Lirogon wspaniały - jego niesamowite umiejętności

Wspaniały i dumny ptak pochodzi z Australii i jest jednym z największych ptaków świata o najpiękniejszym głosie. Jest jednym z największych przedstawicieli rzędu wróblowych. Nieco przypominać może nam bażanta, jednak jego charakterystyka jest doprawdy wyjątkowa. 

Ten majestatyczny lirogon wspaniały, pochodzi z Australii i znany jest ze swoich nieprawdopodobnych umiejętności fonicznych. Fascynacja tym zwierzęciem sprawiła, że wielu naukowców włączyło tego ptaka zarówno do badań, jak i do filmów dokumentalnych. Dowiedzmy się więcej na jego temat.

Ten lirogon wspaniały został po raz pierwszy zilustrowany i opisany naukowo, jako Menura superba przez generała majora Thomasa Daviesa 4 listopada 1800 r. w Londynie.

W australijskim muzeum znajdują się ich skamieniałości sprzed około 15 milionów lat. Prehistoryczne osobniki zostały opisane już poczynając od wczesnych skamieniałości miocenu, znalezionyh w słynnym miejscu Riversleigh.

Lirogon wspaniały – najważniejsze informacje

Prawidłowo fachowa nazwa tego gatunku to Menura novaehollandiae. Jest to ptak z rodziny lirogonów (Menuridae). Są sporych wielkości, mogą osiągnąć nawet metr długości.

Jednak przede wszystkim ptak ten jest znany ze swoich śpiewających i głosowych możliwości. Wielkością wśród śpiewających ptaków klasyfikuje się za gruboskórną wroną i krukiem zwyczajnym.

Co ciekawe, populacja tych ptaków w Tasmanii przez lata była i jest w doskonałej formie. Ciągle się zwiększa. Stan jego populacji nie został uznany za niepokojący na liście IUCN.

Siedlisko i cechy charakterystyczne

Ptaki te prowadzą dzienny i naziemny tryb życia. Noce spędzają na gałęzi drzew. Wspinają się na nie i skaczą z jednej na drugą. Co fascynujące, lirogony słabo latają. Za to są doskonałymi biegaczami, a nawet chce się powiedzieć – sprinterami. Żywi się bezkręgowcami, które wygrzebuje z ziemi.

Nazwa lirogon wspaniały wynika z wyglądu jego rozciągniętych niegdyś ogonowych piór, które przypominają lirę.

• Co ciekawe, ten ogon skonstruowany jest aż 16 przekształconych sterówek, gdzie dwie zewnętrzne są wygięte w kształt przypominający lirę, a 12 wewnętrznych nie posiada chorągiewek tylko srebrne promienie.

Po siedmiu latach rozwoju, samiec używa tego majestatycznego ogona, z piórami sięgającymi do 55 centymetrów, aby przyciągnąć samice w okresie godowym.

Wtedy zazwyczaj każda para produkuje jedno jajo. Podczas rytuału godowego samiec śpiewa, tańczy i macha ogonem, aby oczarować wybraną samicę.

Lirogon wokalista

Co ciekawe, mózg tego wielkiego ptaka jest stosunkowo mały, ale drzemie w nim cała masa ogromnych możliwości. Głównie, tak jak wspomnieliśmy bada się jego umiejętności wokalne.

Jest on wiernym naśladowcą dźwięków. Udaje mu się odtworzyć nawet skomplikowaną arię kookaburra, ale i (stety czy niestety) naśladuje dźwięk piły łańcuchowej. 

Chociaż może on naśladować dźwięki wydawane przez nawet 20 różnych gatunków ptaków. Prawda jest taka, że lirogon poszerza swój repertuar o dźwięki wytwarzane przez człowieka, co spowodowało wielkie zamieszanie wśród rodzimej populacji.

• Szacuje się, że niemal 80 % wokalizacji samca składa się z imitacji innych gatunków ptaków modelowych. Samice również śpiewają i są zdolne do mimikry, choć nie w takim stopniu jak ma to miejsce u samców.
• Elementy mimiczne mogą być przeplatane pieśniami specyficznymi dla tych wspaniałych ptaków, wywołań terytorialnych i wywołań alarmowych.
• Naukowcy zbadali, że pieśni trzymają się rozpoznawalnych struktur, z różnymi elementami powtarzanymi w pewnych wzorach.
• Na ogół młodociani uczą się początkowo przedmiotów mimetycznych poprzez przekazywanie ich przez starsze pokolenia tych ptaków, a nie przez sam gatunek modelowy.
• Zimą, kiedy wylęgają się pisklęta, dorośli częściej naśladują gatunki modelowe.
• Jakość pieśni mimetycznych rośnie wraz z wiekiem, a dorosłe osobniki mają zarówno większą dokładność, jak i bardziej zróżnicowany repertuar pieśni mimetycznych.

Lirogon wspaniały – wybraniec naukowców

Jeden z wielkich przyrodników naszych czasów, David Attenborough, umieścił w swoim znanym filmie dokumentalnym Życie ptaków kilka scen z lirogonem wspaniałym, w pełnej demonstracji swoich umiejętności wokalnych. Między innymi, udało mu się doskonale naśladować dźwięk kamery.

Ornitolodzy poświęcili się badaniu struktury i ewolucji wokalizacji ptaków, aby spróbować skorelować ewolucję różnych rodzajów śpiewu z takimi aspektami jak selekcja płciowa czy bezpośrednie środowisko gatunku.

Jako śpiewak wśród ptaków lirogon wspaniały ma tendencję do poszerzania swojego repertuaru, aby przyciągnąć maksymalną liczbę samic i bronić swojego terytorium.

Podsumowanie

Wynika to przede wszystkim z założenia, że ewolucja pieśni u tych gatunków wynikała z selekcji i walki o najpiękniejsze samice.

Jednak badania wykazały, że samice również produkowały wokalizy mimetyczne podczas żerowania. Robiły to też podczas obrony gniazda, co sugeruje, że wokalizy mają funkcję odstraszania drapieżników i pewnych rywali.

Wielokrotnie wykorzystywano go jako symbol na godłach państw. Samiec lirogona wspaniałego znalazł się np. na rewersie australijskiej monety o nominale 10 centów.