Pająk Sicarius – czy naprawdę jest tak niebezpieczny?

Napisane i zweryfikowane przez biochemiczkę Luz Eduviges Thomas-Romero

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Jad pająka Sicarius może powodować nekrotyczne zmiany, jednak faktem jest, że śmiertelność ich ukąszeń jest niska.

Pająki Sicarius znamy lepiej jako piaskowe, sześciookie lub zabójcze. W rzeczywistości jego naukowa nazwa Sicarius pochodzi od łacińskiego mordercy. Te pająki zamieszkują pustynie Afryki oraz suche obszary Ameryki Południowej i Środkowej.

Obecnie znamy 124 gatunki z rodziny Sicariidae rozmieszczonych w dwóch rodzajach: Loxosceles z 103 gatunkami i Sicarius z 21.

Wszystkie te gatunki są uważane za mające znaczenie medyczne, ponieważ mają w swoim jadzie czynnik wywołujący martwicę skóry. Spośród obu rodzajów – jad pająków Sicarius jest uważany za najbardziej toksyczny.

Co warto wiedzieć o pająku Sicarius?

Oto kilka cech, które definiują tego bezkręgowca:

• Jest z natury nieśmiały i nieagresywny. Pająki z ich rodzaju nie tworzą sieci: spędzają czas zakopując się w piasku lub ziemi, ukryte pod kamieniami lub w norach. Dlatego często mają ciało pokryte piaskiem.
• Ze względu na swoje nawyki życiowe występują endemicznie na obszarach pustynnych i jałowych.
• Pod względem wielkości rodzaj pająków – Sicarius jest największy: ich ciało osiąga 1,5 centymetra, a dodając długość nóg łącznie od 5 do 6 centymetrów.
• Zewnętrzny naskórek zwierzęcia jest gęsto pokryty małymi włoskowatymi kolcami.
• Jeśli chodzi o kolor, mogą być żółtawe lub czerwonawo-brązowe.
• Mają 6 małych oczu rozdzielonych i ułożonych w półkolistym rzędzie w kształcie litery U.
• Te pająki żyją co najmniej 12 lat.

Co jedzą pająki?

Wszystkie znane pająki Siacarius są mięsożerne, chociaż mamy ograniczone dane na temat częstych ofiar tych pająków.

Istnieją jednak świadectwa, że ​​gatunki schwytane zarówno w Afryce, jak i w Ameryce zjadają w środowisku naturalnym karaluchy, mrówki,  skorpiony, świerszcze oraz inne pająki. Nie ma dowodów na to, że polują na kręgowce.

Czy zasługują na reputację morderców?

Przede wszystkim należy wyjaśnić, że nasilenie ukąszenia pająka będzie zależeć od kilku czynników:

• Czy jad w momencie inokulacji zawiera toksyczne składniki: powszechnie ignoruje się fakt, że skład jadu jest zmienny. Istnieją analizy porównawcze, które sugerują, że ta zmienność jadu może być skorelowana z geografią, siedliskiem i strategiami chwytania zdobyczy.
• Jaka ilość wstrzykniętej trucizny jest wystarczająca, aby spowodować zatrucie: produkcja trucizny jest ograniczona. W przypadku pająków Sicarius odnotowano produkcję od 0,15 do 0,23 miligrama w optymalnych warunkach.
• Jak również czy szczękoczułki są wystarczająco silne, aby wniknąć w skórę. Te pająków Sicarius nie są szczególnie wytrzymałe.
• Ponadto czy istnieje możliwość kontaktu z ludźmi. Ten punkt jest bardzo ważny, ponieważ w literaturze medycznej często wskazuje się, że gatunki pająków Sicarius są rozproszone poza ich strefą endemiczną, w Ameryce Północnej. Jednak rzadko ci autorzy dostarczają dowodów potwierdzających, że tak się dzieje: bez schwytania pająka, ugryzienie jest domysłem.

Czy pająk Sicarius często zamieszkuje środowisko człowieka?

W tym artykule nie znaleźliśmy doniesień o złapaniu pająków Sicarius w środowisku miejskim. W przypadku pająków z rodzaju Loxoceles z tej samej rodziny co Sicarius istnieją różne doniesienia:

• Badania wspominają o zebraniu w 1970 roku 5449 Loxoceles laeta z 645 chilijskich gospodarstw domowych, jednak nie odnotowano żadnych przypadków ugryzień.
• Podobnie w domu w Kansas w Stanach Zjednoczonych zebrano 2055 Loxoceles reclusa w okresie 6 miesięcy. Pomimo zdumiewającej liczby, nikt z czteroosobowej rodziny nie miał żadnych zauważalnych problemów ze zdrowiem w ciągu sześciu lat pobytu w domu.

Tak więc istnieją dowody na to, że ryzyko ukąszenia przez pająki z tej rodziny jest niewielkie, nawet w miejscach z dużą ilością okazów.

Czego można się spodziewać, jeśli dojdzie do ukąszenia przez pająka Sicarius?

Ważne jest, aby wiedzieć, że istnieje kilka kategorii ukąszeń tych pająków:

• Brak reakcji: to znaczy, że powoduje bardzo małe obrażenia i ustępuje poprzez samoleczenie.
• Łagodna reakcja: miejsce ugryzienia jest czerwone, swędzące, jest to łagodna zmiana, ale zwykle postępuje w wyniku samoleczenia.
• Martwica skóry: pojawia się martwicze uszkodzenie skóry, uważane przez wielu za typową reakcję. Badanie jadu tych pająków zidentyfikowało składnik jadu odpowiedzialny za to uszkodzenie: sfingomielinazy D (SMazy D). Jest to szereg enzymów, które katalizują hydrolizę lub rozpad błony lipidowej komórek.
• Ogólnoustrojowe lub trzewno-skórne: wpływa na układ naczyniowy, jest bardzo rzadkie i potencjalnie śmiertelne.

Oprócz jadów pająków enzymy te zostały również wyizolowane z bakterii i grzybów.

Toksyny skórno-martwicze wykazują różne działania patologiczne. W tym agregację płytek krwi, hemolizę, zwiększoną odpowiedź zapalną, nefrotoksyczność, obrzęk, działanie neurotoksyczne i owadobójcze.

Co może powodować martwicę skóry w nieendemicznym regionie Sicariusa?

Jest wiele chorób, które objawiają się martwiczymi zmianami skórnymi, ale niestety brakuje wiedzy na ich temat. W rzeczywistości eksperci arachnologowie uważają, że lokscelizm skóry diagnozuje się znacznie częściej niż powinien.

Niektóre ze zgłoszonych błędnych diagnoz obejmują między innymi boreliozę z Lyme, oparzenia chemiczne, wąglika i oporne na metycylinę zakażenie Staphylococcus aureus.