10 ciekawostek triturusów
Ciekawostki triturusów są różnorodne, ponieważ podobnie jak żaby i ropuchy przyzwyczaiły się do życia zarówno na lądzie, jak i w wodzie. Zwierzęta te zazwyczaj mają złożony typ rozmnażania, mają ogon, który pomaga im pływać i żywią się owadami wodnymi (między innymi bezkręgowcami).
Chociaż często używa się ich jako wymiennych terminów, triturus i salamandra to nie to samo. Zwierzęta te mają swoje własne cechy, których nie dzieli żaden inny płaz, oprócz pewnego pokrewieństwa między nimi. Odkryj z nami świat tych płazów, bo w kolejnych wierszach przedstawiamy Ci 10 ciekawostek dotyczących triturusów.
1. Triturusy to płazy
Triturusy należą do gromady Płazów (Amphibia), do której należą również żaby, ropuchy, salamandry i beznogie. Chociaż 88% płazów to bezogonowe (żaby), należy zauważyć, że należące do rzędu płazów ogoniastych (Caudata) salamandry i traszki reprezentują około 695 żyjących gatunków. Różnią się od innych płazów obecnością ogonów.
Triturusy są ogoniastymi, ale nie wszystkie płazy ogoniaste są triturusami. Istnieje ponad 100 gatunków płazów ogoniastych, ale różnią się one od salamandr bardziej wodnymi zwyczajami i brakiem przyusznic za oczami. Często zdarza się również, że niektóre triturusy mają płetwiaste stopy, co pomaga im pływać.
Obecnie żyje od 14 do 17 rodzajów triturusów.
2. Zagłębianie się w jego sytuację taksonomiczną
Triturusy należą do rodziny Salamandrowatych (Salamandridae(, ale różnią się od pozostałych krewnych tym, że należą do podrodziny Pleurodelinae. Rodzaje płazów znane jako „triturusy ścisłe” to: Cynops, Echinotriton, Euproctus, Neurergus, Notophthalmus, Pachytriton, Paramesotriton, Pleurodeles, Taricha, Triturus i Tylototriton.
Na poziomie genetycznym salamandry należą do rodzajów Chioglossa, Mertensiella i Salamandra.
3. Triturusy zamieszkują bardzo zróżnicowane miejsca
Jedną z najbardziej uderzających cech triturusów jest ich niejednorodny rozkład. Można je znaleźć w zbiornikach wodnych i na terenach podmokłych Ameryki Północnej, Europy, Afryki Północnej i Azji. Większość przedstawicieli tej grupy znajduje się w Starym Świecie, ponieważ Azja jest domem dla ponad 40 ze 100 istniejących gatunków.
Triturusysą półwodne, więc potrzebują półstałych źródeł wody przynajmniej w najcieplejszych miesiącach roku. W miejscach, takich jak Półwysep Iberyjski (gdzie źródła wody wysychają w okresie jesienno-zimowym) mogą przyjąć fazę lądową, która trwa kilka miesięcy.
4. Seria wspólnych cech ogólnych
Jak wszystkie płazy, triturusy mają 4 kończyny, duży otwór gębowy, uderzające oczy i bardzo cienką skórę. Jednak w przeciwieństwie do płazów bezogonowych mają cylindryczne ciało, na ogół spłaszczone głowy i bardzo mocny ogon, z którym wspomagają podczas pływania.
Na ogół triturusy są ciemne w obszarze grzbietowym i po bokach, a w części brzusznej mają znacznie bardziej wyraziste tony. Ma to sens, ponieważ widziane z góry wtapiają się w dno akwenu, natomiast od dołu widać ich kolory, które wskazują na pewną toksyczność.
Niektóre triturusy są aposematyczne. Prezentują uderzające odcienie, które pokazują ich zdolność do wytwarzania toksyn.
5. Niezbyt płucny oddech
Płuca płazów są dość podstawowe, pozbawione gąbczastych struktur i komór, które są obecne w drogach oddechowych ssaków i ptaków. Dlatego muszą pomagać swojej skórze oddychać. U niektórych gatunków naskórkowa wymiana tlenu sięga nawet 100% całości.
Chociaż nie są to triturusy jako takie, salamandry z rodzaju Plethodontidae wyróżniają się na tle innych płazów całkowitym brakiem płuc. Te kręgowce oddychają tylko przez skórę i przez nabłonek znajdujący się w jamie ustnej gardła.
6. Może w nich tkwi sekret regeneracji?
Larwy salamandry z rodzaju Ambystoma były używane w wielu eksperymentach, ponieważ są zdolne do wyhodowania całych narządów po urazie. Zresztą kolejną ciekawostką triturosów jest to, że mają również niezwykłą zdolność regeneracyjną.
Jedną z najbardziej rozpowszechnionych teorii jest to, że komórki tych ogoniastych są zdolne do odróżnicowania, proliferacji i ponownej specjalizacji w odbudowie uszkodzonej tkanki. W ten sposób zamiast tworzyć blizny (jak ludzie) są w stanie zastąpić amputowany odcinek innym, równie funkcjonalnym.
7. Triturusy mają skomplikowaną reprodukcję
Okres lęgowy triturusów na półkuli północnej przypada na okres od czerwca do lipca, chociaż w suchszych miejscach, takich jak Półwysep Iberyjski, instynkt kopulacji mogą zacząć rozwijać się znacznie wcześniej, około marca-kwietnia. Dymorfizm płciowy jest zwykle bardzo wyraźny, ponieważ samce mają modzele na nogach, grzbietach i spuchnięte kloaki.
Według badań niektóre traszki mają zachowanie rozrodcze zwane tokkiem. W nim samce są dodawane w zbiorniku w sposób uporządkowany i zgodnie z pewną hierarchią. Te wystawiane są jak wystawca, a samice wybierają najbardziej efektowne.
Ubarwienie, pozycja hierarchiczna i dymorfizm płciowy samca wskazują na jego jakość genetyczną.
8. Jak wszystkie płazy przechodzą przez stadium larwalne
Inną ciekawostką triturusów jest to, że wszystkie mają wodne stadium larwalne. Jednak w przeciwieństwie do żab i ropuch pisklęta nie mają kształtu kijanki. Są bardziej wydłużone, wcześniej rozwijają kończyny i mają zewnętrzne skrzela w postaci „drzewa”.
Kiedy larwy przeobrażają się, tracą skrzela, rozwijają płuca i przechodzą przez fazę lądową o zmiennym czasie trwania.
9. Te płazy dają z siebie wszystko
Niektóre triturusy wytwarzają toksyczne substancje z niektórych gruczołów, aby zastraszyć swoich drapieżników, ponieważ są to powolne, niezdarne zwierzęta, które mają niewiele możliwości ucieczki. Gatunek Taricha granulosa jest szczególnie godny uwagi na tym froncie, ponieważ wytwarza wystarczającą ilość tetrodotoksyn, aby bez problemu zabić człowieka.
Inne gatunki mają bardziej podstawowe metody obrony. Na przykład Traszka Waltla (Pleurodeles waltl) lub salamandra Waltla ma szereg toksycznych gruczołów w całym ciele. Gdy jest zagrożony, nakłada własne żebra nad gruczołami i wyciąga je, nakłuwając i odurzając każdego potencjalnego drapieżnika, który spróbuje go zjeść.
10. Nie są niebezpiecznymi zwierzętami i są zagrożone
Jako ostatnią z ciekawostek dotyczących triturusów należy podkreślić, że nie są one niebezpieczne dla ludzi. O ile człowiek nie włoży celowo okazu do ust lub nie przetrze oczu po kontakcie z nim, to nie ma możliwości, aby jego toksyny trafiły do naszego organizmu (o ile w ogóle je przenosi).
Ponadto triturusy i 41% płazów w ogóle jest zagrożonych wyginięciem, ponieważ zmiany klimatyczne i zanieczyszczenie wody niszczą ich pierwotne siedliska. Trzeba znać i dbać o te imponujące żywe stworzenia, aby móc się nimi cieszyć jeszcze przez wiele lat.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Hedlund, L., & Robertson, J. G. (1989). Lekking behaviour in crested newts, Triturus cristatus. Ethology, 80(1‐4), 111-119.
- Zhang, P., Papenfuss, T. J., Wake, M. H., Qu, L., & Wake, D. B. (2008). Phylogeny and biogeography of the family Salamandridae (Amphibia: Caudata) inferred from complete mitochondrial genomes. Molecular phylogenetics and evolution, 49(2), 586-597.
- Oberpriller, J. O., & Oberpriller, J. C. (1974). Response of the adult newt ventricle to injury. Journal of Experimental Zoology, 187(2), 249-259.
- Oldham, R. S., Keeble, J., Swan, M. J. S., & Jeffcote, M. (2000). Evaluating the suitability of habitat for the great crested newt (Triturus cristatus). Herpetological Journal, 10(4), 143-155.