Lithoredo abatanica - mięczak, który zmienia bieg rzeki

Napisane i zweryfikowane przez biochemiczkę Luz Eduviges Thomas-Romero

Ostatnia aktualizacja: 21 grudnia, 2022

Wszyscy zastanawiają się jak działa jego mechanizm jelitowy? Czym jest Lithoredo abatanica i jak może pobierać składniki odżywcze z samego kamienia? Te ciekawe fakty poznasz w owym artykule.

Lithoredo abatanica jest bardzo interesującym mięczakiem słodkowodnym o wyjątkowych upodobaniach żywieniowych. Naukowcy donoszą, że to unikatowe w skali światowej stworzenie spożywa wapień i wydobywa piaskowiec.

• Jak jednak działa jego mechanizm jelitowy?
• Jak może pobierać składniki odżywcze z samego kamienia? Czy to mu wystarcza?

Lithoredo abatanica jest uważana za członka grupy koralowców. Do tej pory gatunki znane jako “szkarłupnie” określane były jako zjadacze drewna.

Co ciekawe, mięczaki te realizują cały lub część swojego cyklu życiowego w tunelach, które kopią w drewnie. Z czasem eksperci ustalili, że większość gatunków wykorzystuje drewno jako główne źródło pożywienia.

Te stworzenia szkarłupnie były opisywane w literaturze od IV wieku p.n.e. i uważane są za “koszmar” marynarzy. Nawet teraz, ze względu na ich zwyczaj wiercenia w drewnie, mogą one powodować znaczne uszkodzenia łodzi i doków.

Lithoredo abatanica – zjada nie drewno ale wapień

W przeciwieństwie do robaków okrętowych Lithoredo abatanica zamieszkuje słodką wodę. Jego obecność w korycie rzeki Abatan na Filipinach została odnotowana bardzo niedawno.

Różnią się też od swoich krewnych tym, że nie wiercą w drewnie, lecz w skałach wapiennych. Po spożyciu kamień, który gromadzi się w jelitach zwierzęcia, zostaje sproszkowany, a następnie wydalony w postaci drobnoziarnistego piasku.

Właściwości tego wapiennego “kornika” są tak wyjątkowe, że naukowcy musieli uznać go nie tylko za nowy gatunek, ale za nowy rodzaj w rodzinie Teredinidae.

Strategia Lithoredo polegająca na kopaniu w skale przez spożycie jej, stanowi zaskakujący mechanizm, unikalny i niespotykany do tej pory w królestwie zwierząt.

Myląca nazwa Lithoredo abatanica

Pomimo swojej nazwy, robaki okrętowe nie są tak naprawdę insektami. Są to mięczaki, rodzaj małży z rodziny Teredinidae, czyli grupy składającej się z kilku gatunków małży. Te stworzenia mają bardzo małą skorupkę na jednym końcu swojego długiego, robakowatego ciała.

Muszla na tym mięczaku nie zapewnia żadnej ochrony dla wydłużonego korpusu organizmu. Para malutkich muszli przekształciła się raczej w narzędzie, za pomocą którego zwierzę drapie i zdobywa podłoże, które następnie spożywa.

Owe narzędzie do kopania i plądrowania wapnia zostało przystosowane do cięcia kamienia wapiennego w postaci kilkudziesięciu małych zębów. W ten sposób rozpoczyna się proces kruszenia kawałków kamienia, które te mięczaki w rezultacie połykają.

Nowo odkryty mięczak ma około 10 centymetrów długości. Ma również pozostałość skorupy, która przez miliony lat przekształciła się w coś na kształt wiertła, za pomocą którego może ryć w twardym materiale.

Rodzinne jedzenie w dobrym towarzystwie

L. abatanica jest spokrewniony z innym organizmem z rodziny Teredinidem, a mianowicie Kuphusem polithalamia. Jest to dużym stworzenie -155 centymetrów – najczęściej żyjące w błocie. Zostało odnalezione na Filipinach na głębokości trzech metrów w morzu.

K. Polithalamia zamieszkuje dość cuchnące miejsce. Błoto, bogate w materię organiczną, emituje znaczne ilości siarkowodoru, gazu pochodzącego z siarki.

Tak więc strategia żywienia K. polythalamia polega na wykorzystaniu pożytecznych bakterii – endosymbiontów – żyjących w jego skrzelach, w celu uzyskania swojego pożywienia. Bakterie te utleniają siarkę i wytwarzają związki, które zasilają ich organizm.

Jaki jest sens jedzenia wapienia?

Naukowcy nie wierzą, że robaki zdobywają pożywienie wyłącznie ze skał. Zamiast tego, eksperci spekulują, że te mięczaki mogą pozyskiwać prowiant z symbiotycznego związku z niektórymi bakteriami.

• Może być tak, że unikalne bakterie żyjące w skrzelach, przez które wydala się piaskowiec, dostarczają im produkty przemiany materii, z których organizm mięczaków może skorzystać.

Eksperci zwracają również uwagę na to, że skalne cząstki w ich wnętrzu mogą pomóc w rozdrobnieniu takich rzeczy jak kryl (podobnie do tego, jak działa ptasi żołądek).

Lithoredo abatanica, murarze ekosystemu rzecznego

Te wyjątkowe organizmy odkryto w 2006 roku podczas ekspedycji francuskiego Narodowego Muzeum Historii Naturalnej.

Siedlisko L. abatanica może odgrywać ważną rolę w kształtowaniu ekosystemu rzecznego poprzez tworzenie nowych siedlisk. W przypadku koralowców uznaje się, że labirynt tuneli wykopany przez te stworzenia stanowi schronienie dla ryb i licznych bezkręgowców morskich.

Pod tym względem wpływ ekologiczny L. abatanica jest zgodny z wpływem innych teredinidów, o czym świadczą dwa czynniki:

• Znacząca kolonizacja skały macierzystej: w skomplikowanej sieci zbudowanych nor znaleziono kilka taksonów bezkręgowych.
• Wysoka fragmentacja tego materiału kalcytowego, który rozprzestrzenił się na brzegu rzeki Abatan.

Tak więc, obecność L. abatanica zwiększa złożoność siedliska dla różnych gatunków. Ponadto, najprawdopodobniej zmienia ona bieg rzeki Abatan.

• Badacze uważają, że Lithoredo abatanica jest dominującym inżynierem ekosystemu w swoim siedlisku.
• W istocie te stworzenia rozbijają duże kawałki podłoża skalnego, które tworzą fundament rzek.

Kolejne tajemnice natury

Jest jeszcze wiele tajemnic do rozwiązania, jeśli chodzi o fizjologię tej nowej grupy teredinidów. Stworzenia te żyją wyłącznie na kilkukilometrowym odcinku rzeki Abatan w Filipinach.

Przede wszystkim badanie ich nawyków żywieniowych może nam wiele powiedzieć o tym, jak inne organizmy w ich środowisku zależą od tych czynników, ale i od nor skalnych.

Ponieważ nory skalne mogą zachować się nawet przez miliony lat, ich znaczenie dla środowiska może być ogromne. Zrozumienie tych nowoczesnych budowniczych może rzucić światło na ewolucję ekosystemu rzecznego.

Podsumowanie

Wreszcie, wiedza o istnieniu mikrobioty, skolonizowanej przez L. abatanica, która specjalizuje się w trawieniu skał – może mieć ogromne zastosowanie biotechnologiczne.

Wiedza ta mogłaby stanowić nowe źródło produktów do wielu zastosowań, które mogą wspierać rozwój gospodarczy. Mamy tylko nadzieję, że rozwój ten będzie zrównoważony.