Akromegalia u kotów: objawy i leczenie

Akromegalia jest chorobą, która może wystąpić u kotów i jest spowodowana nieprawidłowym wydzielaniem hormonu wzrostu.

Akromegalia jest chorobą endokrynologiczną, która polega na nadmiernym wydzielaniu hormonu wzrostu (GH). Pochodzenie tej zmiany u kotów spowodowane jest obecnością guza w przysadce mózgowej. Jest to rzadka choroba, ale niestety może być dość poważna.

Zazwyczaj objawy akromegalii wykrywa się przez obecność innych chorób. W tym przypadku może to być spowodowane opornością na insulinę w leczeniu cukrzycy. Ostateczną diagnozę potwierdza się badaniami obrazowymi i poziomem niektórych hormonów we krwi.

Akromegalia u kotów

Akromegalia u kotów ma takie samo pochodzenie jak u innych gatunkach – z wyjątkiem psa. Są to zmiany gruczołowe lub zmiany gruczolaka odpowiedzialnego za rozregulowanie produkcji GH, hormonu wzrostu.

Hormon wzrostu wydziela przysadka mózgowa w wyniku stymulacji innego hormonu prekursorowego, somatokryniny. Jest ona produkowana w podwzgórzu.

Wydzielanie tego hormonu hamuje inny hormon, somatostatyna. Również jest ona produkowana w podwzgórzu, gdy stężenie GH jest podwyższone.

Działanie hormonu wzrostu

Hormon wzrostu ma wpływ na metabolizm, gdyż jego nadmierna produkcja wpływa na fizjologię zwierzęcia. Z jednej strony stymuluje wątrobową produkcję glukozy, lipozy i zwiększa utlenianie lipidów.

Z tego powodu, nadmiar tego hormonu powoduje utrzymującą się hiperglikemię. Ona z kolei generuje stan hiperinsulinemii – podwyższonego poziomu insuliny we krwi – w celu przeciwdziałania.

Nadmierne stężenie insuliny prowadzi do nietolerancji glukozy. Cukrzyca insulinooporna jest więc objawem akromegalii.

Ponadto wraz z hormonem wzrostu wydziela się również hormon IGF-1 (insulinopodobny czynnik -1). Stymuluje on proliferację wielu tkanek. Innym objawem akromegalii są zmiany morfologiczne: organomegalia, zniekształcenie kończyn, przyrost masy ciała i inne charakterystyczne objawy.

Akromegalia u kotów – objawy

Według statystyk, koty w wieku około 10 lat są bardziej podatne na akromegalię. Ale nie zaobserwowano różnic między różnymi rasami kotów. Niektóre z najczęstszych objawów są następujące:

• Insulinooporność połączona z typowymi objawami cukrzycy: wielomoczem, polidypsją, zmianami apetytu i masy ciała oraz innymi zdarzeniami.
• Przyrost masy ciała niewyjaśniony przez opiekuna.
• Objawy sercowo-naczyniowe: w akromegalii może rozwinąć się kardiomiopatia przerostowa.
• Zmiany morfologiczne: nieprawidłowe powiększenie niektórych narządów (organomegalia). Często występuje również poszerzenie pyska.
• Odgłosy podczas oddychania.
• Prognatyzm dolny: szczęka wydaje się być wysunięta.
• Przyspieszony wzrost pazurów.
• Kulawizna jednej lub więcej kończyn.
• Objawy nerwowe lub behawioralne.

Akromegalia u kotów – leczenie

Obecnie istnieje kilka rodzajów leczenia dla kotów z akromegalią. Prezentujemy Ci je poniżej.

Leczenie chirurgiczne

Operacja polega na wykonaniu hypophysektomii, czyli usunięciu przysadki mózgowej wraz z guzem powodującym akromegalię. To skomplikowana operacja, którą zazwyczaj wykonuje się tylko w bardzo wyspecjalizowanych ośrodkach.

Ze względu na trudność samego zabiegu, stan zwierzęcia i konieczność opieki pooperacyjnej jest to zabieg ryzykowny, ale może przynieść bardzo dobre efekty.

W 2012 roku w Royal Veterinary College (RVC) w Wielkiej Brytanii przeprowadzono pierwszą udaną operację podofysektomii w leczeniu kota z akromegalią. Na dzień dzisiejszy, w 2019 roku, najbardziej wykwalifikowani specjaliści przekroczyli liczbę 100 wykonanych operacji.

Leczenie radioterapią

Jest to najczęściej stosowana metoda u kotów z akromegalią. Dzięki radioterapii kontrolowany jest zasięg guza, przy jednoczesnym zmniejszeniu zapotrzebowania na insulinę. Leczenie to nie normalizuje jednak stężenia hormonu wzrostu, tak jak hipofysektomia.

Dodatkowo, brak dostępności, koszt i konieczność wielokrotnego znieczulania jest znaczącą wadą dla opiekunów chorych kotów. Tego typu zabiegi wykonują tylko wysoko wyspecjalizowane placówki.

Podawanie leków

Polega ona na podawaniu analogów somatostatyny i ma na celu zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę u leczonych kotów. Równolegle do tego leczenia monitoruje się wielkość przysadki mózgowej i poziom hormonu wzrostu.

Jeśli opiekun kota zdecyduje się nie stosować żadnej z powyższych metod leczenia, ma możliwość łagodzenia objawów.

Dzięki podawaniu dużych dawek insuliny dwa razy dziennie, akromegalię można stosunkowo skutecznie leczyć. Biorąc pod uwagę ilość insuliny, która należy podać opcja ta może być równie kosztowna jak poprzednie.

Ponadto, zwalczanie insulinooporności można rozważyć tylko wtedy, gdy nie ma objawów nerwowych związanych z guzem przysadki. Inne objawy, które mogą wynikać z akromegalii, również należy leczyć paliatywnie.