Dziki – charakterystyka i domowa hodowla

Napisane i zweryfikowane przez weterynarza Érica Terrón González

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Chociaż świnie domowe, wchodzące w skład trzody chlewnej, są potomkami udomowionych dzików, obecnie rolnicy włączają do swojego żywego inwentarza również dziki. Być może nie jest to gatunek pierwszego wyboru, ale domowa hodowla dzików wykazała szereg korzyści, których inne gatunki obecnie nie wykazują.

Z drugiej strony istnieje drażliwy problem polowania na dziki. To działanie wydaje się dużo lepiej znane. Ma ono jednak swoje wady i stwarza pewne dylematy natury etycznej. Chcemy więc skorzystać z okazji i przedstawić kilka informacji na temat domowej hodowli dzików.

Dzik (Sus scrofa) jest jednym z 16 gatunków zwierząt wchodzących w skład rodziny świniowatych. Jego pierwotne występowanie geograficzne obejmowało Eurazję i Afrykę Północną.

Człowiek wprowadził go natomiast zarówno do Ameryki, jak i do Oceanii. Jest to obecnie jeden ze ssaków lądowych o największym rozproszeniu geograficznym.

Dziki w środowisku naturalnym

Aby zrozumieć hodowlę dzików w niewoli, należy najpierw zrozumieć potrzeby tego gatunku na wolności. Jeśli więc chodzi o hodowlę tego zwierzęcia, najbardziej istotne są z pewnością jego zachowania społeczne i nawyki żywieniowe.

Zachowanie

Dzik to zwierzę głównie nocne, rozpoczynające swoją aktywność tuż przed zmierzchem. Warto wspomnieć, że po zachodzie słońca zwierzęta te podejmują wędrówki, których dystans może sięgać nawet 14,5 km. Podróże te są nieco krótsze w przypadku samic, zwłaszcza jeśli są przy nich młode.

Pomimo przystosowania do poruszania się w warunkach nocnych, wzrok dzika nie jest zbyt dobry. Zwierzę rozwinęło natomiast inne zdolności sensoryczne, takie jak słuch i węch.

Grupy społeczne

Dziki żyją w matriarchalnych grupach liczących do 20 osobników, z dwiema lub trzema dojrzałymi samicami i ich młodymi. Watahy te są zbudowane w oparciu o hierarchię, w której zawsze dominuje samica. Jedynymi samcami tolerowanymi przez grupę są osobniki jeszcze niedojrzałe.

Dorosłe samce po osiągnięciu dojrzałości płciowej będą musiały opuścić watahę i stworzyć własne grupy “singli”.

Dieta dzików żyjących w środowisku naturalnym

Dzik to zwierzę wszystkożerne, które spożywa szeroką gamę pokarmów. Jego dieta składa się zasadniczo w 90% z warzyw, a pozostałe 10% to pokarm pochodzenia zwierzęcego. Wśród warzyw są korzenie, cebulki, bulwy, owoce i jagody. Jeśli chodzi o pokarm pochodzenia zwierzęcego, dziki jadają małe gryzonie, ptasie jaja, węże, jaszczurki, robaki i wszelkiego rodzaju larwy.

Ponadto zwierzę to dostosowuje swoją dietę do pór roku. Jesienią dziki rozszerzają swoje menu o dostępne owoce, takie jak żołędzie, kasztany czy oliwki. Są one bogate w białko i zdrowe tłuszcze. Pomaga to utrzymać optymalną kondycję fizyczną, zwłaszcza samicom w okresie rozrodczym.

Cechy szczególne domowej hodowli dzika

Z punktu widzenia zarządzania, dziki nie są bardzo wymagającymi zwierzętami i łatwo dostosowują się do otaczającego je środowiska. Dzięki temu między innymi rzadko dotykają je choroby. Mała chorowitość oraz fakt, że samice nie wymagają pomocy przy porodzie, skutkuje niską częstotliwością wizyt weterynaryjnych w gospodarstwie.

Jednocześnie dziki to zwierzęta, które jedzą więcej paszy niż koncentratu. Co to oznacza w praktyce? Mianowicie: karmienie jest tańsze, a wzrost dzików następuje wolniej i bardziej naturalnie niż w przypadku świni domowej.

Ponadto pozwala to na hodowlę dzików na obszarach marginalnych lub o gorszej jakości, na których utrzymanie innych gatunków zwierząt gospodarskich byłoby niemożliwe.

Niestety, dziki mogą być również istotnymi wektorami niektórych chorób. Z tego powodu odradza się polowania i innych nieuregulowanych działań.

Dziki – potrzeba regulacji prawnych

Upolowawszy dzika, najlepiej byłoby zabrać go do zakładu obróbki zwierzyny łownej. Tam weterynarz powinien przeprowadzić odpowiednie kontrole sanitarne i zdecydować, czy dany osobnik nadaje się do spożycia przez ludzi. Nie jest to jednak normą. Zwykle myśliwy decyduje o losie zwierzyny samodzielnie, narażając się na poważne zagrożenie dla zdrowia.

Dlatego też, jeśli istnieje wysokie zapotrzebowanie na mięso z dzika, lepiej jest promować domową hodowlę tych zwierząt. Dzięki temu uniknie się zdrowotnych, etycznych i środowiskowych problemów związanych z niekontrolowanymi polowaniami.