Papugi żako: gatunek zagrożony wyginięciem

Napisane i zweryfikowane przez biologa Samuel Sanchez

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Papugi żako są zagrożone wyginięciem na wolności. Według Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych (IUCN) gatunek ten znajduje się w delikatnej sytuacji ze względu na jego drastyczny spadek w ostatnich dziesięcioleciach.

Dzieje się tak głównie dlatego, że w latach 1994-2003 ponad 21% dzikich okazów znikało rocznie ze swoich siedlisk w wyniku nielegalnego handlu na rynku międzynarodowym. W rezultacie papugi żako znajdują obecnie w pierwszej kategorii listy ochrony zwierząt, a handel nimi jest nielegalny.

Obecna sytuacja papug

Według Czerwonej Listy IUCN ponad 32 000 gatunków jest zagrożonych wyginięciem. Spośród nich 14% to ptaki.

Ponadto organizacje, takie jak SEO Birdlife donoszą, że 28% wszystkich gatunków papug jest krytycznie zagrożonych. W rzeczywistości 111 z 389 gatunków należących do rzędu papugowych jest narażonych na szereg zagrożeń powodujących spadek ich populacji.

Raporty tej organizacji podkreślają, że trzy rodzaje papug są szczególnie zagrożone. Są to:

1. Ptaki o niewielkim rozmieszczeniu, na przykład okazy mieszkające na wyspach.
2. Duże papugi, które długo żyją, ale mają mało potomstwa i osiągają dojrzałość płciową w późniejszym wieku.
3. Papugi żyjące na terenach zalesionych, które cierpią z powodu  powtarzających się epizodów wylesiania.

Jak widać, papugi to ptaki o wyjątkowej inteligencji i zdolnościach poznawczych, ale niestety nie chroni ich to przed działalnością człowieka.

Papuga żako (Psittacus erithacus) zalicza się do drugiej kategorii, ponieważ jest średnim do dużego ptaka o wadze około 400 gramów (0,9 funta) i wysokości ponad 30 centymetrów (12 cali).

Zwierzęta te są monogamiczne, a okres inkubacji jaj jest długi i trudny, więc liczba potomstwa wcale nie jest duża: około trzech jaj na samicę. Ponadto jest to gatunek wolno rosnący, ponieważ papugi żako osiągają dojrzałość płciową dopiero w 3-5 roku życia.

Nielegalny handel a papugi żako

Jak już powiedzieliśmy, w latach 1994–2003 populacja tego gatunku uległa drastycznemu zmniejszeniu na wolności. Szacunki wskazują, że nielegalni handlarze upolowali i schwytali ponad 359 000 zwierząt, aby je sprzedać.

Statystycznie oznacza to, że rocznie ginie 21% dzikich papug. Ponadto śmiertelność schwytanych zwierząt była wysoka: ponad 60% zmarło przed wejściem na rynek międzynarodowy.

Z tego powodu IUCN skatalogował szarą papugę jako „zagrożoną” (EN). Połączone skutki kłusownictwa, stosowania w medycynie tradycyjnej i utraty siedlisk powoli doprowadzają do wyginięcia gatunku.

Żako to druga najczęściej chwytana przez ludzi papuga w historii.

Potrzeba natychmiastowego działania

Z tych wszystkich powodów kraje członkowskie Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) podpisały w 2016 r. porozumienie zakazujące pozyskiwania żako schwytanej na wolności.

Mimo wszystko kilka gazet zwraca uwagę, że nielegalny handel tym gatunkiem nie ustał. W ich kraju pochodzenia nadal można znaleźć okazy schwytane na wolności. Jeden egzemplarz można sprzedać za wygórowaną cenę 2000 dolarów.

Nie oznacza to, że posiadanie papugi żako jako zwierzaka jest nielegalne. Jej posiadanie jest teoretycznie możliwe, o ile przedstawisz odpowiednie dokumenty prawne. Muszą być one potwierdzone przez oficjalny organ, który zaświadczy, że zwierzę było wychowywane w niewoli.

Przepisy różnią się w zależności od kraju, dlatego przed nabyciem egzotycznego zwierzęcia zawsze warto skonsultować się z profesjonalistą w sprawie aspektów prawnych.

Ochrona papugi żako to obowiązek ludzi

Kilku ekspertów w tej dziedzinie jasno mówi: „bez popytu nie ma podaży”. Naszym obowiązkiem jako opiekunów zwierząt domowych jest ustalenie legalnego pochodzenia  każdego zwierzęcia. W ten sposób unikamy takich zdarzeń, jak to, o którym tutaj wspomnieliśmy.

Środki regulacyjne ustanowione na całym świecie w celu ochrony papugi żako mają na celu powstrzymanie spadku jej liczebności. Jednak dopóki nielegalne odławianie będzie kontynuowane, nie uda się zapewnić przetrwania tego gatunku na wolności.