Różnice między pchłami a kleszczami

Napisane i zweryfikowane przez biologa Georgelin Espinoza Medina

Napisany przez Georgelin Espinoza Medina

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Pchły i kleszcze to najczęściej występujące pasożyty u zwierząt domowych. Niektóre z nich mogą mieć również wpływ na ludzi. Są to małe stawonogi, które żywią się krwią swoich żywicieli. Jednak mimo wspólnego sposobu odżywiania są to bardzo różne zwierzęta. Czy wiesz, jakie są różnice między pchłami a kleszczami?

Stworzenia te mają ciało pokryte chitynowym egzoszkieletem i połączone wyrostki, różnią się kształtem, wielkością i niektórymi aspektami cyklu życiowego. Zrozumienie tych rozbieżności pozwala nam udoskonalić działania prewencyjne u zwierząt. Dlatego w tym miejscu przedstawiamy Ci je i zapraszamy do lektury, by się o nich dowiedzieć więcej.

Jakie są różnice między pchłami i kleszczami?

Istnieje kilka różnych cech między zwierzętami, takimi jak pchły i kleszcze, począwszy od rodzaju stawonoga, morfologii, a nawet sposobu rozmnażania. Poniżej opisujemy je szczegółowo.

Rodzaj stawonoga, pierwsza z różnic

Jak już powiedzieliśmy, pchły i kleszcze są stawonogami, tak jak między innymi pająki, pluskwy, skorupiaki. Jeśli jednak przyjrzymy się bliżej ich klasyfikacji, znajdziemy pierwszą różnicę między nimi. Pchły należą do grupy owadów, a konkretnie do rzędu Siphonaptera. Z drugiej strony, kleszcze to pajęczaki, zaliczane do Ixodida.

Rozmiar

Chociaż pchły i kleszcze mają niewielkie rozmiary, zwykle mierzą kilka milimetrów. Kleszcze mogą osiągać większe rozmiary, w szczególności do 3 centymetrów, jak na przykład gatunek Hyalomma marginatus, który ma 2 centymetry długości. Co więcej, kiedy skończą żerować na swoich żywicielach, puchną, co sprawia, że wyglądają na jeszcze większe. Z kolei pchły mają mniej niż 4 milimetry długości. Chociaż niektóre z nich mogą osiągnąć nawet 8.

Wygląd, kolejna istotna różnica

Jako że należą do różnych grup, pchły i kleszcze różnią się morfologią. Z jednej strony istnieją pchły, których ciało jest podzielone na 3 segmenty (głowa, tułów i odwłok), mają dwie antenki i 6 nóg. Z drugiej strony, są kleszcze, które mają kuliste ciało bez segmentów (tzw. idioeciej parze odnóży, która jest zmodyfikowana tak, by umożliwić im ten rodzaj ruchu. Z drugiej strony kleszcze nie potrafią skakać, po prostu chodzą i spadają swoich żywicieli.

Skoki pcheł są dość niesamowite. Osiągają wysokość do prawie 20 cm w pionie i ponad 30 cm w poziomie. Dzięki temu mogą poruszać się w bardzo zwinny sposób.

Jak rozmnażają się pchły i kleszcze?

Siphonaptera i Ixodidae rozmnażają się płciowo i przechodzą kilka etapów w swoim cyklu. Pchły mają stadium jaja, larwy, poczwarki i osobnika dorosłego lub imago. W tym przypadku larwy są beznogie i podobne do robaków. Poczwarka to stadium uśpienia, w którym tworzą kokon, w którym się zamykają i przechodzą metamorfozę.

Etapy cyklu życiowego kleszczy to jajo, larwa, nimfa i osobnik dorosły. Larwa i nimfa są podobne morfologicznie do postaci dorosłej, ale mają mniejsze rozmiary. Larwy mają 3 pary nóg, a nimfy 4.

Długość życia w obu przypadkach jest zmienna. Ogólnie rzecz biorąc, cykl pchły może trwać jeden miesiąc lub rozciągnąć się na kilka miesięcy, ponieważ wchodzą one w diapauzę lub zawieszenie rozwoju, jeśli warunki nie są odpowiednie.

Kleszcze, takie jak Ixodes ricinus potrzebują do 3 lat, aby zakończyć swój cykl. Jednak niektórzy członkowie rodziny Argasidae są bardzo odporni i mogą przeżyć kilka lat bez pożywienia, a ich rozwój może trwać nawet 50 lat.

Składanie jaj

Różnice między pchłami i kleszczami występują także w kwestii składania jaj. Liczba jaj jest zmienna i zależy od różnych czynników, takich jak gatunek, dieta i klimat. Pchły mogą składać setki do tysięcy jaj, zwykle 15-20 dziennie i 600 jaj w ciągu całego życia. Kleszcze składają od 1500 do 22 000, u afrykańskiego osobnika Amblyomma nuttalli.

Miejsce składania jaj również różni się u tych stawonogów. Jaja pcheł są składane na żywicielu, luźno na powierzchni futra, ale mogą spaść na ziemię, ponieważ nie mają substancji przylegających. Kleszcze bytują w środowisku, które jest odpowiednio chronione przed warunkami atmosferycznymi.

Dieta

Mimo że dorosłe pchły i kleszcze są owadami hematofagicznymi, tzn. żywią się krwią, nie robią tego na wszystkich etapach swojego cyklu życiowego. Z jednej strony, to dorosłe pchły żywią się krwią swoich żywicieli, podczas gdy niedojrzałe stadia odżywiają się szczątkami organicznymi i krwią wydalaną przez inne siphonaptera. Z drugiej strony, chrząszcze z rodzaju Jxodidae połykają krew żywiciela we wszystkich stadiach rozwojowych (larwa, nimfa i osobnik dorosły).

Struktura żywieniowa pcheł składa się ze słupków tworzących rurkę lub syfon (od którego grupa wzięła swoją nazwę). Z drugiej strony kleszcze mają aparat gębowy na małym występie, na którym znajduje się para chelicerae, służąca do przebijania skóry żywiciela, para palp i narząd kotwiczący lub hypostom.

Żywiciele

Żywiciele są zmienni w obu grupach. Pchły pasożytują na 95% ssaków i pozostałych 5% ptaków, podczas gdy kleszcze obejmują gady i płazy, a więc są bardziej zróżnicowane.

Pchły zazwyczaj pozostają na tym samym żywicielu przez całe życie. Z drugiej strony kleszcze regularnie zmieniają żywicieli, ponieważ w każdej fazie po żerowaniu spadają na ziemię, żeby się wylinić.

Choroby

Zarówno pchły, jak i kleszcze przenoszą i przekazują swoim żywicielom różne czynniki zakaźne, takie jak wirusy, bakterie, grzyby i inne pasożyty. Wśród chorób, które mogą przenosić pchły, są m.in:

• Pasożyty, takie jak te wywoływane przez tasiemce, cestody i filarie.
• Tyfus murine, wywoływany przez bakterię Rickettsia typhi.
• Dżuma Yersinia pestis.
• Salmonelloza.
  

Kleszcze są drugim najważniejszym wektorem na świecie. Najczęstsze choroby to:

• Choroby wywoływane przez bakterie riketsjowe. Należą do nich gorączka plamista Gór Skalistych wywoływana przez Rickettsia rickettsii i gorączka plamista Morza Śródziemnego wywoływana przez Rickettsia conorii, której wektorem jest kleszcz psi.
• Babeszjoza, wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju babesia i przenoszona przez kleszcze z rodziny Ixodidae. Stan ten może być śmiertelny u osób z obniżoną odpornością.
• Choroby wirusowe, takie jak zapalenie mózgu czy wirus krymsko-kongijski.
• Niektóre gatunki kleszczy wytwarzają również toksyny ślinowe, które mogą powodować paraliż i śmierć u zarażonych zwierząt. Na przykład neurotoksyna australijskiego kleszcza Ixodes holocyclus.

Różnice między pchłami i kleszczami są bardzo zróżnicowane, ale ich znajomość pozwala na przygotowanie się i identyfikację. Aby je wyeliminować, warto skonsultować się ze specjalistą. Dzięki temu będziesz wiedział, jakich produktów używać, aby nie zaszkodzić swojemu zwierzęciu. Zapobieganie tego typu pasożytom jest bardzo ważne, nie tylko ze względu na utrzymanie higieny w domu, ale także w celu uniknięcia poważnych chorób, które mogą przenosić.