Ropuchy grzebiuszki: poznaj ich cechy charakterystyczne

Napisane i zweryfikowane przez biolog Francisco Morata Carramolino

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Dzisiejszy artykuł poświęcony jest dość interesującej grupie płazów bezogonowych, która często jest pomijana. Należą do nich ropuchy grzebiuszki. Płazy bezogonowe cechuje zazwyczaj fakt, że ich tylne nogi są dłuższe od przednich.

Ropuchy i żaby należące do tej grupy to jedne z najstarszych zwierząt na świecie. Jednak występują między nimi znaczące różnice.

Te małe zwierzęta mają podobne cechy do innych płazów, jednak istnieje kilka kwestii, które je od nich odróżniają. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na temat tych płazów i ich siedliska.

Ropuchy grzebiuszki: nieformalna grupa

Kiedyś wszystkie ropuchy grzebiuszki były wrzucane do jednej grupy ze względu na liczne podobieństwa, jakie łączą te płazy. Jednak badania molekularne wykazały, że istnieją dwie różne rodziny, które wcale nie są ze sobą aż tak blisko powiązane.

W rodzinie Pelobatidae znajdują się ropuchy grzebiuszki zamieszkujące teren Europy. Należy do niej tylko sześć gatunków, wszystkie z rodzaju Pelobates. Zamieszkują głównie Europę, Amerykę Północną i zachodnią Azję. Przedstawicielem tej grupy w Hiszpanii jest Pelobates cultripes.

Do rodziny Scaphiopodidae zaliczamy amerykańskie ropuchy grzebiuszki. Dzieli się ona na dwa rodzaje: zachodnie ropuchy grzebiuszki (rodzaj Spea) i południowe ropuchy grzebiuszki (rodzaj Scaphiopus). Składa się jedynie z siedmiu gatunków, które zamieszkują obszary od południowego Meksyku po południową Kanadę.

Ropuchami grzebiuszkami nazywane są również niektóre gatunki z rodziny Megophryidae, chociaż zdarza się to rzadziej. Te płazy zamieszkują Azję i dość mocno różnią się od poprzednich. Niektóre z nich, takie jak Megophrys nasuta, posiadają struktury przypominające rogi umieszczone nad strukturami ocznymi.

Zaprezentowana różnorodność przekłada się na fakt, że ropuchy grzebiuszki nie są naturalną grupą. To jedynie nieformalna nazwa używana gdy mówimy o zwierzętach, które wydają się być do siebie podobne.

Cechy ropuchy grzebiuszki

Jak już zauważyliśmy wcześniej, większość tych płazów jest do siebie podobna. Są masywne, mają średni rozmiar oraz krótkie i korpulentne nogi. Mają kolor ochry, złocisty, brązowy i ciemny. Poza tym posiadają wyłupiaste, duże i przenikliwe oczy ze złotymi źrenicami.

W przeciwieństwie do innych ropuch, ich skóra jest gładka i nie ma na niej typowych brodawkowatych gruczołów. Poza tym nie mają dużych ślinianek przyusznych, które inne ropuchy mają z tyłu swoich głów. Oprócz tego nie posiadają worków głosowych i widocznej błony bębenkowej.

Największą uwagę przykuwają ich nogi. Mają twarde, rogowaciejące zgrubienia na tylnych odnóżach, które wyglądają jak szpadel ogrodniczy. Mogą być białe lub czarne, w zależności od gatunku, a zwierzęta używają ich do zagrzebywania się. To jedna ze wskazówek, która pokazuje jak żyją.

Takie ostrogi pozwalają ropuchom zakopywać się do tyłu i pionowo na głębokość do 60 cm. Właśnie dlatego płazy należące do tej grupy spędzają większość swojego życia pod ziemią i wychodzą na powierzchnię jedynie w okresach deszczowych, aby rozmnażać się gwałtownie w czasowych kałużach.

Te małe płazy bezogonowe podczas okresu aktywności żywią się różnymi bezkręgowcami, takimi jak insekty, brzuchonogi lub pierścienice. Nie są zdolnymi łowcami, więc czekają aż ich ofiara będzie je mijać, po czym na nią skaczą.

Okres larwalny

Podobnie ja większość płazów bezogonowych, ropuchy z tej grupy mają wodny okres larwalny, w którym są kijankami. Larwy ropuch grzebiuszek są interesujące, jednak z różnych powodów u gatunków europejskich i amerykańskich.

Amerykańskie kijanki mają najkrótszy proces metamorfozy spośród wszystkich płazów. Trwa on mniej niż 14 dni. Co więcej, mają dwa różne morfotypy.

Podczas gdy normalne kijanki są wszystkożerne i pozostają ze sobą w grupie, niektóre z nich rozwijają inną morfologię, którą cechują przerośnięte szczęki i większe rozmiary.

Są samotnikami, żywią się wyłącznie mięsem, żerując na skorupiakach i innych kijankach. Co ciekawe, mięsożerne kijanki mogą zmienić się na morfotyp wszystkożerny, gdy przestaną polować na inne zwierzęta.

Poza tym kijanki ropuch europejskich mają o wiele dłuższe procesy metamorficzne, które mogą trwać nawet kilka miesięcy. Dlatego też osiągają ogromne rozmiary, nawet do 15 cm.

Siedlisko i stan ochrony ropuchy grzebiuszki

Ropuchy grzebuszki preferują piaszczyste gleby, które pozwalają im łatwiej się zakopać, i są ogólnie kojarzone z suchymi lub średniosuchymi ekosystemami. Zaliczamy do nich między innymi obszary pustynne, pola, busz i lasy.

Podczas gdy amerykańskie ropuchy grzebiuszki znajdują się w dobrym stanie pod względem liczebności osobników, to ich europejski odpowiednik nie radzi sobie aż tak dobrze. Okazuje się, że ich populacja spada, a niektóre z gatunków są uznawane za narażone lub zagrożone wyginięciem.

Zagraża im między innymi używanie pestycydów i nawozów chemicznych, zmiany w użytkowaniu ziemi, niszczenie ich siedlisk oraz wprowadzanie inwazyjnych gatunków egzotycznych.

Te płazy stanowią istotną część swoich ekosystemów, chociaż są niepozorne i często pozostają niezauważone przez ludzi. Właśnie dlatego wszyscy powinniśmy zacząć je poznawać, doceniać i pomagać je chronić.