórych przypadkach mogą nawet rozprzestrzenić się na pobliskie narządy.

Entamoeba histolytica występuje u psów, kotów i ludzi, natomiast E. invadans występuje u gadów.

Myksosporidiowce

Chociaż pasożyty te znaleziono u wielu zwierząt zimnokrwistych, to niewiele wiadomo o ich cyklu życiowym. Wiemy, że są one zwykle spożywane z jedzeniem lub wodą pitną.

Następnie, po dotarciu do żołądka przechodzą przez jego ścianę, aby dotrzeć do krwiobiegu i stamtąd zaczynają zarażać inne tkanki.

Myksosporidiowce mogą powodować poważne choroby u ryb i mają ogromny wpływ na przemysł rybny.

Orzęski

Wiele orzęsków występuje w przewodzie pokarmowym zwierząt domowych, które połykają je wraz z pożywieniem lub wodą pitną. Wewnątrz ciała uwalniają trofozoity do jelit i zaczynają się rozmnażać, a na koniec są wydalane z organizmu wraz z kałem.

Jednym z najczęstszych gatunków jest szparkosz okrężnicy (Balantidium coli), który atakuje świnie, gryzonie oraz naczelne.