Brachycefalia u psów: czy wiesz co ją wywołuje?

Napisane i zweryfikowane przez biolog Francisco Morata Carramolino

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Stosując selekcję sztuczną oraz proces udomowiania – ludzie zmieniali wygląd wielu zwierząt, które towarzyszą nam w naszym codziennym życiu. Brachycefalia u psów pojawiła się w związku z praktykowaniem takich procesów hodowlanych.

Jak widać jesteśmy odpowiedzialni za istnienie wielu dzisiejszych ras, ponieważ stworzyliśmy je z powodów funkcjonalnych. Zaliczamy do nich choćby zwierzęta pracujące i bydło.

Z kolei w przypadku zwierząt domowych za wykorzystywaniem wyżej wspomnianych procesów kryją się przesłanki natury estetycznej. Niestety niektóre z przemian, którym poddaliśmy zwierzęta, wpłynęły negatywnie na ich stan zdrowia.

Jeden z przykładów stanowi brachycefalia charakterystyczna dla kilku ras psów oraz innych zwierząt. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na temat jej przyczyn.

Brachycefalia u psów: najważniejsze cechy

Brachycefalia to zmiana w proporcjach głowy psa, która sprawia, że długość czaszki jest mniejsza od jej szerokości. Przykłada się to na zaokrągloną lub spłaszczoną głowę z krótkim pyskiem. Zazwyczaj jest kojarzona z takimi psami jak mopsy czy buldogi, ale występuje również u kotów, królików i świnek.

Zaburzenie to wiąże się również z licznymi problemami zdrowotnymi, takimi jak trudności z oddychaniem, rozszczep podniebienia, zwiększone ryzyko wystąpienia glejaków i z wieloma innymi chorobami. To sprawia, że psy z brachycefalią wymagają specjalnej opieki.

Takie rasy istniały przez większość ludzkiej historii. Okazuje się, że podczas badań archeologicznych przeprowadzanych w ruinach Pompei znaleziono szczątki psów z brachycefalią pochodzące z czasów starożytnego Rzymu.

Ewolucja zmienia zwierzęta

To zmiana cech genetycznych całej populacji na przestrzeni pokoleń, która nie ma określonego celu, gdy pojawia się w sposób naturalny. Dzieje się tak, ponieważ występuje głównie za sprawą selekcji naturalnej. Jednak ludzie znaleźli sposoby, aby wykorzystywać ją na swoją korzyść.

Selekcja naturalna jako napęd ewolucji

To klucz gdy mówimy o ewolucji, ponieważ w żyjących populacjach istnieje wrodzona różnorodność. Niektóre zwierzęta praktycznie zawsze mają inne cechy niż pozostałe osobniki w grupie. Takie różnice sprawiają, że niektóre z nich są lepiej przystosowane do przetrwania w swoim środowisku niż inne.

Zwierzęta, które posiadają cechy bardziej przystosowane do ich środowiska są w stanie częściej przeżyć. Dlatego też rozmnażają się bardziej niż osobniki z cechami uniemożliwiającymi przeżycie i rodzą więcej młodych. W kolejnych pokoleniach takie korzystne cechy występują częściej. Taki proces nazywamy ewolucją przez selekcję naturalną.

Selekcja sztuczna – ewolucja na życzenie

W opozycji do opisanej powyżej ewolucji stoi ewolucja przez selekcję sztuczną. Jest kontrolowana przez ludzi i wykorzystywana w określonym celu. Zamiast wybierać cechy, które pozwalają zwierzętom przetrwać, ludzi dobierają takie, które uznają za najbardziej pożądane.

Kiedy dokonamy już selekcji, pozwalamy takim zwierzętom się rozmnażać. W rezultacie otrzymujemy potomstwo z określonymi cechami. Następnie powtarzamy cały proces przez pokolenia, póki rezultat nie przypadnie do gustu hodowcom. Właśnie to prowadzi do pojawienia się brachycefalii u psów.

Selekcja sztuczna jako przyczyna brachycefalii u psów

Na początku wybieraliśmy psy z mniej wydłużonymi czaszkami do walk. Decydowano się na to, ponieważ takie psy silniej gryzły. Dlatego też stopniowo wybieraliśmy osobniki z tą cechą i podkreślaliśmy ją przez pokolenia, póki nie pojawiła się brachycefalia.

Proces ten ciągnie się aż do dzisiejszych czasów i jedynie podkreśla brachycefalię. Jednak powód, który za nim stoi, zmienił się na przestrzeni lat i obecnie jest czysto estetyczny.

Zaokrąglona głowa zwierzęcia instynktownie przypomina nam małe dziecko. Właśnie dlatego niektórzy z nas lubią taki kształt, ponieważ wzbudza on u nas chęć zatroszczenia się o zwierzę.

Co więcej, zaawansowane techniki weterynaryjne pozwoliły nam przejść od wybierania i krzyżowania zwierząt do wykorzystywania takich sposobów jak sztuczne zapłodnienie i cięcie cesarskie. To pozwala stworzyć potomstwo ras, które nigdy nie powstałoby w sposób naturalny z powodu ograniczeń natury fizycznej.

Niestety za bardzo przesadziliśmy tą cechę, podkreślając ją w taki ekstremalny sposób, że obecnie wywołuje poważne problemy zdrowotne u zwierząt. Rasy branchycefaliczne cierpią na więcej chorób, mają gorszą jakość życia i wymagają częstszych interwencji weterynaryjnych niż inne rasy.

Stan niektórych ras jest na tyle zły, że zaleca się zaprzestanie ich rozmnażania.

Widzisz więc, że selekcja sztuczna ma szkodliwe konsekwencje. Mimo tego stanowiła również niezbędną część historii ludzi i ich środowiska. Odpowiada za pojawienie się zwierząt domowych i stworzenie wielu produktów, które obecnie spożywamy.