Zachowanie kur – poznaj bliżej te niezwykłe ptaki

Ptaki te są wielką niewiadomą, nagromadzeniem niespodzianek i złożoności zakamuflowanych pod przysłowiami i w podręcznikach. Prawdziwe zachowanie kur jest zagadką dla każdego, kto z nimi nie mieszka, pomimo tylu lat udomowienia ich w środowisku ludzkim.

Kury to ptaki należące do rzędu Galliformes, a konkretnie do rodziny Phasianidae. Ich dzicy przodkowie byli zdolni do niewielkich lotów, ale dzisiejsze gatunki ledwo wznoszą się na wierzchołek drzewa. To małe ptaki, ważące najwyżej 4 kg, ale po przeczytaniu tego artykułu na pewno je pokochasz.

Zachowanie kur

Kury prowadzą tryb dzienny, ponieważ spędzają ponad połowę dnia zajęte szukaniem jedzenia. Są płochliwymi ptakami, a nawet w ludzkich gospodarstwach mają drapieżniki, takie jak lisy, łasicowate czy wilki. Kiedy nie żerują, często można zobaczyć niektóre z tych zachowań, jeśli znajdują się w odpowiednim środowisku:

• Trzepotanie: uderzają skrzydłami z siłą, ale bez wznoszenia się. Jest to ruch mający na celu rozluźnienie i wzmocnienie skrzydeł, a także zrzucanie starych piór i wykrywanie pasożytów.
• Pielęgnacja: usuwając olej z gruczołu moczowego głową i dziobem, kury nadają blask, układają i czyszczą pióra.
• Termoregulacja: kurczaki są bardzo wrażliwe na wysokie temperatury, więc mają różne zachowania, aby ochłodzić się podczas upałów. Niektóre zamiast jeść, piją wodę, rozpościerają skrzydła lub dyszą z otwartym dziobem. Kiedy jest im zimno, często piętrzą swoje pióra, aby zatrzymać powietrze między nimi i w ten sposób utrzymać je w cieple.
• Kąpiele piaskowe: czynność ta ma funkcje społeczne – można je zobaczyć kąpiące się w grupie -z przyczyn termoregulacyjnych i samoopiekuńczych, ponieważ kury pozbywają się również roztoczy i innych pasożytów, które mogą mieć w piórach.

Społeczne zachowanie kur

Są to ptaki stadne, zorganizowane hierarchicznie. Poprzez kolejność dziobania, kury ustanawiają dominację, aż do momentu, gdy pozostaje alfa, który zwykle zajmuje najlepsze miejsca do grzędowania i jedzenia, zwykle obok dominującego koguta. Zachowanie uległe przejawia się poprzez chowanie głowy i ucieczkę z lekko ugiętymi nogami.

Koguty mają własną hierarchię, równoległą do samic, która obejmuje również zachowania terytorialne i groźby wobec siebie nawzajem.

Zazwyczaj grupy składają się z dominującego koguta, być może podrzędnego młodego koguta oraz kur. Samce pełnią rolę obrońców grupy, a samice podążają za nimi w obrębie terytorium, które oznaczają jako swoje. Często widuje się wszystkie kury odpoczywające wokół samca, który pozostaje czujny.

Kiedy grupy oscylują wokół 25 osobników, kolejność dziobania wystarczy, aby zachować spokój w grupie. Jednak w miejscach, gdzie stłoczonych jest ponad 80 okazów – jak w w przemyśle – ataki są częstsze, a hierarchia opiera się na wielkości ciała i wielkości grzebienia.

Ponadto ptaki te są w stanie odróżnić, czy inny okaz jest ich bezpośrednim krewnym, czy nie. Mają tendencję do tworzenia sojuszy łatwiej z kur wsobnych, więc wprowadzenie nowych członków do grupy może prowadzić do poważnej agresji, jeśli nie jest to zrobione prawidłowo.

Komunikacja w zachowaniu kur

U kurczaków udokumentowano ponad 30 różnych wokalizacji, z których wszystkie mają swoją własną funkcję: znoszenie jaj, zachęcanie do kopulacji, ostrzeganie przed niebezpieczeństwem, a nawet okazywanie spokoju, gdy wszystkie odpoczywają razem. Koguty to te, które wydają słynne pianie o świcie, choć często można je usłyszeć sporadycznie w ciągu dnia.

Reprodukcyjne zachowania kur

Kury są ptakami poligynicznymi, to znaczy dominujący samiec rozmnaża się z samicami w grupie. Jednak w dużych grupach można zaobserwować kilka monogamicznych par, w których kogut chroni swoją partnerkę przed innymi samcami. Najczęstsze zachowania w reprodukcji kur to:

1. Zaloty: kogut prezentuje wielkość i kolor swojego grzebienia i piersi. Następnie obniża jedno skrzydło do ziemi i krąży w tańcu zalotów. Samice, jeśli są chętne, chowają głowy i podnoszą ogony.
2. Znoszenie: po zapłodnieniu kury będą szukać miejsc na poziomie gruntu, osłoniętych krzakami i o odpowiedniej temperaturze.
3. Inkubacja: w tym okresie mówi się, że kura jest „kwoką”. Może stracić na wadze i część piór w okolicach piersiowych i brzusznych, co ułatwia przekazywanie ciepła do jaj. Inkubacja trwa około 20 dni, w tym czasie kura opuszcza gniazdo tylko na krótki spacer, karmienie i picie.

Zachowanie żywieniowe

Kury spędzają większość czasu czuwania na poszukiwaniu pożywienia, drapiąc ziemię pazurkami, a następnie dziobiąc to, co znajdują w naruszonej glebie. Pomimo tego, że są głównie ziarnożerne, mogą również spożywać małe owady.

Ich zachowanie różni się w zależności od spożywanego pokarmu: jeśli jest to owad, kury najpierw go dziobią, aby zobaczyć, jak zareaguje. Jeśli się obroni, a one uznają go za niebezpiecznego, zostawią go w spokoju i odejdą.

Zachowanie kur pod wpływem stresu

Stres u kur obserwowany jest na fermach drobiu, gdzie żyją one w warunkach przeludnienia i nie mogą wykonywać swoich naturalnych zachowań. W takich miejscach często dochodzi do poważnych napaści i innych zachowań, takich jak np:

• Skubanie: wyrywanie własnych piór poprzez nadmierną pielęgnację. Można ją rozpoznać po tym, że odsłania obszary skóry.
• Kanibalizm: czasami dziobanie między kurami staje się tak natarczywe, że przebija skórę i pochłania całe fragmenty tkanki.
• Ptasia histeria: w innych przypadkach stres jest tak intensywny, że kury wykonują krótkie loty lub w niekontrolowany sposób trzepoczą. Jest to panika, która zwykle rozprzestrzenia się na pozostałe ptaki.

Jak widać, zachowanie kurczaków nie ogranicza się do gdakania i drapania po ziemi. Osoby, które się nimi opiekują, wiedzą, że ich hierarchia jest złożona, a komunikacja sprawna. Postrzeganie ich poza stygmatem zwierząt przeznaczonych do konsumpcji oznacza odkrywanie towarzyskich, ciekawskich, empatycznych organizmów o niesamowitym instynkcie macierzyńskim.