Jeżowce: poznaj 5 ciekawych faktów na ich temat

Napisane i zweryfikowane przez biologa Ana Díaz Maqueda

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Jeżowce należą do typu szkarłupni. To zwierzęta, które w znaczący sposób różnią się od innych grup, ponieważ posiadają znacznie posegmentowane ciało zamiast ciała o typowym ułożeniu bilateralnym. Czytając dzisiejszy artykuł poznasz kilka interesujących faktów na temat jeżowców.

Zwierzęta te żyją jedynie w oceanach, podobnie jak reszta zwierząt tego samego typu. Nigdy nie skolonizowały świeżych wód, więc aby je obserwować należy udać się do morza. Poza tym będzie Ci łatwiej je dojrzeć, jeśli zdecydujesz się na nurkowanie lub pływanie z rurką. Poznaj pięć ciekawostek na temat tych stworzeń.

1. Kręgosłupy jeżowców stanowią część ich szkieletu

Jedna z najbardziej interesujących ciekawostek na temat jeżowców to fakt, że posiadają szkielet wewnętrzny. Mimo tego nie są zaliczane do kręgowców, ale raczej do bezkręgowców. Innymi słowy, nie mają kręgosłupa ani nie rozwijają się embrionalnie, jak na przykład ssaki czy ptaki.

Pod naskórkiem jeżowce mają szkielet, który składa się z płytek, które są ze sobą połączone, co nie pozwala na wykonywanie ruchów. Takie płytki są również nazywane wapiennymi kosteczkami. U innych rodzajów szkarłupni, takich jak rozgwiazdy, są one wyraźne i pozwalają zwierzęciu wykonywać ruchy.

Często, chociaż nie zawsze, wapienne kosteczki mają kolce lub guzki, które przebijają się na zewnątrz przez naskórek. Właśnie dlatego wiele jeżowców ma typowy kolczasty wygląd.

2. Jeżowce mają odnóża!

Chociaż scalony szkielet wewnętrzny jeżowców nie pozwala się im poruszać, to nie oznacza to, że nie są w stanie się ruszać. Co więcej, najważniejsza i najbardziej nietypowa cecha tej grupy zwierząt to obecność warstwy wodonośnej, nazywanej również nóżkami ambulakralnymi.

Od wnętrza ciała jeżowca, nazywanego celomą, ciągnie się system przewodów lub kanałów, które mają wyrostki wydostające się na zewnątrz. Te kanały są wypełnione słoną wodą dzięki specjalnej płytce w szkielecie wewnętrznym nazywanej płytką madreporową. Płytka ta mieści się w górnej części jeżowca, tuż obok jego odbytu.

Przez płytkę madreporową do wnętrza jeżowca dostaje się woda morska. To przekłada się na obrzmienie nóżek, które dzięki podstawowemu układowi nerwowemu zapewniają jeżowcom umiejętność poruszania się, chociaż jest ono powolne.

3. Niektóre jeżowce mają śmiertelne trucizny

Do interesujących faktów na temat jeżowców zaliczamy fakt, że niektóre z nich posiadają zabójcze trucizny. Szkarłupnie mają struktury nazywane ogonkami, które znajdują się w okolicy ich kręgosłupów w całym górnym obszarze zwierzęcia. Takie formacje mogą pełnić różne funkcje, do których zaliczamy zapewnianie ochrony, dostarczenie jedzenia lub czyszczenie.

Każdy ogonek składa się z trzech części: głowy, szyi i wahadełka. Głowa składa się zazwyczaj z trzech wapiennych kosteczek, a w jego wnętrzu znajdują się delikatne komórki, które wskazują im, kiedy powinny się otwierać i zamykać.

Zazwyczaj ogonki odpowiadają jedynie za czyszczenie jeżowca. Dzięki nim zwierzę jest w stanie czuć powierzchnię swojego ciała, poszukując wszelkich pasożytów, które mogły się na nim osiedlić.

Jednocześnie w ogonkach mogą znajdować się gruczoły jadowe, które aktywują się jako środek ochronny. Kiedy ktoś stara się złapać jadowitego jeżowca lub niechcący na niego nadepnie, bezkręgowiec wstrzykuje w jej ciało truciznę, która jest bardzo bolesna i może nawet okazać się zabójcza.

4. Jeżowce oddychają przez skrzela

Jeżowce, podobnie jak ryby, oddychają przez skrzela. Jednak w przeciwieństwie do ryb mogą również wydzielać przez nie pozostałości przemiany materii.

W okolicy otworu gębowego, w dolnej części ciała, o której będziemy mówić w kolejnym punkcie, zwierzęta mają pięć skrzeli, które są wywróconą na zewnątrz celomą. Poprzez nie przeprowadzają wymianę gazową ze słoną wodą oraz używają ich do pozbywania się substancji, których nie wydalają przez odbyt.

5. Dziwne usta jeżowców

Wewnątrz ciała i obok otworu, który stanowi usta jeżowca, znajduje się struktura nazywana latarnią Arystotelesa. Tworzy ją pięć zębów, które wraz ze szkieletem wewnętrznym i znajdującymi się wokół nich mięśniami, zapewnia im wsparcie.

Jeżowce wykorzystują latarnię Arystotelesa (aparat żujący) do zeskrobywania alg z podłoża lub rozkładania pożywania na mniejsze kawałki. Oprócz tego wykorzystują je do przyczepiania się do ziemi lub do wspinania się na niektóre powierzchnie.

Otwór gębowy jeżowców jest połączony jest z układem pokarmowym, który składa się z dużego brzucha i odbytu w górnej części.

Nie ma wątpliwości, że jeżowce to bardzo dziwne zwierzęta. Jeśli przyjrzymy się każdemu z istniejących gatunków, będziemy w stanie znaleźć praktycznie nieskończoną liczbę interesujących faktów.