Dwie choroby koni podlegające kontroli z urzędu

Napisane i zweryfikowane przez weterynarza Érica Terrón González

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Instytucje zajmujące się zdrowiem zwierząt zwracają szczególną uwagę na dwie choroby koni. Są to zaraźliwe zapalenie macicy u klaczy i wirusowe zapalenie tętnic. Obie to choroby koni podlegają urzędowej kontroli.

Fakt, że choroby te mają większe znaczenie, wynika nie tyle z ich śmiertelności, ile z trudności wynikających z zarządzania okazami hodowlanymi. Oznacza to, że jeśli koń, i to zarówno samiec, jak i samica, jest nosicielem tych chorób, trudno jest wykorzystać go jako okaz do rozrodu.

To powoduje, że wiele zwierząt o wyjątkowych cechach genetycznych zostaje wykluczonych z programów selekcji i hodowli tylko dlatego, że podczas badań okazało się, że są nosicielami tych mikroorganizmów.

Choroby koni podlegające kontroli urzędowej: zakaźne zapalenie macicy u klaczy

Zaraźliwe zapalenie macicy u klaczy objawia się śluzowo-ropną wydzieliną z pochwy będącą wynikiem zapalenia macicy, które powoduje przejściową bezpłodność. W rzeczywistości klacze mogą cierpieć na więcej niż jeden epizod tej choroby w krótkim okresie czasu.

Jednak po zakażeniu większość koni dochodzi do siebie bez problemów. Niemniej nadal mogą stać się nosicielami patogennego mikroorganizmu wywołującego chorobę (Taylorella equigenitalis).

Samce hodowlane to te, które zwykle przenoszą infekcję podczas stosunku. Dlatego pełnią rolę nosicieli (Bakterie pozostają w błonach moczowo-płciowych) i rozprzestrzeniają infekcję.

Diagnoza

Analiza laboratoryjna może wykryć bakterie z próbek pobranych z dróg rodnych ogierów i klaczy. Obecnie taki test jest obowiązkowy przed każdą międzynarodową podróżą koniowatych.

Słynne obecnie testy PCR są również często używane do wykrywania tej choroby, ponieważ okazują się bardzo przydatne. Testy serologiczne nie pozwalają na wiarygodne wykrycie infekcji w celu właściwej diagnozy i kontroli.

Testy takie nie powiodły się nawet w przypadku stosowania na samicach skrzyżowanych z ogierami podejrzanymi o bycie nosicielami.

Program kontroli chorób i stanu zdrowia koni

Nadal nie ma dostępnych szczepionek chroniących przed tą chorobą lub zapobiegających kolonizacji bakterii T. equigenitalis. Z tego powodu wdrożono programy kontroli, którymi są objęte wszystkie konie hodowlane. Dotyczy to zarówno samców, jak i samic. System ten obejmuje następujące kroki:

• Próbki pobrane od zwierzęcia trafiają do laboratorium do analizy.
• Zgodnie z wynikiem, koń otrzymuje diagnozę dotyczącą obecności lub nieobecnością zapalenia macicy.
• W zależności od tego statusu koń może, ale nie musi nadawać się do hodowli. W ten sposób unika się zarażenia, nie rozmnażając okazów-nosicieli.

Choroby koni podlegające kontroli urzędowej: wirusowe zapalenie tętnic

W tym przypadku mamy do czynienia z zaraźliwą chorobą wywoływaną przez wirusa Arteriviridae. Spektrum naturalnych żywicieli wirusa wydaje się ograniczone do koniowatych, dowody jednak wskazują, że może atakować on również alpaki i lamy.

Objawy choroby nie są bardzo specyficzne. Zwierzę może odczuwać między innymi gorączkę, depresję, anoreksję, obrzęk nóg, moszny i napletka, zapalenie spojówek, wydzielinę z nosa i pokrzywkę. U samic mogą wystąpić poronienia, a u młodych źrebiąt zapalenie płuc i zapalenie jelit.

Na szczęście w większości przypadków zwierzę całkowicie wraca do zdrowia po ustąpieniu objawów. Statystyki pokazują, że w tkankach występują następstwa spowodowane zapaleniem naczyń krwionośnych wywołanym przez wirusa.

Niektóre ogiery mogą przewlekle przenosić wirusa w swoim układzie rozrodczym i wydalać go wraz z nasieniem. Odnosi się to do obecności androgenów; nie występuje u klaczy, wykastrowanych koni ani niedojrzałych płciowo źrebiąt.

Zakażenie

Rozprzestrzenianie się wirusa może odbywać się drogą oddechową, płciową lub genetyczną. Transmisja drogą płciową jest najważniejsza dla organów odpowiedzialnych za zdrowie, ponieważ najłatwiej można jej zapobiegać.

Diagnoza

Musimy odróżnić tę chorobę od wielu innych, które wpływają na układ oddechowy lub powodują typowe objawy. Tak jest w przypadku grypy końskiej, nieżytu nosa koni lub afrykańskiego pomoru koni. Dlatego przeprowadza się wszelkiego rodzaju analizy, aby odróżnić niektóre patogeny od innych.

Test PCR może zidentyfikować arteriwirusa na podstawie próbek tkanek i wydzielin. Służy to zarówno potwierdzeniu, jak i wykluczeniu infekcji. W związku z tym jest bardzo przydatny podczas transportu zwierząt.

Stosowanie testów serologicznych jest również przydatne przy badaniu podejrzanych przypadków aborcji i śmierci młodych źrebiąt lub starszych koni. Niestety tylko kilka testów zapewnia wystarczającą czułość i swoistość.

Programy kontroli chorób, stanu zdrowia i szczepienia koni

Częstość występowania tej choroby wzrosła w ostatnich latach ze względu na zwiększoną ruchliwość koni i stosowanie dawek nasiennych. Dlatego celem programu kontrolnego jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa wśród zwierząt hodowlanych. W rezultacie zmniejszy się ryzyko poronień, aborcji i śmierci młodych źrebiąt.

Programy te opierają się na najlepszych praktykach zarządzania i szczepieniach dla samców, samic reprodukcyjnych i niedojrzałych płciowo źrebiąt. Obecnie na rynku dostępne są dwie szczepionki przeciwko wirusowi, jedna w Ameryce Północnej, a druga w Europie. Obie mają na celu zapobieganie epidemiom, ze szczególnym uwzględnieniem aborcji u klaczy.

Wszystkie konie przeznaczone do hodowli są objęte programem kontroli. Kontrola ta może obejmować pobranie próbek i ich analizę w celu określenia stanu zdrowia konia.