Kleptopasożytnictwo: przykłady i ciekawostki

Kleptopasożytnictwo to forma zachowania niektórych gatunków zwierząt polegająca na wykradaniu żywności innym zwierzętom. Kleptopasożytnictwem definiuje się – „kradzież zdobyczy lub innego pożywienia uprzednio schwytanego przez inne zwierzę”.

Znane jest również jako „pasożytnictwo pokarmowe”. Koncepcja została wprowadzona w celu zdefiniowania kradzieży żywności, która miała miejsce między osobnikami różnych gatunków. Nazwana została ona kleptopasożytnictwem międzygatunkowym.

Jednak obecnie jest ono również używane do definiowania działania osobników tego samego gatunku i jest określane jako kleptopasożytnictwo wewnątrzgatunkowe. Kleptopasożyt to ten, który kradnie, podczas gdy gospodarz to ten, który został okradziony.

Kleptopasożytnictwo – kto wprowadził ten termin?

Koncepcja ta została wprowadzona w latach 50. XX wieku, a konkretnie w 1952 r. przez Rothschilda i Claya. Obecnie jest uznawana za strategię żywnościową, która pozwala na uzyskanie ograniczonych zasobów. W 1979 r. Brockmann i Barnard rozróżnili dwie grupy:

• Specjaliści: mają szereg adaptacji morfologicznych, takich jak możliwość zwiększenia prędkości lotu, a także zwrotność. Większość żywności, którą otrzymują, pochodzi z tej praktyki. Jest to kleptopasożytnictwo międzygatunkowe.
• Oportuniści: Ci, którzy kradną żywność tylko w niektórych sytuacjach, na przykład gdy jest widoczna w dziobie gospodarza. Zwierzęta te stosują praktykę wewnątrzgatunkową i międzygatunkową.

Istnieją różne badania, które zbierają informacje o tej ciekawej praktyce między gatunkami. Ta koncepcja odnosi się nie tylko do kradzieży żywności, ale także do kradzieży materiałów do budowy gniazd itp.

Bibliografia koncentruje się na badaniu tej ekologicznej interakcji między ptakami, a zwłaszcza ptakami morskimi. Istnieją również zarejestrowane przypadki kleptopasożytnictwa w różnych grupach zwierząt, zarówno kręgowców, jak i bezkręgowców.

Czynniki wpływające:

Wśród czynników, które mogą wpłynąć na tę strategię to:

• Warunki środowiskowe.
• Liczba potencjalnych żywicieli w stosunku do ilości kleptopasożytów.
• Wielkość kleptopasażyta w stosunku do gospodarza.
• Liczba kleptopasożytów uczestniczących w pościgu.
• Taktyka stosowana przez kleptopasożyta.
• Wartość odżywcza skradzionego pożywienia.

Kleptopasożytnictwo – przykłady

Zaskroniec żmijowy (Natrix maura)

Zaskroniec żmijowy występuje w zachodniej części Morza Śródziemnego, w tym na Półwyspie Iberyjskim, gdzie pojawia się bardzo często. Jego dieta opiera się głównie na rybach i płazach.

Ciekawym jest to, że kleptopasożytnictwo badano tylko u niektórych gatunków gadów, ale nigdy u gadów Natrix maura. Wygląda na to, że technika ta jest typowa w regionach gdzie występuje wiele okazów i gdzie trudno jest o zdobycie pożywienia.

Myszołów zwyczajny (Buteo buteo)

Myszołów zwyczajny to ptak należący do gatunku Buteo buteo. Ptaki te występują w obu rolach w kleptopasożytnictwie. Z jednej strony muszą oddawać swój pokarm większym ptakom drapieżnym. Ale z drugiej strony pozbawiają pożywienia mniejsze ptaki.

Ostatnio praktykę tę zaobserwowała grupa naukowców na Teneryfie (Siverio i in., 2017). W przypadku myszołowów kleptopasożytnictwo ma charakter oportunistyczny: gdy spotykają na swojej drodze inne ptaka wykorzystują okazję i zabierają mu jego ofiarę.

Hieny

Hieny należą do rodziny hyaenidae i są prawdopodobnie najbardziej znanym przykładem kleptopasożytów. Są one znane głównie jako padlinożercy, ale kiedy mają taką możliwość, praktykują kleptopasożytnictwo.

Ciekawostki

Praktykę tę zaobserwowano u bezkręgowców, na przykład u stawonogów. Przykładem stawonogów uprawiających kleptopasożytnictwo są pająki, jak na przykład, gatunek Argyrodes elevatus.

Wygląda na to, że ten pająk praktykuje kleptopasożytnictwo w celu podbicia serca innego pająka. To znaczy, jako prezentu ślubnego. W pewnym badaniu samiec ukradł ofiarę z sieci gospodarza, Metepeira incrassat. Ofiarę podarował samicy i podczas gdy ona jadła doszło do kopulacji. Jest to pierwszy odnotowany przypadek kleptopasożytnictwa w przypadku Argyrodes elevatus.

Kleptopasożytnictwo jest mało znaną, ale bardzo interesującą strategią. Zwierzęta przyjmują zachowania, które pozwalają im przetrwać i ewoluować, nawet kosztem innych. To nie jedyne dziwne zachowanie zwierząt. Innym osobliwym zachowaniem jest, na przykład, koprofagia.