Czy łuskowiec przenosi koronawirusa COVID-19?

Napisane i zweryfikowane przez biochemiczkę Luz Eduviges Thomas-Romero

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Na obecną chwilę społeczność naukowa stara się ustalić, czy łuskowiec przenosi koronawirusa COVID-19, czy nie. Co ważne, koronawirusy (CoV) są dobrze znane wirusologom weterynaryjnym od dziesięcioleci.

Zasadniczo koronawirusy infekują ptaki i ssaki w sposób specyficzny dla danego gatunku. Znane są zatem specyficzne szczepy koronawirusów, które zarażają ludzi, koty, psy, gryzonie, króliki, fretki, krowy, indyki i świnie.

Poniżej dokonamy krótkiego podsumowania tego, co dotychczas wiadomo o COVID-19.

Koronawirusy i zakażenie ludzi

Co ciekawe, te cztery nisko wirulentne HCoV są również związane z koronawirusami, które atakują zwierzęta. Według wielu badań, które przeanalizowały obecnie dostępne sekwencje genomowe, te gatunki zwierząt zasugerowano jako ich naturalni nosiciele:

• HCoV-HKU1: naturalny gryzoń
• HCoV-NL63: naturalny nietoperz
• HCoV-OC43: naturalny gryzoń: pośrednik dla bydła
• HCoV-229E: naturalny nietoperz: alpaki pośrednie

Wysoce patogenne koronawirusy dla ludzi

Do roku 2002-2003 CoV nie były uznane za wysoce patogenne dla ludzi. W tym czasie wybuchła epidemia koronawirusa znanego jako Ciężki ostry zespół oddechowy (SARS-CoV), którego główne ognisko pochodziło z prowincji Guangdong w Chinach.

W konsekwencji ten wirus rozprzestrzenił się na całym świecie.

Następnie w 2012 r. pojawił się kolejny wysoce zaraźliwy koronawirus w Arabii Saudyjskiej i innych krajach Bliskiego Wschodu, Bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej (MERS-CoV).

W obu przypadkach uważano, że wirusy pochodziły od nietoperzy. Ponadto znaleziono dowody wskazujące na te gatunki jako ich pośrednich nosicieli:

• SARS-CoV: nietoperze: Paguma chińska (paguma larvata)
• MERS-CoV: nietoperze: Wielbłądy jednogarbne
• COVID-19: nietoperze: pośrednik?

Z powodu tych dwóch precedensów pojawiła się hipoteza, że COVID-19 może również być pochodzenia zwierzęcego. W rzeczywistości analizy sekwencji genomowych potwierdzają, że COVID-19 również pochodzi od nietoperzy. Jednak jego pośredni gospodarz nie jest jeszcze znany.

Co to znaczy, że łuskowiec jest – prawdopodobnie – gospodarzem pośrednim?

Wirusy rozprzestrzeniają się zwykle między zwierzętami tego samego gatunku. Czasami wirusy mogą się krzyżować lub „mutować” i powodować choroby u innych gatunków.

Należy wiedzieć, że wirusy przenoszą się ze zwierząt na ludzi na dwa strategiczne sposoby:

• Bezpośrednio z naturalnego gospodarza/nosiciela lub w kontakcie z jego wydzielinami zanieczyszczonymi wirusem.
• Przez inny organizm, który działa jako gospodarz pośredni.

Należy w tym miejscu nadmienić, że wirusy mają swoje geny podzielone na segmenty. Tak więc podzielony genom pozwala wirusom różnych gatunków mieszać się lub mutować w celu stworzenia nowego wirusa.

W takich przypadkach wirusy dwóch różnych gatunków zwykle zarażają tę samą osobę lub zwierzę w tym samym czasie, co znamy jako koinfekcja.

W ten sposób nowy wirus ma nowe właściwości. Na przykład może być w stanie zarażać ludzi i łatwo rozprzestrzeniać się między ludźmi, co wywołuje pandemię. Ze względu na nowość struktury wirusowej, większość ludzi będzie miała niewielką lub żadną ochronę przed infekcją.

To w końcu, łuskowiec przenosi koronawirusa?

Badania epidemiologiczne ujawniły, że wielu początkowych pacjentów było wystawionych na bliski kontakt z dziką przyrodą na rynku owoców morza w Huanan.

Bazar ten stanowi jeden z największych rynków owoców morza w środkowych Chinach. Sprzedają tam różne gatunki nietoperzy, norek, węży, chińskich szczurów bambusowych. Jak również koty różnych ras, jeżatki, psy, ptaki oraz inne zwierzęta hodowlane powszechnie sprzedawane.

Rynki te znane są jako „targi zwierzęce”, ponieważ tradycyjnie są to miejsca, gdzie sprzedaje się martwe i żywe zwierzęta. Łatwo sobie wyobrazić, że krew oraz inne płyny ustrojowe różnych gatunków zwierząt stanowią wyjątkowe źródło zarażenia.

Należy zauważyć, że łuskowiec nie znalazł się na liście zwierząt na rynku, być może z powodu zakazu jego komercjalizacji: od 1 stycznia 2020 r. Miejski rynek owoców morza w południowych Chinach zamknięto przez władze miejskie z Wuhan.

Dowody na korzyść przenoszenia koronawirusa przez Łuskowca

Grupa naukowców z Ameryki Północnej zidentyfikowała wysokie podobieństwo sekwencji genomowej między COVID-19 a genomem koronawirusa zrekonstruowanym z baz danych łuskowców.

Inna grupa z University of Hong Kong izolowała wirusy z tkanki łuskowców. Analiza wirusowych sekwencji genomu określiła obecność dwóch nowych genomów koronawirusa. Genomy mają podobieństwo około 85,5 do 92,4 procent z COVID-19.

Dość niedawno naukowcy z Guangzhou w Chinach zasugerowali, że łuskowce (Manis pentadactyla) są prawdopodobnymi pośrednimi gospodarzami COVID-19 dla ludzi. Ta sugestia wywiązała się od momentu odkrycia CoV w łuskowcach, które wydają się być blisko spokrewnione z COVID-19.

Informacje pochodzą z oświadczeń rektora z Uniwersytetu Rolniczego w południowych Chinach, ale które jeszcze oficjalnie nie zgłoszono w dziedzinie naukowej. Należy jednak zachować ostrożność w zarządzaniu danych, ponieważ analizy genetyczne wciąż trwają.

Jeśli łuskowiec przenosi koronawirusa, to w jaki sposób?

Łuskowiec to najczęściej przemycane zwierzę na świecie. Ten mały ssak jest nieuchwytny, prowadzi nocny tryb życia i w całości pokrywa się łuskami.

Niestety uważa się, że jego różne części ciała, zwłaszcza łuski, ale także płody, krew, kości i pazury mają właściwości lecznicze w tradycyjnych lekach.

Gdyby łuskowiec rzeczywiście przenosił koronawirusa, znalazło by to uzasadnienie w zastosowaniu leczniczym, jakie z niego czerpiemy.

Ostatnia uwaga

Pojawienie się COVID-19 jest doskonałym przykładem ścisłego związku między zdrowiem ludzi i zwierząt, stanem ekosystemu i nawykami ludzkimi.Dziś zdajemy sobie sprawę z faktu, że wiele wirusów istniało w swoich naturalnych rezerwuarach od dawna.

Uznajemy również, że stałe rozprzestrzenianie się wirusów z ich naturalnych gospodarzy na ludzi i inne zwierzęta jest w dużej mierze spowodowane działalnością człowieka. Obejmuje to nowoczesne praktyki rolnicze i urbanizację.

Dlatego najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zoonozie wirusowej jest utrzymanie granic między naturalnymi rezerwuarami a społeczeństwem ludzkim.

Jeśli łuskowiec przenosi koronawirusa, obchodzenie się z tymi zwierzętami wymagałoby znacznej ostrożności. Dlatego też marketing łuskowców należy surowo zabronić w Chinach i na całym świecie.

*Ważna uwaga: w piątek 24 lutego ogłoszono, że łuskowiec nie jest źródłem koronawirusa.