Zając, gatunek zagrożony wyginięciem

Napisane i zweryfikowane przez prawnika Francisco María García

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Zając jest ssakiem należącym do tej samej rodziny, co jakże popularny w wielu domach królik. Polowanie na zające dla sportu jest obecnie bardzo popularną formą dziwnie pojmowanej rozrywki zarówno w Europie, jak i w Ameryce Południowej. Stało się to jednym z głównych powodów, dla których zając jest obecnie gatunkiem zagrożonym wyginięciem.

Pomimo tego, że zwierzę to słynie z szybkiego rozmnażania się, to jednak liczebność zajęcy znacznie się zmniejszyła w ostatnich latach. Do tego stopnia, że zjawisko to stało się obecnie wręcz alarmujące dla ekologów. Oznacza to, że należy podjąć wszelkie możliwe działania w celu uratowania tego zwierzęcia.

Dlatego należy też podjąć liczne kroki mające na celu zmniejszenie wpływu człowieka na środowisko naturalne zająca.

Zając – co warto o nim wiedzieć

Zając ma zwykle masę od trzech do czterech kilogramów i różni się wielkością w zależności od gatunku. To samo można powiedzieć o kolorze włosia i długości sierści, których te zwierzęta używają, jako kamuflażu przeciwko drapieżnikom.

Obecnie znamy około 80 różnych gatunków zajęczaków, co jest właściwą nazwą tego rzędu ssaków. W Polsce i ogólnie w całej Europie raptem istnieje kilka różnych gatunków. Jednak już w obu Amerykach, w Azji i Afryce, a szczególnie w Afryce Południowej istnieją liczne inne odmiany zajęcy o szczególnych cechach gatunkowych.

W porównaniu z królikiem zając sprawia wrażenie znacznie bardziej eleganckiego i sprawniejszego zwierzęcia. Ma dłuższe nogi, dłuższe uszy i jest o wiele szybszy. Ze względu na te cechy zająć był od wielu stuleci wykorzystywany między innymi, jako przynęta w wyścigach chartów.

Zwyczaje życiowe zajęcy

Zając jest roślinożercą. Oznacza to, że je wyłącznie rośliny, warzywa i owoce. Niektóre gatunki zajęcy zamieszkują różnego rodzaju obszary. Inne natomiast występują w lasach, a także w dolinach lub górach. Zwykle można je znaleźć na szeroko otwartych polach i łąkach.

Zając to ogólnie rzecz biorąc zwierzę preferujące samotniczy tryb życie. Zazwyczaj zamieszkuje w norach pod ziemią i zbiera się w większe grupy tylko podczas godów. I chociaż zając z reguły jest niezwykle szybkim i sprawnym zwierzęciem, to jednak sposób, w jaki zbiera swoje pożywienie, czyni go łatwym łupem dla między innymi orłów oraz rysi.

Zające są także szczególnym ulubionym pokarmem dla lisów i wilków oraz innych mniejszych drapieżników.

Zając bardzo często pojawia się na obszarach typowo rolniczych. Z uwagi na swój apetyt dotyczący uprawianych tam roślin uważany jest za istotnego szkodnika. Zniszczone przez zające uprawy warzyw i owoców doprowadziły wielu rolników do podjęcia szeregu działań odwetowych skierowanych przeciwko tym zwierzętom.

Dlaczego zając jest zagrożony wyginięciem?

Istnieje wiele powodów, dla których zając jest zagrożony wyginięciem. Jednak większość z nich wiąże się z wpływem ludzkości na jego ekosystem. Główne powody stanowiące poważny problem dla populacji zajęcy są następujące:

• Polowania. Jest to główny powód spadku populacji zająca. Chociaż już teraz niektóre kraje podjęły działania mające na celu kontrolowanie tego sportu, nadal zwierzęta te są ofiarami masowego polowania na nie.
• Zmiana siedlisk naturalnych. Efekt ten jest spowodowany rozszerzeniem obszarów przeznaczonych na hodowlę zwierząt i uprawę roślin, wskutek czego zając stopniowo wypierany jest ze swojego naturalnego środowiska. Działania mające na celu przygotowanie obszarów wiejskich dla zwierząt gospodarskich zmusiły zające do szukania innych miejsc do życia, w których trudniej im przetrwać.
• Korzystanie z pestycydów również ma negatywny wpływ na liczebność tych zwierząt.
• Produkty chemiczne i pułapki powodują również spadek liczby zajęcy.
• Środki do eksterminacji zajęcy. W większości krajów zające są uważane za szkodniki, szczególnie na obszarach rolniczych. To z kolei spowodowało, że ludzie podjęli liczne działania, aby się ich pozbyć. W efekcie ekosystem na stałe został praktycznie rzecz biorąc pozbawiony zajęcy w tych krajach.

Jak można powstrzymać eksterminację zajęcy?

W celu powstrzymania masowego wymierania zajęcy można wdrożyć w życie kilka rozwiązań o stosunkowo wysokiej teoretycznej skuteczności. Należą do nich między innymi:

Surowe przepisy dotyczące łowiectwa i polowań

Chociaż wiele krajów ma niezwykle surowe przepisy dotyczące polowań na zwierzęta, ważne jest to, aby upewnić się, że po pierwsze są one przestrzegane, a po drugie, że obejmują także zające, a nie tylko gatunku powszechnie istniejące w ludzkiej świadomości jako zagrożone wyginięciem.

Każda forma bezkrytycznego polowania zmienia naturalny cykl ekosystemu. Poprzez zmniejszenie populacji jednego gatunku można w ten sposób zmienić nawyki żywieniowe innych zwierząt do tego stopnia, że one również mogą stać zagrożone wyginięciem.

Albo wręcz przeciwnie – zacząć występować na tyle licznie, aby zakłócić cały ekosystem.

Ochrona naturalnego siedliska zająca.

Ważne jest w tym miejscu to, aby ograniczyć wyraźnie obszary przeznaczone do zastosowań rolniczych, czy to do upraw rolnych czy też do hodowli zwierząt gospodarskich. Należy to zrobić w taki sam sposób, w jaki rozdzielane są stada zajęcy tak, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się potencjalnych chorób wśród tych zwierząt.

Innym problemem jest to, że zwierzęta te żywią się również krzewami. Zając wykorzystuje krzewy także jako element maskujący i kryjówkę przed drapieżnikami.

Narażenie na kontakt z innymi gatunkami i grupami zwierząt sprawiło również, że wśród zająców rozprzestrzeniły się różne nowe choroby. Problem polega na tym, że zwierzęta te nie mają na nie wrodzonej odporności.

Pomóż temu zwierzęciu rozmnażać się bez przeszkód. Samica zająca może urodzić od trzech do dziewięciu młodych w jednym miocie. A także mieć do czterech miotów w ciągu roku. Rozwój gospodarstw przyjaznych zającom pomógł w wielu przypadkach zredukować istotnie ryzyko ich wyginięcia. Warto podążać za tym przykładem.