Hirudo Medicinalis: pijawka lecznicza

Hirudo medicinalis jest bezkręgowcem z gatunku pierścienic należącym do grupy pijawek. Jest to gatunek przynoszący wiele korzyści terapeutycznych.

Hirudo medicinalis jest pijawką, bezkręgowcem, a konkretnie pierścienicą należącą do rodziny Hirudinidae. Ten gatunek pijawki był często używany w medycynie na przestrzeni wieków.

Fakty

Pierwsze zapisy dotyczące terapeutycznego użycia pijawek sięgają cywilizacji starożytnego Egiptu, Grecji, Rzymu i Mezopotamii. W średniowieczu pijawki były również stosowane podczas różnych zabiegów.

Brało się to z przekonanie, że ciało składa się z czterech humorów (soków): krwi, flegmy, żółci żółtej i żółci czarnej. Zmiana równowagi między tymi humorami prowadziła do różnych patologii.

Jednak to ewakuacja najważniejszego humoru, skażonej krwi, jest niezbędna do przywrócenia równowagi. W tym celu dokonywano tłoczenia krwi lub stosowano terapię pijawkami.

Budowa Hirudo medicinalis

Hirudo medicinalis to hermafrodytowy robak segmentowy należący do grupy pierścienic i rodziny Hirudinidae. Ten gatunek, z ponad 600 istniejących, jest najbardziej ceniony w dziedzinie medycyny.

Długość, jaką może osiągnąć po jedzeniu wynosi 12 centymetrów. Jeśli nie jadła jej wielkość wynosi jedną trzecią długości. To zwierzę charakteryzuje się dwoma przyssawkami umożliwiającymi ssanie.

Przyssawki są umieszczone w różnych pozycjach: przyssawka doustna, mała i ruchoma, z trzema szczękami, gdzie zasysana jest krew. W każdej szczęce ma od 60 do 100 zębów, które nadają uzębieniu kształt litery „Y”.

Z drugiej strony druga przyssawka zwana przyssawką analną to ta, której używa, by początkowo się przyssać i to dzięki niej się czołga.

Składniki śliny Hirudo medicinalis

Gruczoły ślinowe Hirudo medicinalis wydzielają szereg składników o różnych właściwościach terapeutycznych.

Wśród nich można wymienić następujące elementy:

• Antykoagulanty. Najważniejszą substancją jest hirudyna, która hamuje krzepnące działanie trombiny.
• Środki rozszerzające naczynia. Różne substancje podobne, między innymi, do histaminy ułatwiają przepływ krwi powodując rozszerzenie się tętnic.
• Środki znieczulające. Ugryzienie jest bezbolesne ze względu na substancje znieczulające, które wydziela pijawka.
• Środki przeciwzapalne.
• Środki przeciwdrobnoustrojowe.
• Enzymy proteolityczne.

Sposób używania Hirudo medicinalis

Terapia pijawkami nazywana jest hirudoterapią. Pijawki są przechowywane w chłodnym miejscu w szklanych słoikach przykrytych mokrą watą. Należy pamiętać, że nie powinno się ich zamykać.

Następnie, gdy pijawki są już pełne krwi zbiera się je, a z nacięcia przez wiele godzin będzie wypływać wysięk. Stosuje się nieuciskowy bawełniany bandaż, który należy codziennie zmieniać i aby obserwować rozwój problemu.

Po kilku dniach obrzęk powinien okazać znaczną poprawę. W przypadku, gdy pijawka jest pełna, ale się nie odczepia zaleca się zastosowanie słonej wody. W ten sposób łatwiej będzie ją odczepić i uniknie się infekcji.

Pijawki są jednorazowego użytku. Po użyciu powinny zostać zamknięte i spalone. Nie odnotowano przypadków zakażenia po stosowaniu terapii.

Patologie, podczas których stosuje się hirudoterapię

Wśród patologii, do których leczenia używa się pijawek wyróżnia się:

• Zapalne procesy stawowe.
• Rekonstrukcyjna chirurgia plastyczna.
• Migrena.
• Hemoroidy zakrzepowe.
• Miejscowe, przewlekłe zapalenie skóry.

Istnieją też opowieści o pielgrzymach, którzy szli drogą do Santiago wieki temu mówi, że odpoczywali oni zwykle w pobliżu stawów i rzek. Tam szukali ochłody i chwili odpoczynku. I znajdowali nieoczekiwanych sojuszników. Pijawki łagodziły obrzęki i zapobiegały występowaniu choroby zakrzepowo-zatorowej.

Zalety i przeciwwskazania w hirudoterapii

Hirudoterapia nie powoduje skutków ubocznych ani ma negatywnych konsekwencji. Jest bezpieczna i całkowicie bezbolesna. Jednak należy wspomnieć, że istnieje kilka przeciwwskazań.

Wśród przeciwwskazań znajdziemy stosowanie jej u pacjentów z obniżoną odpornością lub z niewydolnością tętnic. Podobnie należy poinformować o możliwym ryzyku zakażenia przez Aeromonas hydrophila.

Ta bakteria ma symbiotyczny związek z H. medicinalis. Żyje w jelicie i wydziela enzymy, które ułatwiają trawienie krwi.

Należy pamiętać, że hirudoterapię stosuje się tylko w przypadkach, w których nie ma innej alternatywy. Zawsze powinno się poinformować pacjenta o możliwych problemach i uzyskać jego zgodę.  Na koniec należy podkreślić, że hirudoterapię stosuje się tylko w szpitalach.