Jaszczurka: charakterystyka i ciekawostki

Napisane i zweryfikowane przez prawnika Francisco María García

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Jaszczurka to zwierzę, które łatwo odróżnić z ponad czterech tysięcy gatunków. Zwierzęta te należą do rodzin Gekkonidae i Lacertidae, więc niektóre ich cechy mogą się znacznie różnić.

Są to małe gady rozsiane po całym świecie, z wyjątkiem Antarktydy, które nerwowo pełzają po wszelkiego rodzaju powierzchniach, w naturze lub w domach.

Pojawienie się jaszczurki zwykle budzi sympatię, ponieważ jest absolutnie nieszkodliwe. Dlatego są ludzie, którzy adoptują jaszczurki jako zwierzęta domowe. Są jednak nieuchwytne i wolą chować się w szczelinach, krzakach czy kamieniach niż mieć bezpośredni kontakt z człowiekiem.

Taksonomia jaszczurek

Termin jaszczurka odnosi się do rodzaju małych i wydłużonych gadów, które poruszają się tak, jakby się czołgały. W rzeczywistości nie tworzą formalnej grupy taksonomicznej, co oznacza, że jest to tylko nazwa potoczna. Mimo to większość ma pewne cechy, dzięki którym można je zidentyfikować gołym okiem.

Główne cechy jaszczurki

Jaszczurka może osiągnąć średnio 10 lat życia i mierzyć do 10 cm, nie licząc ogona. Ten ogon jest dłuższy od tułowia, a w niektórych przypadkach może się potroić, jak w przypadku piaskarki algierskiej (Psammodromus algirus). Ponadto potrafią zrzucić swoją najdłuższą strukturę – ogon – podczas próby ucieczki przed drapieżnikami.

Jeśli chodzi o skórę, to pokryta jest drobnymi łuskami, z większą przewagą na grzbiecie niż na brzuchu. Kolory i odcienie wahają się od ciemnozielonego, jasnozielonego i brązowego.

Samce i samice można odróżnić, ponieważ te pierwsze mają jaśniejsze ubarwienie; tymczasem samice mają nieprzejrzyste odcienie.

Od ślimaków po chrząszcze – wszystko jest dobre dla tego mięsożernego zwierzęcia. Wyróżnia go wielki instynkt drapieżcy i zdolność do przystosowania się do niemal każdego regionu planety. Mimo to niektóre gatunki są roślinożerne, więc ich dieta zależy od każdego osobnika.

Reprodukcja

Kolejnym faktem, który pozwala jaszczurce na łatwą ekspansję na całym świecie, jest wszechstronność jej rozmnażania. Oznacza to, że mogą zaprezentować dowolną z poniższych strategii:

• Jajorodność: składają pewną ilość jaj, które są wysiadywane w celu rozwoju ich młodych. Większość gatunków prezentuje tę strategię reprodukcji.
• Żyworodność: oznacza, że dają początek młodym w macicy (jak ssaki). Niewiele okazów wykazuje ten stan, chociaż jednym z najlepiej poznanych jest Jaszczurka żyworodna (Zootoca vivipara).
• Jajożyworodność: jest to punkt pośredni między dwoma poprzednimi. Samice produkują jaja, które zatrzymują w macicy i uwalniają je w momencie wyklucia.

Te gady mogą rozmnażać się od jednego do trzech razy w roku. W każdym przypadku można naliczyć do kilkunastu piskląt. Im starsza matka, tym większa liczba noworodków.

Samice mają tendencję do bycia stadnymi w okresie inkubacji; Tym samym oferują sobie wzajemne towarzystwo i często czekają, aż młode urodzą się jednocześnie.

Jaszczurka, pożądany gospodarz

Ten rodzaj gada jest mile widziany, gdziekolwiek się pojawi. Powodem jest ich zdolność do stabilizowania ekosystemów poprzez integrację kluczowego ogniwa w łańcuchu pokarmowym.

Jaszczurka to ta, która dba o wytępienie np. szkodników prześladujących światowe uprawy: ślimaków, szarańczy i wszelkiego rodzaju owadów obecnych w uprawach. Również na terenach miejskich jaszczurka zapobiega namnażaniu się komarów, much, pająków, chrząszczy czy różnych robaków.

Jaszczurka i wygrzewanie na słońcu

Opalanie sprawia temu zimnokrwistemu zwierzęciu ogromną przyjemność. Po długim śnie w swojej norze, w pierwsze ciepłe dni szuka kontaktu światła słonecznego.

Z kolei, te kąpiele słoneczne dają jaszczurce możliwość cierpliwego przyglądania się każdemu milimetrowi otaczającej ją przestrzeni. Działanie słońca wywołuje u jaszczurki efekt odżywczy lub doładowujący energię, podczas gdy wyczekuje przybycia owadów na świat.

Język jaszczurki ma intensywne właściwości sensoryczne, które wraz z ostrością wzroku nadają mu właściwości myśliwskie wysokiego kalibru. W stanie spoczynku, z pulsującym brzuchem i nieruchomą resztą ciała, jaszczurka może spędzać godziny.

Ale te godziny odpoczynku nie są marnowane przez tego małego gada: będzie on stale na tropie. Kiedy już naładuje się energią słoneczną, zabiera się do pracy, aby zaspokoić swój głód na całą zimę.

Język ciała jaszczurki

Jaszczurka ma swój własny język ciała. Aby komunikować się z innym przedstawicielem swojego gatunku, wykorzystuje szereg określonych ruchów i postaw. Te akcje są przeprowadzane w celu obrony terytorium przed atakiem wroga.

W niektórych wariantach tego gatunku łuski mogą zmieniać kolor, co wyraża nastrój zwierzęcia. Innym sposobem, w jaki się to objawia, jest upuszczenie ogona, gdy przestraszy się zagrożenia lub drapieżnika. Kawałek ogona macha i odwraca uwagę na tyle długo, by mogła uciec; w ciągu tygodnia ogon odrośnie.

Najpopularniejsze jaszczurki

Chociaż istnieje duża liczba tych małych gadów, niektóre gatunki są lepiej znane niż inne. Oto tylko kilka z najbardziej znanych jaszczurek:

• Piaskarka hiszpańska (Psammodromus hispanicus)
• Smok latający (Draco volans)
• Jaszczurka zwinka (Lacerta agilis)
• Murówka hiszpańska (Podarcis hispanicus)
• Grzebieniopalczyk europejski (Acanthodactylus erythrurus)
• Gekon murowy (Tarentola mauritanica)

Jak widzieliśmy, jaszczurka jest jednym ze zwierząt najlepiej przystosowanych do środowiska. Jeśli go znajdziemy, nie wolno nam go skrzywdzić, musimy uszanować jego nieszkodliwy wygląd. Można go po prostu umieścić w pobliżu każdego drzewa.