Narząd womeronasalny u kotów
Narząd womeronasalny u kotów pozwala im „smakować” cząsteczki znajdujące się w powietrzu wychwytywane przez zmysł węchu.
Zmysł węchu kota jest znacznie lepiej rozwinięty niż u ludzi i jest niezbędny podczas komunikacji lub podczas tworzenia relacji z otoczeniem. Ale dodatkowo, aby wychwycić niektóre zapachy, koty mają również inne narzędzie. Opowiemy Ci o szczegółach dotyczących tego, jak działa narząd womeronasalny u kotów.
Narzędzie sensoryczne kręgowców
Nazywany również narządem Jacobsona, na cześć swojego odkrywcy, to „urządzenie” czuciowe znajduje się w kości lemieszu, między podniebieniem a nozdrzami. Składa się z dwóch zamkniętych worków, które umożliwiają przepływ powietrza.
Można go zdefiniować jako organ pomocniczy zmysłu węchu, który posiadają niektóre kręgowce, i który pozwala na wykrycie różnych związków chemicznych. Jego funkcja w wielu przypadkach jest niezbędna do polowania i reprodukcji.
Ludzie także go posiadają, ale nadal nie jest całkiem jasne, czy jesteśmy w stanie w jakikolwiek sposób go używać. Kotom pozwala „smakować” cząsteczki gazowe, które są postrzegane przez zapach, a nie przez smak.
Znajdujący się za górnymi siekaczami narząd womeronasalny kotów umożliwia im „smakowanie zapachów”. Ten narząd sensoryczny sprawia, że są w stanie wykryć zapachy, których ludzie nie potrafią dostrzec.
Niesamowity węch kotów
Układ węchowy kotów pozwala im wyczuwać zapachy, których ludzie nie potrafią wykryć. Jest tak na przykład w przypadku feromonów, sygnałów chemicznych, które przekazują informacje między zwierzętami tego samego gatunku.
Koty wyłapują je zarówno przez węchową błonę śluzową, jak i narząd womeronasalny. Ale feromony to nie jedyny zapach, który te koty mogą rozszyfrować dzięki narządowi Jacobsona.
Analizują dzięki niemu nowe, silne zapachy (takie jak wybielacz), niektóre produkty spożywcze, a przede wszystkim zapachy o podłożu seksualnym. I to dlatego, że zwierzęta te są w stanie wykryć, na przykład, czy samica ma cieczkę jedynie wąchając jej mocz.
Tak działa narząd womeronasalny u kotów
Jeśli obserwujesz Twojego kota z pewnością zauważysz, że co jakiś czas ma dziwną minę. Nagle otwiera pyszczek i oddycha górną częścią jednocześnie opuszczając usta, marszcząc nos i podnosząc głowę.
Ten rodzaj grymasu znany jest jako odruch flehmenów. Jest to reakcja biologiczna, która powoduje na kilka sekund zamknięcie zwykłej drogi oddechowej, tak że powietrze przechodzi przez przewody narządu weneronasalnego.
Następnie, jeśli kot wyłapie pewne cząsteczki w powietrzu zatrzymuje je dzięki receptorom języka. Następnie przechodzą do otwarcia narządu Jacobsona, gdy zwierzę przyciska język do podniebienia. Czasami nawet rusza się z miejsca, aby lepiej poznać zapach.
Narząd womeronasalny, czyli narząd Jacobsona
Zapachy wychwycone w powietrzu przez narząd Jacobsona przemieszczają się innymi ścieżkami neuronowymi. W pierwszym przypadku są one skierowane do poznawczych obszarów mózgu. W drugim przechodzą do podwzgórza i ciała migdałowatego.
Najczęściej kierują się do obszarów związanych z reakcjami emocjonalnymi i z zachowaniami seksualnymi, społecznymi, żywieniowymi i obronnymi. Ponadto feromony wychwytywane przez narząd womeronasalny mogą powodować wolniejsze zmiany fizjologiczne u kota, które utrzymują się przez dłuższy czas.
Jeśli zauważysz, że Twój kot ma odruch flehmenów będziesz mógł lepiej zrozumieć jego późniejsze zachowania, które wcześniej wydawały Ci się niewytłumaczalne. To wszystko wina narządu womeronasalnego.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Verberne, G., & de Boer, J. (1976). Chemocommunication among Domestic Cats, Mediated by the Olfactory and Vomeronasal Senses: I. Chemocommunication. Zeitschrift für Tierpsychologie, 42(1), 86-109.
- Elgayar, S. A., Saad-Eldin, H. M., & Haussein, O. A. (2017). Morphology of cat vomeronasal organ non-sensory epithelium during postnatal development. Anatomy & cell biology, 50(1), 17-25.
- Salazar, I., Quinteiro, P. S., Cifuentes, J. M., & Caballero, T. G. (1996). The vomeronasal organ of the cat. Journal of anatomy, 188(Pt 2), 445.
- Asproni, P., Cozzi, A., Verin, R., Lafont-Lecuelle, C., Bienboire-Frosini, C., Poli, A., & Pageat, P. (2016). Pathology and behaviour in feline medicine: Investigating the link between vomeronasalitis and aggression. Journal of feline medicine and surgery, 18(12), 997-1002.