Bawoły i bydło: nowa, idealna symbioza

Napisane i zweryfikowane przez weterynarza Érica Terrón González

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Hodowla wołów domowych (Bubalus bubalis), których przodkami są bawoły indyjskie, okazała się w ostatnich dziesięcioleciach jedną z najbardziej udanych gałęzi hodowli bydła. Zwłaszcza biorąc pod uwagę spustoszenie, jakie w gospodarstwach wielu krajów siała choroba szalonych krów.

W zrozumienie specyfiki tego gatunku wkłada się ostatnio wiele wysiłku. Ma to na celu wypracowanie sytuacji, w której związek między wołami a hodowlą bydła będzie idealną symbiozą poprawiającą jakość życia ludzi i zwierząt.

Nie należy przy tym lekceważyć negatywnego wpływu, jaki może się wiązać z udomowieniem dzikiego gatunku. Eksperci zwracają więc uwagę na konieczność stałego utrzymywania równowagi i bezwzględnej ochrony różnorodności biologicznej. W tym artykule omówimy szczegóły dotyczące hodowli bawołów.

Bawoły i hodowla bydła: proste podejście do gatunku

Bawoły, podobnie jak krowy, należą do rodziny wołowatych. Są duże, mierzą do 180 cm wysokości w kłębie i ważą do 1200 kg. Podobnie jak wiele egzotycznych gatunków wołowatych, zwierzęta te posiadają potężne poroże.

Nazywa się je potocznie bawołami wodnymi, ponieważ preferują obszary zawodnione lub podmokłe. Dzięki szerokim kopytom mogą bez problemu poruszać się po błotnistym dnie.

Bawoły i bydło

Gatunek ten już dziesiątki lat temu zaczęto uważać za zwierzę hodowlane. Bawoły wykorzystywano w trzech głównych celach: produkcja mięsa, mleka i jako zwierzęta pociągowe. W kontekście nasyconych rynków jest to doskonała szansa na urozmaicenie żywego inwentarza. Zwłaszcza na obszarach marginalnych, do których inne zwierzęta hodowlane mogą się nie przystosować.

• River buffalo (z ang. bawół rzeczny, Bubalus bubalis bubalis) jest wspaniałym źródłem do produkcji mleka. To mleko od tego zwierzęcia jest surowcem do produkcji sera mozzarella, który jest tak pysznym dodatkiem do pizzy.
• Swamp buffalo (z ang. bawół bagienny, B. b. carabanensis) najlepiej nadaje się do produkcji mięsa, skór i jako zwierzę pociągowe.

Znaczenie tego zwierzęcia na świecie

Wół domowy jest jednym z najwydajniejszych zwierząt mlecznych na świecie. W kilku krajach jego hodowla i utrzymanie przewyższa nawet tradycyjne bydło domowe.

Większość światowego pogłowia bawołów należy do drobnych producentów w krajach rozwijających się, którzy posiadają jednego lub dwa osobniki. Dotyczy to zwłaszcza Indii, które pomimo niewielkich rozmiarów swoich gospodarstw są jednym z głównych producentów.

Niektóre kraje od lat opracowywały programy hodowlane mające na celu ulepszenie produkcji bawołów. Pozwoliło to na stworzenie kilku wyspecjalizowanych ras, wśród których wyróżnia się:

• rasę Murrah, które pochodzi z północno-zachodnich Indii. Wyróżnia się kruczoczarną sierścią z białymi plamami tylko na końcu ogona. Mimo że jest to rasa wyselekcjonowana do produkcji mleka, cechuje się również bardzo dobrą jakością mięsa;
• rasę Jafarabadi, która również pochodzi z północno-zachodnich Indii i pod względem cech fizycznych przypomina swojego krewnego. Jest dobrym źródłem zarówno mleka, jak i mięsa;
• rasę śródziemnomorską, która jest również pochodzenia indyjskiego, mimo że w Europie określa się ją jako śródziemnomorską. Ta rasa również cechuje się bardzo dobrą jakością mięsa i mleka, nawet w klimacie tropikalnym i subtropikalnym.

Hodowla bawołów okazała się rewolucją w sektorze mleczarskim

Produkcja mleka bawolego – na poziomie światowym – zajmuje drugie miejsce po mleku krowim. Oznacza to, że bawoły górują w tym względzie nad kilkoma powszechnie hodowanymi gatunkami, takimi jak owce lub kozy.

Odmiana River buffalo stanowi 70% światowej populacji wołów domowych. Ich mleko stanowi znaczną część całkowitej produkcji mleka w Indiach, Pakistanie i na Bliskim Wschodzie. Samice produkują od 1500 do 4500 litrów mleka na ciążę, a ich okres produktywności jest bardzo długi.

Oprócz zalet hodowli bawołów ich mleko ma także doskonałą wartość odżywczą. Jest to szczególnie przydatne podczas wytwarzania produktów mlecznych, takich jak ser, masło czy lody. Mleko bawole zawiera jednak więcej tłuszczu i laktozy niż mleko krowie.

Druga strona związku między bawołami a bydłem

Sam gatunek Bubalus bubalis nie jest zagrożony, ale w wyniku jego udomowienia liczebność dzikich populacji wciąż maleje. Nie jest to jedyny problem. Największym zagrożeniem dla gatunku jest zanikanie jego siedlisk, lasów tropikalnych i terenów bagiennych, na których naturalnie żyje.

Przywrócenie równowagi jest obowiązkiem człowieka. Wykorzystanie nowych gruntów do celów rolniczych lub budowlanych nie powinno oznaczać zniszczenia ekosystemów. Powinniśmy dążyć do zachowania różnorodności biologicznej. Należy zatem zawsze traktować ochronę obszarów dziewiczych jako priorytet.