Wataha - czyli jak zachowują się wilki w grupie?
Napisane i zweryfikowane przez weterynarza Eugenio Fernández Suárez
Wilki to jedne z tych zwierząt, które najbardziej pobudzają ciekawość człowieka. Być może ze względu na ich bliskie współistnienie z ludźmi przez tysiąclecia, bądź ze względu na bliskość najlepszego przyjaciela – pokrewnego im psa. Warto dowiedzieć się zatem, jak zachowuje się cała wataha wilków.
Choćbyś życie swe włożył w wilka wychowanie, szkoda trudu; wilk wilkiem i tak pozostanie.
-przysłowie perskie-
Zwykle stada zwierząt wymagają od swoich członków chodzenia razem. Jednak między wilkami wywiązuję się ważne charakterystyczne relacje. Wataha wytwarza szczególną hierarchię i doskonałą współpracę podczas polowania.
Wataha – nie wszystkie wilki są do siebie podobne
Wilki zdołały ewoluować i zadomowić się na całej planecie. Oczywiście było to utrudnione ze względu na współistnienie z człowiekiem, co ograniczało ich występowanie i wiązało się z niebezpieczeństwami. Szczególnie biorąc pod uwagę konflikt wilków z wszelkimi farmerami.
Jednakże ze względu na ewolucyjny sukces wilków – wyróżniamy wiele występujących podgatunków ssaków z rodziny psowatych. Do współcześnie występujących możemy zaliczyć około 14 gatunków.
Podgatunki te wykazują wiele różnic, to sprawia, że dorosłe osobniki w zależności od rasy mogą ważyć od 10 do 70 kg. Tak duża rozbieżność wagi wśród poszczególnych odmiennych osobników jest powodowana przez polowanie na różnej wielkości zwierzęta.
W ten sposób ciało wilków i rozmiar watahy dostosowują się do danych potrzeb. Przede wszystkim warto pamiętać, że rozmiar watahy zależy od wielu czynników. Wilcza wataha w Stanach Zjednoczonych może osiągnąć aż 30 osobników. Często zdarza się, że występuje ich 20.
Mniejsze okazy, takie jak np. wilk iberyjski (Canis lupus signatus) tworzą watahę z maksymalnie 7 osobników. To podkreśla znaczenie gatunku.
Mit wilka Alfa
Powszechnie istnieje tendencja do opisywania życia społecznego wilków poprzez postać samca alfa. Wilka, który stoi na szczycie hierarchii; jest przywódcą, demonstrując swoją fizyczną przewagę nad pozostałymi członkami watahy.
Co istotne, eksperci na całym świecie zajmujący się tym zjawiskiem kwestionują tę popularną koncepcję.
To David Mech, jeden z najważniejszych ekspertów tego gatunku, ukuł ten termin podczas swoich pierwszych badań w latach 60. To on sam też odrzuca dzisiaj tę koncepcję.
Badania Mech’a bowiem opierały się na sztucznych stadach, stworzonych w niewoli. Nie badały jednak watahy w jej naturalnym środowisku.
Należy zapamiętać zatem, że koncepcja samca alfa w watasze jest dziś wyraźnie kwestionowana przez ekspertów oraz samego twórcę tego konceptu.
Wataha czy może rodzina?
Według wspomnianego Mecha – bardziej odpowiednie byłoby uznanie za przywódców parę zarodową, tj. samca i samicę, którzy nie pokonują reszty swoją siłą, ale tym, że się rozmnażają.
W rzeczywistości oznacza to, że w watasze nie ma zbytniej konkurencji, bowiem pozostałe osobniki stanowią raczej potomstwo pary zarodowej. Zatem można uznać, że prym w stadzie wiodą rodzice.
To oznacza, że watahę możemy utożsamiać z rodziną. Rodzice żyją w watasze dopóki potomstwo nie będzie gotowe do dalszej samodzielnej drogi.
Warto zwrócić uwagę, że wilki mają od 3 do 8 młodych na miot. Oczywiście to wystarcza, by stworzyć stado z własnym potomstwem. Dlatego, tak łatwo można zauważyć rodzinny charakter watahy.
Przeczytaj też: Romeo – historia wielkiej przyjaźni pomiędzy wilkiem i psem
Różnorodność watahy
Oczywiście istnieją przypadki, w których członkowie watahy nie stanowią rodziny. W środowisku naturalnym zwierząt obserwuje się samców alfa, którzy pojawiają się w dużych grupach takich jak Yellowstone.
Aby utworzyć dużą watahę konieczna jest obecność kilku par reproduktorów. Wtedy naturalnie może występować między nimi element konkurencji.
Wataha to grupa osobników danego gatunku, które działają razem, aby zapewnić sobie przetrwanie. Najczęściej odnosimy to pojęcie do wilków. Co ciekawe jednak: w watahach polują również likaony i azjatyckie cyjony.
Wataha i współpraca wilków
Dlaczego wilki funkcjonują w grupach? W dużych stadach kluczowa jest obrana strategia grupowa. Wilki wybierają różne sposoby, aby skutecznie upolować szybkie zwierzęta kopytne, na które najczęściej kierują swoje zainteresowanie.
W porze letniej: zazwyczaj zapędzają je na skaliste obszary, nad bagna czy blisko rzek.
Jedną z najważniejszych korzyści zdobywania pokarmu w watasze jest możliwość ataku na osobnika, z którym bezpośredni samotny kontakt mógłby oznaczać przegraną drapieżnika.
Zimą natomiast, potencjalna ofiara może ze strachu utknąć w śniegu, co znacznie ułatwia polowanie dla watahy. Największe z gatunków wilków znane są z polowań nawet na przerażające rozmiarami bizony amerykańskie.
Podział w stadzie
W watasze młode osobniki często pełnią funkcję obserwatorów, dojrzewają i zdobywają wiedzę. Choć nie ma konkretnych ustalonych ról, wilki wykorzystują swoje fizyczne uwarunkowania i różnice w polowaniu.
W ten sposób możemy zauważyć, że samice, które są lżejsze: nierzadko nadają tempa reszcie stada. Najwięksi samce zazwyczaj polują na zdobycz, kiedy ta jest już zdezorientowana.
Co istotne, ponownie możemy zauważyć, że termin alfa nie funkcjonuje w praktyce. Wilki nie działają na niczyją komendę, po prostu doskonale wiedzą co robić, kiedy nadchodzi odpowiedni moment.
Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.