Piłodziób wspaniały: środowisko i charakterystyka

Napisane i zweryfikowane przez biolog Raquel Rubio Sotos

Ostatnia aktualizacja: 28 lutego, 2023

Piłodziób wspaniały (Momotus momota) – ptak z rzędu Coraciiformes, obejmującego pszczołowate, oraz z rodziny Momotidae. Ma szeroki zasięg i bardzo zróżnicowaną dietę. Jeśli chcesz dowiedzieć się wszystkiego o tym kolorowym ptaku, czytaj dalej.

Siedlisko i rozmieszczenie piłodzioba wspaniałego

Jest to ptak o bardzo szerokim zasięgu, występujący w południowym Meksyku, Boliwii, Brazylii, Kolumbii, Ekwadorze, Peru, Paragwaju, Wenezueli, Gujanie i aż na północy w Argentynie. Piłodziób wspaniały zamieszkuje zwykle obszary tropikalne z pobliskim ciekiem wodnym.

Mogą żyć na różnych wysokościach, od poziomu morza do 3000 metrów nad poziomem morza. Jeśli chodzi o roślinność, to zwykle zamieszkuje obrzeża wilgotnych lub suchych lasów, najlepiej tych z jakimś wąwozem. Widziano go również w pobliżu siedzib ludzkich, takich jak pola uprawne czy tereny górnicze.

Charakterystyka fizyczna

Piłodziób wspaniały wyróżnia się żywym ubarwieniem. Zazwyczaj mierzy 40 cm długości, choć zdarzają się osobniki osiągające większe rozmiary. Ma dużą, mocną głowę z silnym, zakrzywionym dziobem.

Dziób tych ptaków ma ostrą, ząbkowaną krawędź od nozdrzy do czubka, którą można pomylić z zębami. Uważa się, że wynika to z ich zróżnicowanej diety.

Upierzenie jest głównie zielone, choć obszary brzuszne są oliwkowe i brązowe. Mają turkusowo-niebieską koronę otoczoną czarną koroną. Oczy i policzki mają czarną maskę. Ogon jest długi i ma zielone kolory zakończone niebieskim. Ogon jest zakończony dwiema osnówkami z piórami w kształcie niebieskich i czarnych rakietek.

Zachowanie piłodzioba wspaniałego

Piłodziób wspaniały jest ptakiem głównie samotnym, chyba że jest ze swoim partnerem. Są to również ptaki osiadłe, które po osiedleniu się nie opuszczają swojego terytorium, chyba że wymagają tego warunki. Wydają liczne, głębokie głosy.

Są to ptaki dzienne i dość ciche, chyba że szukają partnera, rozmnażają się lub bronią swojego terytorium. Widziano je w towarzystwie zwierząt gospodarskich w poszukiwaniu żuków gnojowych lub z małpami wiewiórczymi chwytającymi owady, które lecą im na drodze.

Podgatunki piłodzioba wspaniałego

Znanych jest dziewięć podgatunków ptaków Momotus momota, które różnią się głównie obszarami występowania:

• Microstephanuss: na nizinach Andów, w zachodniej Wenezueli, wschodnim Ekwadorze, północno-wschodnim Peru i Brazylii.
• Momota momota: od rzeki Orinoco do Guianas i północnej Brazylii.
• Ignobilis: Wschodnie Peru i północna Boliwia.
• Simplex: północna Brazylia na południe od Amazonki.
• Cametensis: od dolnej części rzeki Xingu do rzeki Tocantins.
• Parensis: Północno-wschodnia Brazylia.
• Marcgravianus: od Paraíba do Alagoas, w północno-wschodniej Brazylii.
• Nattereri: północna i środkowa Boliwia.
• Pilcomajensis: wschodnia i południowa Boliwia oraz północno-wschodnia Argentyna.

Dieta i rozmnażanie

Piłodziób wspaniały momota jest ptakiem wszystkożernym. Żywi się głównie bezkręgowcami, a najbardziej lubi chrząszcze. Zjadają również owoce, gady, pisklęta z innych gniazd i inne małe ssaki.

Obserwacje naukowe tego gatunku wykazały, że czasami chwytają one duże ofiary, takie jak szczury, oraz że drapieżnictwo gniazdowe jest bardziej powszechne niż wcześniej sądzono.

Uważa się, że dziób jest ukształtowany w ten sposób, aby ułatwić chwytanie tych większych ofiar i lepsze ich rozdzieranie. Aby znaleźć pożywienie, leci z niskiej pozycji. Czasami opuszcza się, by schwytać zwierzęta na ziemi.

Jeśli chodzi o rozmnażanie, piłodziób wspaniały buduje gniazda w dziuplach wykopanych w zboczach. Oboje członkowie pary są odpowiedzialni za inkubację jaj i opiekę nad pisklętami.

Sezon lęgowy rozpoczyna się zwykle wraz z porą deszczową, kiedy pokarmu jest najwięcej. Tworzą monogamiczne pary, które odbywają zaloty, a samce dają samicom jedzenie. Jeśli zostaną zaakceptowane, powstaje para.

Zwykle składają trzy jaja, choć zdarzają się gniazda z dwoma i pięcioma. Inkubacja trwa od 29 do 32 dni, choć może się to różnić w zależności od wysokości i warunków pogodowych. Pisklęta wykluwają się nagie i rosną w bardzo szybkim tempie w pierwszym tygodniu życia. Pisklęta opuszczają gniazdo w ciągu miesiąca od wyklucia i przez jakiś czas są karmione przez rodziców.

Status ochronny

Piłodziób wspaniały jest ptakiem sklasyfikowanym przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski. Głównym zagrożeniem jest niszczenie siedlisk z przyczyn antropogenicznych. Główne zagrożenia to wylesianie, rolnictwo, hodowla, rozwój miast, turystyka i słaba eksploatacja zasobów, które powodują fragmentację ich siedlisk.