Psychologia porównawcza a etologia - jakie są różnice?

Psychologia porównawcza i etologia próbują wyjaśnić zachowanie zwierząt w sposób naukowy i zgodny z rzeczywistością.
Psychologia porównawcza a etologia - jakie są różnice?

Ostatnia aktualizacja: 18 lutego, 2020

Zachowanie jest zjawiskiem, które, jak każdą inną cechę biologiczną, można zmierzyć. Psychologia porównawcza i etologia zajmują się zachowaniami zwierząt z różnych perspektyw. Ale jakie są między nimi różnice? Czym dokładnie zajmuje się psychologia porównawcza? A jakie aspekty bada etologia? Dowiesz się wszystkiego z niniejszego artykułu.

Czym jest psychologia porównawcza?

Psychologia porównawcza bada podobieństwa a także różnice w zachowaniu zwierząt innych niż ludzie. Koncentruje się na rozwiązywaniu różnych sytuacji poprzez naukę.

Co to jest etologia?

Etologia jest naukową dziedziną badania zachowania zwierząt. W tym podejściu zachowanie rozumiane jest jako zestaw obserwowalnych czynności, które zwierzę wykonuje podczas interakcji ze środowiskiem dzięki układowi nerwowemu.

Historia badań zachowań zwierząt

Początki badań nad zwierzętami były opisami zachowań różnych gatunków na całym świecie. Przykład można znaleźć w pracy Arystotelesa Historia animalium.

W średniowieczu pojawiły się w nich fantastyczne opisy. Ilustracje nie pasowały do ​​rzeczywistości, a ponadto zwierzęta zostały narysowane w magiczny sposób, w wyniku legend i popularnej wiedzy.

Psychologia porównawcza w badaniu zwierząt

Od XVII wieku możemy znaleźć już prace bardziej ambitne. Można w nich znaleźć informacje na temat nauki śpiewu u ptaków czy też budowania gniazd.

W dziewiętnastym wieku, wraz z pracami Lamarcka i Darwina, pojawia się teoria ewolucji jako ważny czynnik, który znacząco wpływa na badania a także opis zachowania zwierząt. Ponadto wielu naukowców zaczyna bronić inteligencji zwierząt i rozpoczyna eksperymentalne badania zachowania.

W XX wieku badania eksperymentalne dzielą się zasadniczo na dwie szkoły:

  • Szkoła behawioralna czy też amerykańska. Skupia się na tym, w jaki sposób zwierzęta reagują na sytuacje, ucząc się w sztucznym środowisku, takim jak laboratorium. Z tej szkoły pochodzą teorie pozytywnego i negatywnego wzmocnienia.
  • Innatyzm albo szkoła europejska. Koncentruje się na zachowaniu zwierząt w ich naturalnym środowisku. Biolog Oscar Heinroth wyróżnia się na tle tej szkoły, która jako pierwsza zastosowała definicję etologii, jaką znamy dzisiaj.

Jak etologia studiuje zachowanie zwierząt?

Z racji że jest to dziedzina nauki, przy analizie informacji należy posiadać konkretne dane, które można zmierzyć. W etologii zachowanie analizuje się zgodnie z filarami Heinrotha:

  1. Zwierzę należy obserwować w jego naturalnym środowisku.
  2. Bez ingerencji obserwatora.
  3. Zachowanie należy podzielić na odrębne jednostki zwane czynnościami.
  4. Czynności te muszą być obserwowalne, wymierne i również zróżnicowane.
Etolog obserwuje przyrodę

Każde zachowanie ma również swoje wyjaśnienie, którego poszukuje się w rozwoju, ewolucji, funkcjonalności i biologii jednostki. Ten typ podejścia zdefiniował zoolog Tinbergen w następujących punktach:

  • Ontogenetyczny: próbuje wyjaśnić, w którym momencie rozwoju i życia danego zwierzęcia pojawia się określone zachowanie.
  • Przyczynowy: obejmuje mechanizmy neuronalne, morfologiczne i też fizjologiczne, które umożliwiają dane zachowanie.
  • Filogenetyczny: bada, jak zachowanie ewoluowało do dnia dzisiejszego.
  • Funkcjonalne: uzasadnia, dlaczego dobór naturalny sprzyja temu zachowaniu.

Czym się różni psychologia porównawcza od etologii

Chociaż historycznie były ze sobą powiązane, a ich rozróżnienia nigdy nie były całkowicie jasne, także istnieją małe niuanse, które odróżniają jedno od drugiego:

  • Etologia ma swoje początki w Europie, a psychologia porównawcza stała się popularna w Stanach Zjednoczonych.
  • Psychologia porównawcza tworzy część psychologii natomiast etologia jest bliższa dziedzinie zoologii.
  • Etologia kładzie większy nacisk na instynkt i naturalne zachowanie gatunków a psychologia porównawcza skupia na uczeniu się i rozwoju teorii behawioralnych.
  • Metody psychologii porównawczej koncentrują się na pracy laboratoryjnej a także reakcji na różne zmienne. Zamiast tego etologia opiera się na obserwacji w terenie, bez ingerencji obserwatora.

Jednak obie nauki starają się zrozumieć w istocie to samo: jak i dlaczego pojawia się dane zachowanie.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Universidad de Córdoba. Introducción al estudio del comportamiento.
  • Marc Richelle. Apuntes de Psicología, 2012, Vol. 30 (1-3), págs. 93-98. Número especial: 30 años de Apuntes de Psicología.
  • Fernández Rios, Luis Psicología comparada, etología y salud mental. Revista Latinoamericana de Psicología, vol. 19, núm. 2, 1987, pp. 195-220. Fundación Universitaria Konrad Lorenz
    Bogotá, Colombia.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.