Zachowanie owiec

Wyrażenia “chodzić jak błędna owca” czy “czarna owca” są powszechnymi idiomami w naszym języku, które oznaczają, że zachowanie owiec nie jest zbyt godne uznania. Jednak kiedy lepiej poznasz te ssaki, nie będziesz miał wątpliwości, że są one bardziej złożone, niż się wydaje.

Badania nad społecznymi zachowaniami owiec wniosły wiele do socjologii i psychologii porównawczej. Jeśli chcesz dzięki nim trochę lepiej poznać ludzi, oto klucze do ich zachowań.

Charakterystyka owiec

Owce (Ovis orientalis aries) są ssakami parzystokopytnymi z rodziny wołowatych, a ich związek z ludźmi datuje się od udomowienia około 11 000 lat p.n.e. W rzeczywistości jest to pierwsze zwierzę, które przeszło ten proces w historii ludzkości.

Ssaki te są ścisłymi roślinożercami, które żyją na terenach górskich, ale dobrze przystosowują się do różnych wysokości i temperatur. W naturze owce zwykle można spotkać wszędzie tam, gdzie są trawy lub niskie krzewy.

Owce należą do grupy przeżuwaczy i jako takie pasą się do 10 godzin dziennie. Przeżuwanie jest procesem relaksacyjnym, który jest połączony z zachowaniami społecznymi, takimi jak pielęgnacja.

Charakter owiec

Temperament owiec jest potulny i spokojny, ale zawsze zachowują one minimalny poziom czujności, by reagować na ewentualne ataki. Ponieważ są zwierzętami drapieżnymi, ich reakcje w ucieczce są szybkie i niemożliwe do kontrolowania.

Z drugiej strony owce są zwierzętami silnie stadnymi. Potrafią rozpoznawać się indywidualnie i wolą towarzystwo innych członków swojej grupy. Kiedy są odizolowane, szybko tracą instynkt żerowania i przeżywają wielki stres, a nawet wpadają w panikę lub depresję.

Komunikacja między owcami

Rozpoznawanie osobników odbywa się za pomocą wzroku i węchu, co pozwala owcom poznawać się nawzajem, a matkom wiedzieć, które z nich jest ich potomstwem. Komunikacja seksualna również zależy od zapachu, ponieważ samce rozpoznają samice w rui dzięki wydzielanym przez nie feromonom.

W rzeczywistości potomstwo od urodzenia uczy się rozpoznawać swoją rodzinę po zapachu, tworząc niezbędne więzi z całą grupą. Gdy dorastają, tworzą silną więź ze swoimi towarzyszami, a nawet okazują przywiązanie najbliższym im osobom. Ponadto komunikują się z nimi za pomocą różnych rodzajów wokalizacji.

Są to najbardziej charakterystyczne wokalizacje w zachowaniu owiec:

• Zawodzenie: ma różne znaczenia w zależności od sytuacji, ale zwykle służy jako sygnał alarmowy. Można je zaobserwować między matkami i jagniętami lub kiedy członkowie jądra społecznego szukają owcy, która odłączyła się od grupy. Każda osoba ma swój własny tembr głosu.
• Pomruki: Są wydawane głównie przez samce w okresie godowym. Łagodniejsza wersja jest słyszana u matek z noworodkami.
• Parskanie nosowe: odpowiada na reakcje zaskoczenia, choć owce parskają także wtedy, gdy chcą wysłać ostrzeżenie.
• Cisza: kiedy owca nie wydaje żadnych dźwięków i pozostaje nieruchoma, zazwyczaj jest chora lub cierpi z powodu bólu.

Zachowanie owiec

Owce żyją w dużych stadach, składających się głównie z samic i jagniąt, którym towarzyszy jeden lub więcej samców. Jest też postać owcy-przewodnika, za którą podążają inne, by szukać pożywienia, schronienia lub uciekać w razie niebezpieczeństwa.

Samce organizują swoją hierarchię na podstawie wieku, siły fizycznej i doświadczenia reprodukcyjnego, podczas gdy samice organizują swoją hierarchię na podstawie pokrewieństwa i wieku.

Chociaż powszechnie uważa się je za nieinteligentne, jedno z badań wykazało, że ich IQ jest niewiele niższe od IQ świń – i mniej więcej takie samo jak krów. Ssaki te są w stanie nauczyć się własnego imienia i rozpoznawać twarze, zarówno ludzi, jak i innych owiec.

Inne badanie opublikowane w czasopiśmie Current Biology opisuje zachowanie uważane za samolubne w obliczu ataków drapieżników. Kiedy wyczuwają zbliżające się niebezpieczeństwo, wszystkie owce starają się dotrzeć do środka stada, ponieważ to właśnie te pozostające na obrzeżach są najbardziej narażone na niebezpieczeństwo.

Zachowanie owiec w obliczu wypasu

Ich dzienna aktywność przebiega zgodnie z cyklem wczesnego porannego karmienia, odpoczynku i przeżuwania oraz okresu mniej intensywnego karmienia przed snem. Ważne jest, by się do tego dostosować, jeśli trzymasz owce w niewoli, a nie zmuszać je do zmiany harmonogramu.

Ponieważ są to zwierzęta z natury ostrożne, podejście opiekuna powinno być stopniowe, przez cały czas obserwując ich reakcje. Aby kierować grupą, najłatwiej jest wskazać owce-przewodników i zaprowadzić je do interesujących miejsc. Pozostali członkowie stada pójdą za nimi.

Zazwyczaj owce mają tendencję do wspólnego wypasu, ale gdy pastwiska stają się rzadkie, rozdzielają się na mniejsze grupy. W każdym razie zawsze wypatrują swoich towarzyszy, by w porę zareagować w niebezpiecznych sytuacjach.

Zachowania macierzyńskie owiec

Okres ciąży u maciorek trwa około 5 miesięcy, więc samica może rodzić dwa razy w roku. W czasie porodu matka szuka cichego, ustronnego miejsca, by urodzić.

Więź między matką a jagnięciem tworzy się poprzez kontakt fizyczny. Matka liże jagnię, żeby je wypieścić, dzięki czemu jagnię poznaje jej odgłosy i zapach. Cielę instynktownie szuka ssania i szybko uczy się rozpoznawać matkę.

Jeśli cielę zostanie oddzielone od matki, zanim zdąży ją rozpoznać po pierwszym polizaniu, matka może je odrzucić. Odrzucenie matki paraliżuje laktację, co drastycznie wpływa na przeżywalność jagniąt.

To pierwsze lizanie pomaga utrzymać ciepłotę ciała jagniąt, pobudza krążenie i pomaga im wstać.

Jak szkolić owce

Owce mają wielką zdolność uczenia się. Jednak ich bojaźliwa natura sprawia, że narzędzia behawioralne stosowane w przypadku innych gatunków – np. psów – nie sprawdzają się w ich przypadku. Najczęściej stosowaną techniką jest desensytyzacja, w której wydarzenie związane z lękiem jest powtarzane do momentu, w którym nie wywołuje już reakcji ucieczki, bo nic się nie dzieje.

Szkolenie owiec jest szczególnie przydatne w radzeniu sobie z wizytami weterynaryjnymi i rutynowymi kontrolami. Uciekanie się do jedzenia w celu wzmocnienia poczucia bezpieczeństwa jest wysoce niewskazane, ponieważ są to zwierzęta, u których stres i panika powodują poważne problemy zdrowotne.

Czy znałeś te wszystkie szczegóły dotyczące zachowania owiec? Możliwe, że po tym wydarzeniu zobaczysz je w innym świetle. Niewątpliwie zwierzęta te stanowią jeden z najlepszych przykładów na to, że pozory mylą.